Τα επιτυχημένα κόμματα δεν είναι απλώς δεξαμενές οργής ή θερμοκήπια ψευδαισθήσεων. Η επιτυχία τους δεν κρίνεται επειδή κάποτε εξαργύρωσαν ένα εύφλεκτο συναίσθημα σε μια κάλπη. Η επιτυχία τους κρίνεται από το αν θα φτάσουν στα επόμενα στάδια εξέλιξης, που υπερβαίνουν τον εκλογικό χρόνο. Από το αν θα καταφέρουν να δημιουργήσουν μια νέα πολιτική ταυτότητα.
Για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες το ΠΑΣΟΚ ήταν, εκτός από ριζωμένος μηχανισμός εξουσίας, και κάτι βαθύτερο: Μια ταυτότητα διά της οποίας αυτοπροσδιορίζονταν οι ψηφοφόροι του. Δεν ψήφιζαν απλώς ΠΑΣΟΚ. Ηταν ΠΑΣΟΚ. Η σχέση αυτή κατακρημνίστηκε το 2012. Αν κρίνει κανείς από το συνέδριο του κόμματος, προτεραιότητα της νέας ηγεσίας είναι να επουλώσει, όσο μπορεί, αυτήν τη σχέση ταύτισης.
Αν αυτός ήταν στόχος, το πρώτο συνέδριο του Ανδρουλάκη φάνηκε να πάτησε όλα τα σωστά κουμπιά. Στο κάδρο μπήκαν όλοι οι πρώην πρόεδροι. Στο φόντο αναστηλώθηκαν τα παλιά σύμβολα. Στο βήμα δεν παρεισέφρησε καμία διαφωνία για τη ρητορική των ίσων αποστάσεων.
Για να ξαναβάλει στην πρίζα το κομματικό φρόνημα, ο ίδιος ο πρόεδρος ακολούθησε τη δοκιμασμένη μέθοδο: Είπε πρώτα τι δεν είναι το αναπαλαιωμένο ΠΑΣΟΚ. Ορισε τους αντιπάλους: Τον «δεξιό και αριστερό συντηρητισμό», τον «ελιτισμό» της Ν.Δ. και τον «λαϊκισμό» του ΣΥΡΙΖΑ, τους «γενίτσαρους» που έφυγαν από το κόμμα του για να αναζητήσουν αλλού στέγη. Ο φρονηματισμός συνεχίστηκε με τις μεταφυσικές αναφορές στο «μέταλλο της παράταξης που ίδρυσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και επανίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου».
Ψάχνοντας την παλιά ταυτότητα.
Είναι προφανές σε ποιο ακροατήριο προσφέρεται –με ριψοκίνδυνες παραϊστορικές χυτεύσεις– αυτό το «μέταλλο». Πρόκειται για το ακροατήριο στο οποίο μετέχουν όχι όσοι ταυτίστηκαν κάποτε με το ΠΑΣΟΚ, αλλά όσοι εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να νοσταλγούν τη θαλπωρή μιας κομματικής ταυτότητας.
Στους υπόλοιπους –τους χειραφετημένους από τις μεταπολιτευτικές ορμές των στρατεύσεων– τι κόμισε το συνέδριο; Τι πρότεινε σε όσους θα ψάξουν στην επόμενη κάλπη, όχι ένα είδωλο του παλιού εαυτού τους, αλλά μια επιλογή διακυβέρνησης;
Η ανάγκη να οριοθετηθεί έναντι των αντιπάλων του, κρατάει μέχρι στιγμής το ΠΑΣΟΚ του Ανδρουλάκη στη γραμμή του ΚΙΝΑΛ της Γεννηματά. Το κόμμα καταλήγει να αυτοσυστήνεται ως επιλογή ήπιας διαμαρτυρίας – ως αντιπολίτευση πιο λογική από το μπλέντερ του συριζαϊκού τυχοδιωκτισμού.
Το θετικό περιεχόμενο του πασοκικού μηνύματος προσδιορίστηκε σχεδόν αποκλειστικά από διακηρύξεις: Είμαστε σοσιαλδημοκράτες. Θέλουμε να ξαναγίνουμε πόλος. Διακηρύξεις προφορικές – μέσω διαδοχικών μονολόγων. Γιατί όποιος ψάξει τι συζητήθηκε στο συνέδριο, ή σε ποιο κείμενο συμπερασμάτων κατέληξε ο συνεδριακός διάλογος, δεν θα βρει ούτε τον διάλογο ούτε το κείμενο. Θα βρει μια ωραία φωτογραφία οικογενειακής επανένωσης. Για την κορνίζα.