Εχει περάσει δεκαπενταετία από τον καιρό που οι ευρωσκεπτικιστές και οι ευρωαρνητές των δυτικοευρωπαϊκών χωρών είχαν επιστρατεύσει τον μπαμπούλα του «Πολωνού υδραυλικού», αντιδρώντας στην οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης που προέβλεπε την απελευθέρωση της προσφοράς υπηρεσιών στο εσωτερικό των κρατών-μελών. «Θα έρθουν οι ξανθοί με τα φτηνά χέρια και θα σας φάνε τις δουλειές». Αυτό ήταν το μήνυμα. Στη δυτικοευρωπαϊκή «σκέψη», οι Πολωνοί είναι ξανθοί κι έχουν φτηνά χέρια. Αυτό ισχύει γενικά για τους Ανατολικούς, «ίδιοι είναι», ποιος να κάτσει να ξεχωρίσει έθνη και λαούς. Είναι άνθρωποι κατώτερης πάστας, ακόμα κι αν δεν είναι Σλάβοι· αυτοί πια είναι σπορά ημιανθρώπων. Οι προκαταλήψεις αιώνων, για τους Εβραίους, τους Ρομά, τους Σλάβους, δεν νικήθηκαν, δεν υποχώρησαν καν, ούτε μετά τα όσα τραγικά συνέβησαν στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Μόνο στην Ελλάδα υπάρχει μια κάποια αγάπη για τον θρυλικό «ξανθό Βόρειο». Αποκλειστικά τον Ρώσο όμως, διότι υποτίθεται ότι, σύμφωνα και με τις αενάως αυτοαναπαραγόμενες «προφητείες», αυτός θα μας φέρει το «Ποθούμενο». Το ξαναβλέπουμε αυτό και τούτες τις μέρες, με το Ουκρανικό. Βέβαια ο Βλαντιμίρ Πούτιν, που ενσαρκώνει τις αλυτρωτικές επιθυμίες της ελληνικής Ακροδεξιάς, δεν είναι ο τυπικός ξανθός. Πλην όμως ο Κυριάκος Βελόπουλος, αρχηγός της Ελληνικής Λύσης και σπαραξικάρδια ρωσόφιλος, έχει λύση και γι’ αυτό: την αντιτριχοπτωτική κρέμα «Εύκομον Βυζάντιον», την οποία και διακινεί.
Τον πολύ, μα πολύ πατριωτισμό, με όποια εθνικά λάβαρα κι αν εκστρατεύει, μόνο διά της ειρωνείας μπορεί να τον αντιμετωπίσει κανείς. Το ξέρουμε και από τον Κωστή Παλαμά, όχι μόνο τον σατιρικό ποιητή αλλά και τον τολμηρό αρθρογράφο αθηναϊκών εφημερίδων, που δεν δίσταζε να πάει ανάποδα στο «ρεύμα». Τα επιχειρήματα του σωβινισμού είναι πάντοτε κούφια, τα δε ψεύδη του κατάφωρα. Για παράδειγμα, έως το 2006 είχαν μεταναστεύσει στη Γαλλία μόλις 150 Πολωνοί υδραυλικοί. Ούτε θέσεις εργασίας κινδύνευαν ούτε το γνήσιον της «γαλλικότητας». Και όμως, ένα-δυο χρόνια πριν οι καλλιεργητές του εθνικισμού, προεξάρχοντος του Ζαν-Μαρί Λεπέν, είχαν ήδη βάλει μπρος τη μηχανή του πανικού, ενόψει του δημοψηφίσματος για το ευρωπαϊκό σύνταγμα στις 29 Μαΐου 2005. Ηξεραν τι έκαναν: Το 54% των Γάλλων απέρριψε τη συνθήκη (τρεις ημέρες αργότερα, στην Ολλανδία, το ποσοστό του «Οχι» έφτασε το 61%). Παραθέτω από σχετική ανάλυση της Μαρίλιας Παπαθανασίου στην «Κ», 24.12.2005: «Η περιώνυμη κοινοτική οδηγία Μπολκεστάιν, σύμφωνα με την οποία πολίτες άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε. θα μπορούν να προσφέρουν την εργασία τους σε συνθήκες ανταγωνισμού στην Ευρώπη των “25”, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να φοβηθούν πολλοί Γάλλοι ότι η πατρίδα τους θα γεμίσει από “Πολωνούς υδραυλικούς” –φτηνά εργατικά χέρια– που θα τους κλέψουν τις δουλειές».
Κάποτε το «greek» συνωνυμούσε στα λεξικά και στην ξένη λογοτεχνία με το «απατεώνας». Αλλά μάλλον το ξεχάσαμε.
Παντού και πάντοτε, ο σωβινισμός (προμάχος υποτίθεται της καθαρότητας των γονιδίων αφενός, των συμφερόντων του έθνους αφετέρου) τρέφεται με φαντάσματα και κραυγαλέες υπερβολές. Ετσι προκόβει. Ακόμα κι αν χάσει σε μια εκλογική αναμέτρηση, βγαίνει ωφελημένος σε βάθος χρόνου. Βλέπουμε άλλωστε την αντοχή της ευρωαπορριπτικής Ακροδεξιάς στη Γαλλία, την Ολλανδία, την Ιταλία, τη Δανία, τη Φινλανδία, την Ουγγαρία, και στην Ελλάδα βέβαια. Οποιος ή όποια κι αν ηγείται, τα ίδια φτωχά πλην αποδοτικά κλισέ μηρυκάζει, όπως κάνει άλλωστε και η «πατριωτική» δημοσιογραφία, καθώς και μερίδα της διανόησης: «Ερχονται, ήρθαν, είναι βιαστές, είναι άνομοι, είναι απολίτιστοι, ζουν με επιδόματα κι εμείς είμαστε άνεργοι, θα μας νοθέψουν, θα μας εκτοπίσουν, χαθήκαμε»…
Δούλευαν και στην Ελλάδα πολλοί Πολωνοί τα χρόνια εκείνα. Και όχι μονάχα στην οικοδομή. Ηταν μάλιστα από τις πρώτες εθνικές ομάδες μεταναστών που οργάνωσαν δίκτυο αλληλεγγύης – εκπαιδευτικής, νομικής, ιατρικής. Ο μπαμπούλας με το παρατσούκλι «Πολωνός υδραυλικός» δεν είχε κυκλοφορήσει στα μέρη μας, η εθνική μας ειδικότητα άλλωστε ήταν ακόμα η αλβανοφοβία και η αλβανοφαγία. Και μας πήρε κάμποσα χρόνια για να πανικοβληθούμε επειδή, λέει, κινδυνεύουμε να «αντικατασταθούμε» μέσα στην ίδια μας την πατρίδα από τους μετανάστες, τους Ασιάτες κυρίως. Μερικές δεκάδες χιλιάδες είναι όλοι κι όλοι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στην Ελλάδα. Και αυτοί εγκλωβισμένοι σε δομές «φιλοξενίας», ήμαρτον, Δία. Τους στερούμε οποιαδήποτε δυνατότητα εργασίας και ενσωμάτωσης, και την ίδια στιγμή κηρύσσουμε ότι «αυτοί δεν αφομοιώνονται με τίποτε, είναι Αλλοι» – είναι περίπου άλιεν από το σκοτεινό Διάστημα, που ήρθαν να μας καταβροχθίσουν, συμβολικά εννοείται, πολιτισμικά. Τα τρομοκρατικά πρωτοσέλιδα και οι τηλεοπτικές κραυγές του θεατρινίστικου πανικού, και γενικά οι κάθε είδους άκριτες αναπαραγωγές των «ιδεωδών» του οιονεί συγκυβερνώντος ΛΑΟΣ, των συγκυβερνησάντων ΑΝΕΛ, της Χρυσής Αυγής και της Ελληνικής Λύσης αναπαριστάνουν όλους τους πρόσφυγες σαν τζιχαντιστές σε διατεταγμένη υπηρεσία.
Ο μπαμπούλας, πάντως, των τελευταίων ημερών ακούει στο όνομα «Πολωνός εραστής». Αφορμή η κτηνώδης δολοφονία ενός παιδιού στην Κυψέλη, με συνυπαίτιους –σύμφωνα με την ομολογία τους– τη μάνα του και τον σύντροφό της. Η αιτία όμως της κατασκευής ενός πλάσματος με την ονομασία «Πολωνός εραστής» είναι η πάγια πεποίθησή μας ότι τα αδιανόητης βιαιότητας εγκλήματα τα διαπράττουν άλλοι, ξένοι, όχι Ελληνες. Γερά ριζωμένη αυτή η αυτοαθωωτική πίστη, ελέγχεται για την πλήρη αναντιστοιχία της με την πραγματικότητα, έτσι όπως αποτυπώνεται και στα δελτία Τύπου της αστυνομίας. Για να διευκολύνουμε την πλάνη μας και τον εθνοπρεπή ναρκισσισμό μας, υπερπροβάλλουμε την εθνικότητα του δράστη (Πολωνός) και προσπερνάμε ή αποσιωπούμε την εθνικότητα της συντρόφου του. Κάποια στιγμή γράφτηκε κι ακούστηκε το «Ελληνοπολωνή». Γρήγορα όμως νικήθηκε από τη σιωπή, ως εθνικώς ασύμφορο, αν και θα μπορούσαμε να ρίξουμε το φταίξιμο στα (μισά) πολωνικά γονίδια. Οπως κάνουμε, ας πούμε, με τους Ρωσοπόντιους. Ετσι τους αποκαλούμε, με έμφαση στο «Ρωσο-», όταν το όνομά τους αναφέρεται στο αστυνομικό δελτίο, για κάτι κακό. Αν όμως διαπρέπουν, στον αθλητισμό λόγου χάρη, το «Ρωσο-», το «Γεωργιανο-», το «Ουκρανο-» κ.ο.κ. απαλείφονται. Και αναβαθμίζονται σε «ομογενείς».
Τίποτε δεν στηρίζει την πίστη ότι τα φυλετικά γονίδια χωρίζονται σε ενάρετα (τα δικά μας, όποιοι κι αν είμαστε εμείς) και χαλασμένα (των άλλων). Ούτε η στατιστική, ούτε η ψυχολογία, ούτε η εθνοκοινωνιολογία. Ο εγκληματίας είναι εγκληματίας, ούτε Πολωνός, ούτε Γεωργιανός, ούτε Ελληνας. Δεν έχει επίσης σημασία αν είναι χριστιανός, μουσουλμάνος, ινδουιστής ή της εβραϊκής θρησκείας, αν κρίνουμε και από τις αποκαλυπτόμενες αθλιότητες καθολικών και ορθόδοξων κληρικών. Και όμως. Τα στερεότυπα της προκατάληψης μοιάζουν ανίκητα. Κάποτε ήταν και οι Ελληνες θύματά τους. Τότε που το «greek» συνωνυμούσε στα λεξικά και στην ξένη λογοτεχνία με το «απατεώνας». Αλλά μάλλον το ξεχάσαμε.