Υπήρξαν πολλές πανδημίες στην ανθρώπινη ιστορία και ας μην τις θυμάται κανείς, πλην των εραστών της Ιστορίας. Καμία όμως δεν ήταν σαν και αυτή που ζούμε τώρα. Η μοναδικότητά της δεν οφείλεται στη φονικότητα του ιού ούτε στη μεταδοτικότητά του, η οποία ως συνήθως αλλάζει με κάθε νέα μετάλλαξη. Υπήρξαν άλλες, πιο φονικές και πιο μεταδοτικές ασθένειες, που θέρισαν μυριάδες ζωές. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι μοναδικό και οφείλεται πρωτίστως στην πρόοδο της γνώσης και στην αλλαγή του τρόπου που ασκούν πολιτική οι κυβερνήσεις.
Ζούμε κατ’ αρχάς το θαύμα της επιστήμης, η οποία κατάφερε να φτιάξει και να φέρει το εμβόλιο σε λίγους μήνες. Οι προηγούμενες πανδημίες ξεθύμαιναν με τα χρόνια και εκατομμύρια θανάτους. Η αποκαλούμενη «ισπανική γρίπη», την περίοδο 1918-1920, θέριζε χωρίς να υπάρχει ελπίδα και εμβόλιο· όποιον προλάβαινε να πάρει ο χάρος. Για την ακρίβεια, στο παρελθόν, ποτέ δεν δημιουργήθηκαν εμβόλια κατά τα φαρμακερά χρόνια κάποιας πανδημίας. Ολα όσα έχουμε σήμερα καταπολεμούν χρόνιες επιδημίες. Για παράδειγμα, η μηνιγγίτιδα ταλαιπωρούσε την ανθρωπότητα από τα χρόνια των φαραώ. Το εμβόλιο εμφανίστηκε τρεις χιλιάδες χρόνια μετά, τη δεκαετία του 1950.
Υπάρχει, ωστόσο, ένα άλλο στοιχείο που κάνει μοναδική αυτήν την πανδημία. Οπως διαβάζουμε στα βιβλία της Ιστορίας «η “ισπανική γρίπη” στοίχισε τη ζωή 17-50 εκατομμυρίων ανθρώπων». Πρέπει να μας εντυπωσιάσει το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις τότε όχι μόνο δεν έτρεχαν να προλάβουν το κακό, αλλά ούτε καν μετρούσαν τους νεκρούς. Δεν είναι παλιά ιστορία. Εγινε μόλις πριν από έναν αιώνα.
Τώρα, μόλις εμφανίστηκε ο νέος κορωνοϊός, όλες οι κυβερνήσεις –ακόμη και οι αυταρχικές, που δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος– προσέτρεξαν να την αντιμετωπίσουν. Σύμφωνοι! Εκ των υστέρων γνωρίζουμε ότι δεν τα έκαναν όλα καλά. Υπήρξαν λάθη, παραλείψεις, όπως κι εκατομμύρια άλλα πράγματα που «θα μπορούσαν να γίνουν». Αλλά, τουλάχιστον, ευαισθητοποιήθηκαν. Εφτιαξαν επιτροπές. Ακούνε τους επιστήμονες· άλλες περισσότερο, άλλες λιγότερο. Πήραν δύσκολα μέτρα· άλλες πολλά, άλλες λίγα. Μέχρι και η Ευρωπαϊκή Ενωση υπερέβη εαυτήν κάνοντας κοινή πολιτική σε ένα θέμα με σημαντικό οικονομικό κόστος. Αγόρασε τα εμβόλια ως Ενωση, αποτρέποντας έναν καταστροφικό για τις φτωχότερες χώρες ανταγωνισμό. Προχώρησε μέχρι και σε αμοιβαιοποίηση του χρέους της που δημιουργεί η πανδημία, κάτι που ήταν ταμπού μέχρι πριν από δύο χρόνια.
Κάθε πανδημία είναι δύσκολη για το σύνολο της ανθρωπότητας και έχει βαρύ κόστος. Για τούτη εδώ, όμως, υπάρχουν και κάποιοι λόγοι αισιοδοξίας. Επιστημονικοί και πολιτικοί…