Η αρχαία Ολυμπία είναι ελληνική αλλά και παγκόσμια κληρονομιά. Οι φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007 βρέθηκαν στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου όχι μόνο για τα ανθρώπινα θύματα, αλλά και για τις σοκαριστικές εικόνες της πυρκαγιάς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο – κάτι αντίστοιχο συνέβη, χωρίς θύματα ευτυχώς, φέτος το καλοκαίρι. Και πάλι, οι φωτογραφίες από την περιοχή έγιναν πρωτοσέλιδα διεθνώς.
Οι προσπάθειες αναδάσωσης της αρχαίας Ολυμπίας συνεχίζονται μετά τη νέα καταστροφή, όμως στο πρόσφατο παρελθόν, μία από τις πλέον συμβολικές δεν κατάφερε να κινητοποιήσει τα αντανακλαστικά του ελληνικού κράτους. Το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» της Κυριακής (31/10) του Σταύρου Τζίμα για τον Ελληνογάλλο αρχιτέκτονα Νίκο Παπαμιλτιάδη, ο οποίος θέλησε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εικόνας της «μήτρας» του ολυμπισμού, χτυπώντας την πόρτα των ολυμπιακών επιτροπών 214 κρατών του πλανήτη για τη συνεισφορά τους, είναι χαρακτηριστικό: Παρά τη συγκινητική διεθνή ανταπόκριση, το ελληνικό κράτος δεν απάντησε ποτέ στην ιδέα του για ένα πάρκο ελαιών, που θα συμβόλιζε όλες τις χώρες του συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μετά τις πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού, μια νέα πρωτοβουλία συνεργασίας ιδιωτών με την τοπική αυτοδιοίκηση ίσως έχει καλύτερη τύχη. Με στόχο την αναδάσωση των 450.000 ελαιοδένδρων που υπολογίζεται ότι χάθηκαν στην πυρκαγιά, η πρωτοβουλία olympia-trees.com έχει ήδη τη σημαντική συνεισφορά δύο Αμερικανών, του ζεύγους Στίβεν και Νταιάν ντε Λετ, που έχουν θέσει στόχο να συγκεντρώσουν τα χρήματα για 100.000 ελαιόδεντρα μέσω του φιλανθρωπικού τους ιδρύματος Arete (Αρετή) στις ΗΠΑ ευαισθητοποιούν και άλλους Αμερικανούς να προσφέρουν, με την ιδέα ότι όλος ο κόσμος είναι μια οικογένεια.
Οπως τόνισε η κ. Ντε Λετ στο πρόσφατο Olympia Forum, το φύτεμα ενός δέντρου στην καρδιά του λίκνου του πολιτισμού είναι όχι μόνον τιμή στο παρελθόν, αλλά και ελπίδα για το μέλλον: για τον μικροκαλλιεργητή, την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία μετέφεραν την αγωνία τους για την επόμενη ημέρα, και τον στόχο αυτή η προσφορά να έχει και περιβαλλοντικό και οικονομικό αποτύπωμα στην πληγείσα περιοχή.
Ο συμβολισμός της Ολυμπίας, βέβαια, έχει διεθνή σημασία, ως γενέτειρας ενός θεσμού που ενώνει ολόκληρη την ανθρωπότητα. Εκτός από τις υποβλητικές τελετές αφής της ολυμπιακής φλόγας, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το στάδιο φιλοξένησε το αγώνισμα της σφαιροβολίας. Και μπορεί μεταγενέστερες προτάσεις για διεθνείς αγώνες να σκόνταψαν στο ΚΑΣ, που φοβήθηκε επιβάρυνση του μνημείου, αλλά αποτελεί προνόμιο και υποχρέωση της Ελλάδας να κρατήσει ζωντανή αυτή την έμπνευση.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, τα πράγματα ήταν πιο απλά. Στον αρχαιολογικό χώρο πραγματοποιούνταν φοιτητικοί αγώνες στίβου – ο πατέρας μου έχει μία φωτογραφία τερματισμού του σε κάποιο αγώνισμα δρόμου. Η γενιά του είχε την ευκαιρία να βιώσει μια μοναδική εμπειρία εξοικείωσης με το πνεύμα της αρχαίας Ολυμπίας. Εξήντα χρόνια μετά, στα γενέθλιά του, προσφέραμε μερικές ελιές στο όνομά του – μια συμβολική τιμή στο παρελθόν, αλλά κυρίως μια μικρή συνεισφορά σε ένα βιώσιμο μέλλον για τα εγγόνια του.