Στη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» του Τσαρλς Ντίκενς, χάρη στα τρία φαντάσματα που του θυμίζουν το παρελθόν και του αποκαλύπτουν το μέλλον, ο γερο-τσιφούτης Εμπενίζερ Σκρουτζ, από εγωιστής και χωρίς ίχνος συμπόνιας για τους άλλους, μεταμορφώνεται σε καλό Σαμαρείτη, ευαίσθητο και γενναιόδωρο. Και για πρώτη φορά βιώνει τη χαρά τού να δίνεις και να παίρνεις αγάπη στη ζεστή «αγκαλιά» μιας οικογένειας.
Η ζωή όμως δεν είναι λογοτεχνία. Οι ιστορίες της δεν έχουν πάντα καλό τέλος. Ο 88χρονος Χρήστος Φ., ο συνταξιούχος αστυνομικός που βρέθηκε πρόσφατα νεκρός στο σπίτι του στο Βούναργο Ηλείας, είχε πεθάνει τουλάχιστον πριν από οκτώ μήνες, ίσως και πριν από δύο χρόνια σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ιατροδικαστών. Κανείς δεν τον είχε αναζητήσει. Πέντε χρόνια είχαν να επικοινωνήσουν μαζί του τα τέσσερα παιδιά του. Ολο αυτό το διάστημα το τηλέφωνό του δεν χτύπησε ούτε μία φορά. «Ελα, πατέρα, πώς είσαι, χρειάζεσαι κάτι;» ή «μας έλειψες, παππού, πότε θα σε δούμε;».
«Ηταν μοναχικός, μονόχνωτος και ειδικά μετά τον θάνατο της συζύγου του είχε απομονωθεί ακόμη περισσότερο, δεν ήθελε επαφές με κανέναν», είπαν κάποιοι συγχωριανοί του περιγράφοντάς τον σχεδόν σαν τον ήρωα του Ντίκενς. Ισως γι’ αυτό κανείς δεν ανησύχησε για την απουσία του, κανείς δεν σκέφτηκε να του χτυπήσει την πόρτα. Ούτε καν ο αδελφός του, που ζει στο ίδιο χωριό.
Στα μέσα Φεβρουαρίου, στη βόρεια Ιταλία, είχε αποκαλυφθεί άλλος ένας τέτοιος θάνατος: η 70χρονη Μαρινέκα Μπ. είχε βρεθεί νεκρή, καθισμένη σε καρέκλα στο σαλόνι του σπιτιού της – από τα τέλη του 2019 σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση. Κανείς δεν είχε φτάσει στο κατώφλι της έκτοτε.
Ποιοι ήταν, στ’ αλήθεια, αυτοί οι άνθρωποι; Ποιους αγάπησαν; Τους αγάπησε κανείς; Ποιες αναμνήσεις γλύκαιναν τις μέρες τους; Ποιες επιλογές ζωής τούς οδήγησαν σε τόση μοναξιά; Ποια λάθη τούς βάραιναν; Τι μπορεί να δημιούργησε ένα τόσο μεγάλο, αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στους ίδιους και στο συγγενικό/κοινωνικό περιβάλλον τους;
«Omnes una manet nox», έγραψε ο Οράτιος. «Μια νύχτα μάς περιμένει όλους». Πράγματι. Αλλά μερικοί άνθρωποι, κυρίως ηλικιωμένοι, ζουν ολομόναχοι, σε μια παρατεταμένη νύχτα, πολύ πριν από τον θάνατό τους. Η πανδημία επιτείνει τη μοναξιά τους. Ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας, κοντά μας. Σίγουρα θα δούμε κάποιους. Ας τους απλώσουμε το χέρι. Σε κανέναν δεν αξίζει να πεθαίνει μόνος.