Ολοι θέλουν πια την αξιολόγηση. Ολοι, αρκεί να μη χρειαστεί οι ίδιοι να αξιολογηθούν. Ακόμη κι έτσι όμως –ακόμη και αν η αποδοχή της εξαντλείται στο επίπεδο της ανέξοδης ηθικολογίας– η εμπέδωση μιας ιδέας που κάποτε ήταν ταμπού επιβεβαιώνει ότι η κυβέρνηση έχει ευκολότερο έργο απ’ ό,τι ίσως και η ίδια περίμενε.
Το έδειξε και το βελούδινο πέρασμα του εργασιακού. Το δείχνει και η υποδοχή του ασφαλιστικού και των αλλαγών στην εκπαίδευση. Η υπουργός Παιδείας ανακοινώνει την αξιολόγηση και εισπράττει μόνο την καταναγκαστική ενόχληση των συνδικαλιστών.
Κανένα δράμα. Κανένας πόλεμος. Το θηρίο της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς, με το οποίο κάποτε κάποιοι σταδιοδρομούσαν σκιαμαχώντας, επιζεί μόνο ως βαλσαμωμένο κουφάρι – ένα σουβενίρ στον τοίχο.
Αρα; Ανοίγεται μήπως μπροστά μας ένα περιβόλι ανέμελων μεταρρυθμίσεων; Θα αλλάξουν όλα άνετα και τακτικά;
Οχι ακριβώς. Το διαφωτιστικό παράδειγμα είναι πάλι η αξιολόγηση: Ενα από τα πρώτα νομοσχέδια που ψήφισε η κυβέρνηση ήταν το πολυδιαφημισμένο για το επιτελικό κράτος. Εκεί προβλέπεται ότι οι γενικοί και ειδικοί γραμματείς υπογράφουν με τα υπουργεία συμβόλαια, όπου περιγράφονται συγκεκριμένοι στόχοι, βάσει των οποίων οι συμβαλλόμενοι αξιολογούνται.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά, αυτός ο κανόνας, που η κυβέρνηση νομοθέτησε για να βαθμολογεί τα στελέχη στα οποία η ίδια ανέθεσε μεγάλο μέρος της διοίκησης του κράτους, παραμένει ανεφάρμοστος. Λένε τώρα ότι τα πρώτα σχέδια συμβάσεων γραμματέων – υπουργείων αναμένονται στο τέλος του Ιουνίου.
Μέχρι να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη, η κυβέρνηση θα είναι εκτεθειμένη στην κατηγορία ότι αθετεί διά παραλείψεως τον νόμο (της) για την αυτο-αξιολόγησή της, την ώρα που απευθύνεται στους αναξιολόγητους λειτουργούς του Δημοσίου από το βάθρο ηθικής αυταρέσκειας. Μέχρι τότε, οι μεταρρυθμιστές θα μπορούν να κατηγορούνται σαν αμεταρρύθμιστοι.
Την καχυποψία για δύο μέτρα και δύο σταθμά ενισχύει και το γεγονός ότι παραμένει ανεκπλήρωτη και η εξαγγελία για δυνατότητα παρακολούθησης από τους πολίτες της πορείας του κυβερνητικού έργου, μέσω του προγράμματος «ΜΑΖΙ». Το πρόγραμμα λειτουργεί μόνον ως εσωτερικό εργαλείο ελέγχου, χωρίς ομοφωνία μεταξύ των υπουργών για τη λειτουργικότητά του και σίγουρα χωρίς οι τριμηνιαίες εκθέσεις προόδου να δίνονται, όπως είχε εξαγγελθεί, στη δημοσιότητα.
Εντάξει, ο δρόμος δεν ήταν ευθύς. Η κυβέρνηση είχε να διαχειριστεί ταυτόχρονες κρίσεις, που δεν της άφησαν χρόνο και προσοχή για τα εξεζητημένα έργα της κανονικότητας.
Παρότι σε λίγο συμπληρώνει τον δεύτερο χρόνο της, παρότι έχει προ πολλού περάσει την περίοδο χάριτος, η κυβέρνηση συνοδεύτηκε από δύο ανθεκτικές χάριτες· είχε την πανδημία για ελαφρυντικό και μια παρωχημένη αντιπολίτευση για σύμμαχο. Είχε άλλοθι. Οχι πια.
Υδροβιολογία
Η βλέννα που κάλυψε τις Πρέσπες μεταφέρθηκε από την Πύλο μέσω Ραφήνας. Οι ειδικοί, όμως, δεν ανησυχούν. Είναι, λένε, θέμα χρόνου να ξανακάτσει στον πυθμένα.
Σεισμοί
Εσείς; Πού ήσασταν το βράδυ της 27ης Ιουνίου του 2015; Πού ήσασταν το βράδυ που εξαγγέλθηκε το δημοψήφισμα; Ολοι κάτι έχουν να διηγηθούν από εκείνες τις ημέρες. Ολοι έχουν μια ανάμνηση από τη στιγμή που η ζωή τους διασταυρώθηκε με την Ιστορία – όπως έχουν να πουν πού βρίσκονταν και τι φορούσαν τη στιγμή που τους πέταξε έντρομους στον δρόμο ένας μεγάλος σεισμός. Ο σεισμός του 2015 δεν μοιάζει σήμερα τόσο ισχυρός, όσο τον ένιωθε κανείς την ώρα της εκδήλωσής του. Προσπαθώντας να τη μετρήσει μέσα στη μεγάλη διάρκεια της νεοελληνικής περιπέτειας –μέσα στα διακόσια χρόνια που περίπου εορτάζουμε φέτος– η δοκιμασία φαίνεται ότι τελικά είχε και ευεργετικές, αν και αθέλητες, συνέπειες. Σαν την επίθεση ενός ιού που δεν καταφέρνει να σκοτώσει τον ξενιστή του, η τριτοκοσμική αμφιταλάντευση κατέληξε να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα της μεθοριακής ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Μετά την 6η Ιουλίου 2015, ήταν πια πολύ δύσκολο να είσαι κατά του ευρώ – όχι μόνο του νομίσματος, αλλά και όλων των όρων με πρώτο συνθετικό το «ευρω-». Είχαν αναβλέψει και οι τυφλοί. Είχαν δει το χάσμα που περίμενε να τους καταπιεί στην άκρη της παραφοράς τους.