«Οταν πολύ σύντομα θα θέλουμε τρεις-τέσσερις μέρες για να σπαταλήσουμε όλο μας τον μισθό εξαιτίας του φυσικού αερίου, της βενζίνης και της ΔΕΗ, τότε θα δεις πώς όλοι μας θα πούμε, “στον διάβολο και η Ουκρανία, να συνθηκολογήσει, να παραδώσει εδάφη, να τελειώνουμε”», μου έλεγε καλός συνάδελφος, φίλα προσκείμενος στον ουκρανικό αγώνα.
Το έλεγε με πικρία, το έλεγε με αυτόν τον δυσάρεστο ρεαλισμό που σε εξαναγκάζει, προτού συνθηκολογήσει η (όποια) Ουκρανία να συνθηκολογήσεις πρώτος εσύ με τον κατώτερο εαυτό σου. «Στον διάβολο οι αξίες μου και οι αρχές μου, στον διάβολο και η όποια συμπόνια και ενσυναίσθηση – δεν αντέχω άλλο».
Ανθρώπινο; Φυσικά. Ολοι το νιώθουμε, λίγο-πολύ. Για την ακρίβεια, αυτή είναι μια κουβέντα που είχε ειπωθεί αφότου ξέσπασε ο πόλεμος. Είχε ειπωθεί από επιχειρηματίες και πολιτικούς, ξένους και εγχώριους, που έβλεπαν ότι οι οικονομικές καραμπόλες της ρωσικής εισβολής θα ήταν ολέθριες όχι μόνο για τους Ρώσους εισβολείς.
Αυτό όμως είναι ένας πόλεμος – μάλλον, και αυτό. Δεν είναι μονάχα οι μάχες, τα πτώματα και η τραγωδία των αμάχων. Είναι και αυτός ο πόλεμος νεύρων. Ενας μαραθώνιος με απότομα, εξουθενωτικά σπρινταρίσματα πάνω σε άγνωστο, ανώμαλο έδαφος. Δεν αρκεί να σκοτώσεις μέχρι και τον τελευταίο εχθρό στο πεδίο της μάχης, πρέπει να αντέξεις να φτάσεις «έως απέναντι». Να είσαι ο μόνος που θα τερματίσει όρθιος.
Θυμάστε κάποιοι εκείνη τη φοβερή ταινία «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν» (They Shoot Horses, Don’t They, 1969); Διαδραματιζόταν στην Αμερική του Μεγάλου Κραχ, όταν διοργανώνονταν μαζικοί, εξαντλητικοί μαραθώνιοι χορού που διαρκούσαν μερόνυχτα: όποιο ζευγάρι απέμενε μόνον αυτό όρθιο στην πίστα κέρδιζε το έπαθλο – που περιελάμβανε χρήματα φυσικά. Σκληρή ταινία δίχως να δείχνει σκοτωμούς και αγριότητες. Μια απάνθρωπη συνθήκη.
Εκατό ημέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αυτός ο πόλεμος εξελίσσεται σε έναν τέτοιο μαραθώνιο εξάντλησης (συλλογικών) ορίων, φυσικών, οικονομικών, ψυχικών. Σε τέτοιο βαθμό που ίσως κάποιοι, που συμπαθούν τον ουκρανικό αγώνα, να ψελλίσουν «μακάρι, τελικώς, να είχε καθαρίσει μέσα σε 2-3 ημέρες ο Πούτιν».
Ξέρουν, φυσικά, ότι αυτό θα ήταν για τη διεθνή κοινότητα, και ειδικά για την Ευρώπη, πραγματικά ολέθριο. Και όσοι λένε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, αλλά κόπτονται για την έξαρση της φιλοπολεμικής τουρκικής ρητορικής και επιδίδονται σε αναλύσεις για ένα «θερμό καλοκαίρι» με την Τουρκία, κοροϊδεύουν τους εαυτούς τους.
Αν μη τι άλλο, οι Ουκρανοί έδειξαν πως δεν είναι διόλου απλή ιστορία μια εισβολή. Γενικά, ο ουκρανικός λαός μάς δίδαξε όλους μαθήματα. Αλλά, δυστυχώς, αυτό το άθλιο «είναι η οικονομία, ηλίθιε» δείχνει σε όλους τα δόντια του και πάλι.