Ούτε εμένα μου άρεσε η μεσοβέζικη δήλωση του Θανάση Βαλτινού με την οποία διαχώριζε (ευτυχώς) τη θέση του από το περίφημο κείμενο των 160 περί «υπογεννητικότητας» και με το οποίο στοχοποιούνται οι διεκδικήσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Ενώ μου άρεσε πολύ η αποστροφή του γνωστού συγγραφέα («η υπογραφή μου δεν έχει θέση σε ένα κείμενο που θέλει να στήσει κάποιους στον τοίχο»), με στενοχώρησε η κατάληξή της: «Αναγνωρίζω τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων και τη διεκδίκηση της ισότητας των ομοφυλοφίλων. Η κοινωνία όμως είναι ακόμα “άγουρη”, ανώριμη να δεχτεί πράγματα αντίθετα σε μια παράδοση ζωής εκατονταετιών αυτού του τόπου». Οχι μεν, αλλά…
Πολλοί έκαναν τον κόπο να μπουν στην ουσία όσων έγραψε ο Θανάσης Βαλτινός. Να ξεσπάσουν την απογοήτευσή τους, να αποδομήσουν, κυρίως, την κατακλείδα της δήλωσής του που όντως μοιάζει έωλη και εύκολος στόχος. Ωστόσο, απηχεί μια θέση. Και πρέπει να υπενθυμίζουμε όλο και πιο συχνά στους εαυτούς μας ότι ζούμε σε Δημοκρατία.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, κατά τη γνώμη μου σημαντικότερο: ο Θανάσης Βαλτινός είναι γεννημένος το 1932. Οταν αυτός ήταν νέος ή ακόμα και όχι τόσο νέος, στα 30 του (1962) ή ακόμα και στα 50 του (1982), τα «δικαιώματα» γενικώς ήταν λέξεις που μόλις αρχίζαμε να προφέρουμε στην Ελλάδα. Ο Θανάσης Βαλτινός έκλεινε μισόν αιώνα ζωής όταν καταργήθηκε η ποινική δίωξη της μοιχείας και θεσμοθετήθηκε ο πολιτικός γάμος. Θέλω να πω ότι μερικές φορές ζητάμε από τους ανθρώπους περισσότερα από όσα μπορούν να αντέξουν. Το λέω και από προσωπική εμπειρία. Κάθε γενιά κουβαλάει τις δικές της αποσκευές. Ακόμα χειρότερα: κουβαλάει και τις αποσκευές των προγόνων της. Ο Θανάσης Βαλτινός έχει στους ώμους του τα μεγάλα σχίσματα και τα μεγάλα τραύματα του 20ού αιώνα, έχει γράψει γι’ αυτά. Στο δικό του σύμπαν τα δικαιώματα των γκέι στον γάμο και στην τεκνοθεσία είναι ίσως λεκτικά σχήματα από έναν άλλο πλανήτη.
Κάπου εκεί, όμως, έρχονται οι στίχοι του Διονύση Σαββόπουλου από το αξέχαστο τραγούδι «Εμείς του ’60» για να θέσουν το πραγματικό δίλημμα, που δεν είναι φυσικά αν έχει δικαίωμα ο Βαλτινός να λέει πράγματα που μπορεί να μη μας αρέσουν. Το διακύβευμα είναι αλλού: «Χιονιάς, βραδιές αστροφεγγιάς/ το βούισμα της συκιάς/ σ’ αυτή την ηλικία/ ή μιλάς της καθεμιάς γενιάς καινούριας και παλιάς/ ή κλείνεις και σιωπάς, για μας».