Στις 8 Δεκεμβρίου 1974, το 69,2% του ελληνικού λαού ψήφισε υπέρ της κατάργησης της μοναρχίας. Τον Νοέμβριο του 2000, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου επιδίκασε αποζημίωση στην τέως βασιλική οικογένεια 13,7 εκατ. ευρώ –έναντι 161 εκατ. ευρώ που εκείνη διεκδικούσε–, κλείνοντας έτσι οριστικά το ζήτημα της τέως βασιλικής περιουσίας. Το βιβλίο του Νίκου Αλιβιζάτου «Η βασιλική περιουσία στο Στρασβούργο» (εκδ. Σάκκουλα) είναι μια εξαιρετική πηγή για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για την αντιδικία.
Η υπόθεση έκλεισε εκεί. Κι όμως, η πρόσφατη πυρκαγιά απέδειξε ότι το κτήμα Τατοΐου και τα αντικείμενα που περιείχε εξακολουθούν να εξάπτουν μια μερίδα του κόσμου. Αρκετοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να αναθεματίσουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Πυροσβεστική που «εγκατέλειψε την Εύβοια για να σώσει τα εσώρουχα της Φρειδερίκης» ή να κατακρίνουν όσους «πενθούσαν» την απώλεια του κτήματος. Παραγνωρίζουν κάτι βασικό: ότι την τελευταία δεκαετία το Τατόι είχε πάψει να είναι τα «τέως βασιλικά κτήματα», αλλά ήταν κομμάτι της ζωής των Αθηναίων.
Οσο για τα αντικείμενα της τέως βασιλικής οικογενείας; Θυμάμαι πριν από μια δεκαετία επισκέφθηκα μεταξύ άλλων στη Βιέννη το Χόφμπουργκ, ένα από τα δύο μεγάλα παλάτια που είναι αφιερωμένα στη Σίσι και κομμάτι της τουριστικής βιομηχανίας της πόλης. Αυτό λοιπόν που μου έκανε εντύπωση ήταν πως σε μια αίθουσα το ίδιο το μουσείο «κατεδάφιζε» το κύριο έκθεμά του, αναφέροντας ότι ο μύθος γύρω από τη συγκεκριμένη αυτοκράτειρα «χτίστηκε» μέσα από τη γνωστή τριλογία ταινιών, πόσο αντιδημοφιλής ήταν στην εποχή της και γιατί.
Με δεδομένο ότι το ΥΠΠΟ σε λίγο θα αναθέσει την αποκατάσταση του ανακτόρου στο Τατόι και σύντομα θα πρέπει να εκπονήσει και μια μουσειολογική μελέτη για το τι θα εκτεθεί, μήπως η προσέγγιση αυτή θα ήταν η πιο τίμια απέναντι στην Ιστορία; Το όποιο μουσείο, δηλαδή, να μην μείνει μόνο στη «βιτρίνα» της έκθεσης ρούχων και επίπλων, αλλά να αφιερώσει και ένα χώρο για μια σύντομη και ψύχραιμη αποτίμηση της μοναρχίας στην Ελλάδα, τον ρόλο της στην πορεία προς τη δικτατορία και πώς τελικά πέρασε στην Ιστορία. Ειδάλλως δεν θα είναι τίποτα άλλο από ένα αμήχανο στιγμιότυπο, κακέκτυπο μιας αίγλης που είναι αμφίβολο αν ποτέ υπήρξε.