Διοικητής της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το αξίωμα δεν ταιριάζει σε κάποιον που τραυλίζει. Κι όμως, ο Σεργκέι Ναρίσκιν, όρθιος, σαν μαθητής που έδινε εξετάσεις, μέσα στην αχανή αίθουσα του Τάγματος της Αγίας Αικατερίνης, έχανε τα λόγια του. Κι όσο έχανε τα λόγια του, τόσο μεγάλωνε το χαμόγελο της σαδιστικής απόλαυσης στο πρόσωπο του «εξεταστή» του.
Το μήνυμα της σκηνοθεσίας στο Κρεμλίνο, μέσω της οποίας αναγγέλθηκε η εισβολή, ήταν ότι η Ρωσία δεν είναι οι στρατηγοί της. Δεν είναι οι αξιωματούχοι της μεγάλης γραφειοκρατίας της. Η Ρωσία είναι ένας.
Δεν είναι για όλους απωθητικές αυτές οι εκδηλώσεις ωμού εξουσιασμού. Κάποιοι, ακόμη και στη Δύση, ζηλεύουν το πρότυπο του ρωμαλέου ηγεμόνα. Το ζηλεύουν, εύλογα, οι ακροδεξιοί. Του δείχνουν σέβας ορισμένοι αριστεροί – όμηροι ακόμη των φαντασιώσεων του προηγούμενου αιώνα.
Ο τρόπος όμως έκανε ακόμη και τους ομόδοξους του ηγεμόνα στην Ελλάδα να συνειδητοποιήσουν την απειλή. Ο Πούτιν δεν είπε απλώς ότι δεν υπάρχουν σύνορα. Είπε ότι δεν υπάρχει Ουκρανία. Δεν υπάρχουν Ουκρανοί. Η χώρα και το έθνος αυτό είναι ένα λάθος της Ιστορίας που θα διορθωθεί με τη βία.
Οι αναλογίες φάνηκαν χωρίς πολλή σκέψη. Ο αυτοκρατορικός ιδεασμός του Πούτιν παρουσιάστηκε στα μάτια των υποψιασμένων Ελλήνων σαν απείκασμα του νεοοθωμανισμού.
Τι (δεν) μπορεί η Ελλάδα να μάθει από την Ουκρανία.
Κι όμως. Η σύγκριση του ρωσικού αναθεωρητισμού με τον τουρκικό πάσχει τριπλά. Πρώτον, η Τουρκία δεν είναι Ρωσία. Δεν έχει ούτε το γεωπολιτικό της εκτόπισμα ούτε την οικονομική ισχύ της. Η Τουρκία έχει ανάγκη τη Δύση πολύ περισσότερο απ’ ό,τι την έχει ανάγκη η Δύση.
Δεύτερον, ο Ερντογάν δεν είναι Πούτιν. Μπορεί να έχει εγκαταστήσει ένα προσωποπαγές καθεστώς, αλλά δεν ελέγχει τη χώρα του σε τέτοιο βαθμό όσο ο πρόεδρος της Ρωσίας. Οι δημοκρατικές ρωγμές είναι εμφανείς παρά τον αυταρχισμό.
Τρίτον, και κυριότερον, η Ελλάδα δεν είναι Ουκρανία. Είναι αγκυρωμένη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο ΝΑΤΟ. Εχει πολύ περισσότερα εργαλεία επιρροής. Είναι καλύτερα εξοπλισμένη.
Η σύγκριση είναι τραβηγμένη. Στη ρωσο-ουκρανική αντιπαράθεση ο επιτιθέμενος είναι πολύ πιο ισχυρός και ο αμυνόμενος πολύ πιο ανίσχυρος απ’ ό,τι τα αντίστοιχα σκέλη του ελληνοτουρκικού ισοζυγίου.
Κι όμως, υπάρχει ένα μάθημα από την Ουκρανία. Παρά τα βαριά λόγια και την εργώδη διπλωματία των συμμάχων, οι Ουκρανοί μένουν στο τέλος μόνοι απέναντι στα ρωσικά όπλα.
Στο τέλος, κανείς δεν θα πολεμήσει τον δικό σου πόλεμο. Γι’ αυτό καλύτερα να έχεις επιστρατεύσει όλη την ισχύ σου προληπτικά, ώστε να μη χρειαστεί να τη δοκιμάσεις στο πεδίο.