Η κοινή διαπίστωση ότι ο κόσμος μοιάζει ολοένα και πιο ακατανόητος είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της εποχής. Δεν είναι τόσο τα γεγονότα αυτά καθεαυτά, αλλά περισσότερο ο τρόπος με τον οποίον προσλαμβάνονται, αναμεταδίδονται, διαχέονται. Σταδιακά, πετρώνει ένα ψυχικό υπόστρωμα φόβου και οργής ή απάθειας και κυνισμού, που σε κάθε περίπτωση συντηρεί τη μεγαλύτερη ίσως απειλή. Την εξοικείωση με το ανορθολογικό. Την υπονόμευση της λογικής αλληλουχίας. Σήμερα, ο πολίτης βάλλεται από το άγχος της πανδημίας, από το άγχος της οικονομικής αβεβαιότητας, από το άγχος της γεωπολιτικής αστάθειας. Υπάρχει πλέον μια ολόκληρη γενιά, ανάμεσα στα 20 και στα 30, που έχει νιώσει τον κόσμο μέσα από ένα πρίσμα αδιανόητα περίπλοκο σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη γενιά που μεγάλωνε στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, παρά τα όσα κοσμοϊστορικά συνέβαιναν και τότε.
Καθώς το Αφγανιστάν πρωταγωνιστεί στις οθόνες εκατοντάδων εκατομμυρίων νοικοκυριών σε όλον τον κόσμο, η διαπίστωση ότι τα πάντα «πλέον» μπορούν να συμβούν έχει γίνει –εδώ και καιρό– μια κοινή συνθήκη. Η αποδοχή τού κάθε «τρελού σεναρίου» ως μια δυνητική πιθανότητα, που μπορεί να συμβεί όχι και τόσο μακριά από την αυλή ενός μεσοαστικού νοικοκυρόσπιτου, έχει περάσει ως τρόπος σκέψης στο υποσυνείδητο εδώ και είκοσι χρόνια. Από την ημέρα της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους –η πιο αποτρόπαια είσοδος σε έναν νέο αιώνα, ακριβώς είκοσι χρόνια πριν–, η έννοια του «ακατανόητου» έγινε κομμάτι μιας νέας καθημερινότητας.
Ολα αυτά τα χρόνια ο κόσμος άλλαξε ραγδαία. Και ενώ σαφώς εστιάζουμε στα γεγονότα, παραμελούμε ενδεχομένως, ή έστω δεν αναλύουμε όσο θα οφείλαμε, την ψυχική παράμετρο του κλονισμού. Ο μέσος πολίτης, παγκοσμίως, είναι ψυχικά κλονισμένος. Αυτή η μετάλλαξη συμβαίνει αθόρυβα και σταδιακά, από την αρχή του αιώνα μας και με την ένταση της διασποράς των ειδήσεων, αληθινών και ψευδών, ο πολίτης του 21ου αιώνα προσφέρει τον εαυτό του σε ένα εργαστήρι πολιτικών πειραματισμών και σκοπιμοτήτων. Απαιτείται μεγάλη εσωτερική ισορροπία, ψυχραιμία, φλέγμα και στοχασμός για να μην παρασυρθεί κανείς από τον καταιγισμό της καταστροφολογίας.
Οσο περισσότερο ακατανόητος θα μοιάζει ο κόσμος, τόσο πιο ακραία θα είναι τα φαινόμενα πολιτικού τυχοδιωκτισμού. Καλούμαστε να ζήσουμε την εποχή που όλοι μαζί θα ενταφιάσουμε και ίσως νοσταλγήσουμε την πίστη στους θεσμούς, την πρόνοια και την ιεράρχηση του μεταπολεμικού κόσμου.