Κάθε ναυάγιο είναι σχεδόν πανομοιότυπο· ακόμη κι αν αλλάζουν οι τύποι των σκαφών, οι συνθήκες ελάχιστα διαφέρουν. Υπερφορτωμένα και κακοσυντηρημένα σκαριά, ιστιοφόρα, θαλαμηγοί και καταμαράν ή φουσκωτές λέμβοι μένουν από καύσιμα ή προδίδονται από μηχανική βλάβη προτού φτάσουν στα μισά του δρόμου. Η εισροή υδάτων είναι αναπόφευκτη. Η μετατόπιση φορτίου από τους πανικόβλητους επιβάτες είναι ζήτημα χρόνου. Οι διακινητές που αναλαμβάνουν τον χειρισμό του σκάφους σπανίως είναι έμπειροι καπετάνιοι ή έχουν τεχνικές γνώσεις μηχανικού, είναι και αυτοί από τους πιο αναλώσιμους στην αλυσίδα των κυκλωμάτων. Οι επικεφαλής συνήθως κρύβονται στη στεριά, ανέγγιχτοι από τις διωκτικές αρχές.
Εάν υπάρχει χρόνος, προτού βρεθούν στο νερό οι ναυαγοί θα καλέσουν τον ευρωπαϊκό αριθμό εκτάκτου ανάγκης «112». Μέχρι να σπεύσουν οι διασώστες, κάθε λεπτό μετράει. Οι ναυαγοί συνήθως δεν γνωρίζουν να κολυμπούν, δεν έχουν σωσίβια ή, αν φορούν, δεν αποκλείεται να πρόκειται για φθηνές απομιμήσεις, φτιαγμένα από υλικά που τα μετατρέπουν σε βαρίδια στη θάλασσα. Οι πιθανότητες επιβίωσης είναι εναντίον τους.
«Το τραγικό είναι ότι οι περισσότεροι χάνονται στα πέντε μέτρα από την ακτή. Σε αυτό το σημείο φουσκώνει το κύμα, δεν γνωρίζουν να κάνουν σωστή πλεύση, η βάρκα μπατάρει, γυρνάει πλάι στον καιρό και αναποδογυρίζει», μου έλεγε λιμενικός τον Νοέμβριο του 2015, όταν μέσα σε ενάμιση μήνα τότε είχαν πνιγεί περισσότεροι από 100 άνθρωποι στα θαλάσσια περάσματα του Ανατολικού Αιγαίου.
Τα ναυάγια αυτού του είδους δεν καταγράφηκαν μόνο τότε, στο απόγειο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Παρότι έχει περιοριστεί ο αριθμός των αφίξεων, οι κίνδυνοι παραμένουν. Πριν από τα φετινά Χριστούγεννα, από τις 21 έως τις 24 Δεκεμβρίου 2021, τρία σκάφη βυθίστηκαν σε Φολέγανδρο, Αντικύθηρα και Πάρο με απολογισμό τουλάχιστον 31 θύματα.
«Τα βράδια δεν κοιμάμαι καλά. Το ναυάγιο στριφογυρίζει συνεχώς στο μυαλό μου. Φοβάμαι. Είδα πολλά πτώματα μπροστά μου», μου είχε πει ένα χρόνο νωρίτερα ο Αφγανός Ρασίντ Μοχάμεντ, ένας από τους 21 διασωθέντες άλλου πολύνεκρου ναυαγίου ανοιχτά των Παξών. «Μας είχαν υποσχεθεί ότι θα είναι ένα μεγάλο πλοίο, τουριστικό. Με καπετάνιο, τρεις καμπίνες, Ιντερνετ και χάρτη. Μας εξαπάτησαν», είχε πει για τους διακινητές. Οσο υπάρχει η οποιαδήποτε ανάγκη για φυγή, οι ριψοκίνδυνες διασχίσεις των ελληνικών θαλασσών θα συνεχίζονται, η παραπλάνηση των διακινητών δεν θα σταματά, παρά τις βαριές ποινές που προβλέπονται, και στη μακάβρια λίστα θα προστίθενται, δυστυχώς, νέα ονόματα.