Τα λεγόμενα παιχνίδια με τις λέξεις συχνά υποκρύπτουν κάτι πολύ πιο σκοτεινό. Λέμε ότι ονομάζοντας την εισβολή στην Ουκρανία «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ο Πούτιν «παίζει με τις λέξεις». Το πόσο «παιχνίδι» είναι όλο αυτό, το ξέρουμε.
Είναι κάτι που συμβαίνει από παλιά. Τον πόλεμο στην Κορέα ο πρόεδρος Τρούμαν τον είχε αποκαλέσει «πράξη αστυνόμευσης» (police action), υπό την έννοια ότι οι ΗΠΑ και οι δυνάμεις του ΟΗΕ επιχειρούσαν στην Κορέα για να «αστυνομεύσουν» τις κομμουνιστικές δυνάμεις που απειλούσαν να καταλάβουν ολόκληρη την κορεατική χερσόνησο.
Ενας λόγος που ο Τρούμαν κατέφυγε σε αυτό τον λεκτικό ελιγμό ήταν επειδή στις ΗΠΑ, βάσει του συντάγματος, για να κηρύξει τον πόλεμο ο εκάστοτε πρόεδρος, ως αρχηγός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που είναι (Commander-in-Chief), θα πρέπει να λάβει την έγκριση από το Κογκρέσο, όπως είχε κάνει ο Ρούζβελτ λίγα εικοσιτετράωρα μετά την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να είναι χρονοβόρες. Η Αμερική ουδέποτε κήρυξε επισήμως τον πόλεμο στο Βιετνάμ ή στο Ιράκ…
Στα χρόνια του δικού μας Εμφυλίου, οι χειριστές της Πολεμικής Αεροπορίας αποκαλούσαν τον πόλεμο «επιχειρήσεις»· π.χ., «με στέλνουν στις επιχειρήσεις». Ηταν κάτι ακριβές, αλλά κυρίως ήταν κάτι ουδέτερο, καθαρό.
Πιο συχνά, όμως, κρύβει κάτι όλο αυτό. Στο Πολεμικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης, η τουρκική εισβολή το 1974 ονομάζεται «ειρηνευτική επιχείρηση».
Κάθε περίπτωση είναι μοναδική, ωστόσο, αυτού του τύπου οι ευφημισμοί μοιράζονται ένα κοινό στοιχείο: όσοι χρησιμοποιούν «στρογγυλεμένες» ορολογίες διακατέχονται από έναν ευσεβή πόθο: ότι όλα θα τελειώσουν γρήγορα.
Το 1950, στην Κορέα, ο πόλεμος ξεκίνησε τον Ιούνιο με την εισβολή της Βόρειας Κορέας στη Νότια. Τον Σεπτέμβριο, όταν οι Αμερικανοί πραγματοποίησαν ευρείας κλίμακας αποβατική επιχείρηση στο λιμάνι της Ιντσόν, έπεισαν τους επιστρατευμένους στρατιώτες (κάποιοι ήταν βετεράνοι του Β΄ Παγκοσμίου) ότι έως τα Χριστούγεννα του ’50 θα ήταν πίσω στα σπίτια τους. Ο πόλεμος της Κορέας έληξε το 1953…
Ο Πούτιν βάφτισε την εισβολή στην Ουκρανία «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» εν μέρει διότι πίστευε ότι ήταν ζήτημα μερικών εικοσιτετραώρων. Πέρασαν τρεις μήνες από τότε. Επιμένει ακόμη στη χρήση αυτής της ορολογίας.
Δεν είναι, νομίζω, μονάχα ο φόβος των κυρώσεων ενός διεθνούς δικαστηρίου στο μέλλον. Ακόμη και στον απάνθρωπο κυνισμό ενός δικτατορίσκου, οι λέξεις βαραίνουν. Ο Βοναπάρτης το είχε πιάσει. «Οι λέξεις», είχε γράψει, «είναι τα πάντα».
Κάθε ηγέτης και κάθε κράτος δέχεται μάλλον εύκολα να λερώσει τα χέρια του με αίμα. Θα κάνει, όμως, το παν για να μη λερώσει με αίμα και το στόμα του.