«Ελπίζω να μπορούμε ακόμα να λέμε “κυρίες και κύριοι”». Με αυτό το σχόλιο, στην αρχή μιας συνέντευξης Τύπου για την κρίση στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Ε.Ε., την περασμένη Τετάρτη, ο Μαργαρίτης Σχοινάς εξαπέλυσε ένα φαρμακερό βέλος κατά της συναδέλφου του στο κολέγιο των επιτρόπων, της Μαλτέζας σοσιαλίστριας Ελενα Ντάλι, για ένα εσωτερικό έγγραφο το οποίο άναψε φωτιές στην Κομισιόν – και πέραν αυτής.
Μόλις την προηγούμενη ημέρα, η κ. Ντάλι είχε αποσύρει προς βελτίωση το έγγραφο, το οποίο είχε αναρτηθεί στο εσωτερικό δίκτυο της Επιτροπής και περιλάμβανε «καθοδηγητικές γραμμές για επικοινωνία χωρίς αποκλεισμούς». Σε επίπεδο διαδικασίας, το πρόβλημα ήταν ότι αυτές οι «καθοδηγητικές γραμμές» δεν είχαν εγκριθεί από το κολέγιο, ούτε από το γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν – η οποία, με το που η υπόθεση πήρε κάποια δημοσιότητα, απαίτησε άμεσες διορθωτικές κινήσεις από την επίτροπο.
Ο λόγος που πήρε δημοσιότητα ήταν οι διατυπώσεις του εγγράφου, που προκάλεσαν την έντονη αντίδραση αρκετών υπαλλήλων της Κομισιόν. Μεταξύ άλλων, περιλάμβανε παροτρύνσεις αντικατάστασης λέξεων όπως «Χριστούγεννα» με το πιο ουδέτερο «γιορτές» και χρήση ονομάτων σε παραδείγματα που να μη συνδέονται στενά με μία θρησκεία. Αντιδράσεις υπήρξαν και εκτός Βρυξελλών, για παράδειγμα από τον φιναλίστ για το χρίσμα των συντηρητικών Ρεπουμπλικανών στη Γαλλία Ερίκ Τσιοτί, ο οποίος ζήτησε την αποπομπή της Ντάλι, αλλά και από τον υπουργό Εξωτερικών του Βατικανού, που σχολίασε ότι «δεν είναι αυτός ο τρόπος για να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις». Η απόσυρση του εγγράφου, στη συνέχεια, προκάλεσε ταραχή στο προοδευτικό στρατόπεδο, με αρκετές φωνές να μιλούν για υποχώρηση της Κομισιόν στις αιτιάσεις της Ακροδεξιάς.
Το ευρύτερο πλαίσιο αφορά τη στάση της φιλελεύθερης Ευρώπης απέναντι στις υπερβολές του αμερικανικού κινήματος κατά του συστημικού ρατσισμού (Woke). Ειδικά στη Γαλλία, ο ίδιος ο πρόεδρος Μακρόν έχει μιλήσει για το σφάλμα της απόπειρας ανάλυσης της κοινωνικής πραγματικότητας της χώρας του με τους όρους του κινήματος.
Είναι αναμφίβολο ότι οι υπέρμαχοι του Woke, στον ζήλο τους για κοινωνική δικαιοσύνη, υιοθετούν ακραίες ερμηνείες και επιδεικνύουν επικίνδυνη περιφρόνηση για τις αρχές της ελευθερίας του λόγου και (παραδόξως) της ανοχής στη διαφορετική άποψη. Αλλά η ευρωπαϊκή φιλελεύθερη ελίτ, που παραμένει συντριπτικά λευκή και χριστιανή, δεν δικαιούται να εφησυχάζει ότι ο ρατσισμός και η περιθωριοποίηση της διαφορετικότητας είναι πρόβλημα των άλλων.