Τώρα που η παρεξήγηση λύθηκε, αξίζει κανείς να αναρωτηθεί: τι πετύχαμε; Τι πέτυχε η Αθήνα αποδοκιμάζοντας ανοιχτά τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής για την παρεύρεσή του στα εγκαίνια του Σπιτιού της Τουρκίας; Ποια εθνική υπόθεση προωθήθηκε από το πρόσκαιρο σχίσμα μεταξύ του εθνικού κέντρου και της θρησκευτικής ηγεσίας της ομογένειας – ηγεσίας που δεν είναι μόνο πνευματική;
Στον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο δεν αναγνωρίζεται ελαφρυντικό διπλωματικής αφέλειας. Αντιθέτως. Από τους «ενοχλημένους» εκτιμάται ότι είχε τη φαναριώτικη ευφυΐα ώστε να διαβλέψει εκ των προτέρων τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε η παρουσία του εκεί, στον ίδιο χώρο με τον ηγέτη των Κατεχόμενων. Ηξερε ότι θα ενοχλούσε, αλλά το αψήφησε.
Ακόμη κι έτσι, όμως, η Αθήνα είχε στη διά-θεσή της μια μεγάλη γκάμα αντιδράσεων για να διοχετεύσει –ή και να εκδηλώσει πιο διακριτικά– τη δυσαρέσκειά της, προτού την αφήσει να εξελιχθεί σε κραυγαλέα αντιπαράθεση. Για τη Λευκωσία, θα ήταν άτοπο να έχει κανείς την ίδια αξίωση αυτοσυγκράτησης.
Για να ζυγίσει κάποιος την υπερβολή, θα πρέπει να εντάξει το καταγγελλόμενο ως «ατόπημα» του Ελπιδοφόρου στον ορίζοντα του μακροπρόθεσμου εθνικού συμφέροντος. Αν θέλουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μείνει στην προαιώνια έδρα του· αν έτσι εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι θα διατηρήσει την ακτινοβολία του, τότε πώς μπορεί αυτό να εξασφαλιστεί χωρίς μια, έστω ψυχρή, ισορροπία στις σχέσεις του Φαναρίου με την Αγκυρα;
Και πώς αυτή η ισορροπία μπορεί με τη σειρά της να επιτευχθεί, αν δεν επιτρέπουμε στους εκπροσώπους του Πατριαρχείου ούτε καν την εθιμοτυπική αβρότητα προς τους Τούρκους;
Η απάντηση, βέβαια, είναι ότι η εθιμοτυπία σε αυτήν την περίπτωση έπεσε σαν αλάτι στην πληγή – όπως αναγνώρισε στη δήλωσή του και ο ίδιος ο Ελπιδοφόρος. Είναι μια απάντηση που λειτουργεί και σαν ακούσια ομολογία των κινήτρων που καθοδηγούν συχνά την εξωτερική πολιτική. Η θυμική εκτόνωση προηγείται του στρατηγικού σκοπού. Η πληγή κατισχύει της σκέψης.
Από αυτήν την άποψη, η Αθήνα ένιωσε ότι έπρεπε να δώσει φωνή στην κυπριακή, ομογενειακή αλλά και εγχώρια δυσαρέσκεια, που υποδαυλίζει μια μειοψηφική συνιστώσα της Δεξιάς – εκείνη η συνιστώσα που δεν θα είχε λόγο ύπαρξης, αν δεν ανακάλυπτε παντού εθνικές προσβολές και «συμβολικές» ήττες.
Η εξωτερική πολιτική μετατρέπεται έτσι από διαχείριση συμφερόντων σε διαχείριση αενάως ανοιχτών τραυμάτων. Η Κύπρος τσαντίζεται. Και η Ελλάς συμπαρίσταται, εκδηλώνοντας αλληλεγγύως τον θυμό της. Με ποιο όφελος; Τη δημόσια διάρρηξη του εθνικού μετώπου, σε μια στιγμή που ο Ερντογάν βρέθηκε στη Νέα Υόρκη μόνο για να κουτουλήσει στα αδιέξοδα που είχε ετοιμάσει.
Τουλάχιστον, ξεθυμάναμε.