Το καλοκαίρι μπαίνει σιγά σιγά στην τελική του φάση. Ο Αύγουστος είναι ο μήνας της ραθυμίας, αν και όλοι θυμόμαστε πόσο βίαια διαταράχθηκε ο περυσινός Αύγουστος εξαιτίας της καταστροφής στη βόρεια Εύβοια (και όχι μόνον).
Επικρατεί μια αγωνία. Η φιλολογία περί πρόωρων εκλογών διακόπηκε, από την άλλη όμως συντηρούνται εντάσεις και μια πόλωση, που κάποτε μοιάζει ανεξέλεγκτη. Πρέπει, ίσως, για μια στιγμή να αναλογιστούμε, ή μάλλον να συλλογιστούμε όσο μπορούμε πιο ψύχραιμα, πώς φθάσαμε ώς εδώ, σε μια συνθήκη συνεχούς και έντονης αβεβαιότητας, καθώς και σε μια συνθήκη ενός ακόμη διχασμού, που χθες είχε άλλο πρόσωπο, σήμερα άλλο και αύριο θα είναι κάτι διαφορετικό και πάλι. Να συλλογιστούμε, όχι για να αυτομαστιγωθούμε, αλλά για να δώσουμε στους εαυτούς μας μια ανάσα. Μοιάζει σαν να μην έχουμε σηκώσει κεφάλι από το 2010.
Ζούμε αλυσιδωτές κρίσεις, οι οποίες δεν αφορούν μια ιδιαίτερη «ελληνική τρέλα», δεν είναι κάτι «δικό μας». Ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται σε αναβρασμό, από την κλιματική αλλαγή και τους πρωτοφανείς καύσωνες στην Ευρώπη ή και στην Ινδία έως τον πόλεμο στην Ουκρανία, που σε μεγάλο βαθμό έχει οδηγήσει σε κατάσταση νευρικής κρίσης μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, χώρια την ανθρωπιστική κρίση που μαίνεται.
Η πανδημία, που αρχίζει-τελειώνει, τελειώνει-αρχίζει με νέες παραλλαγές και μεταλλάξεις, μας έχει αφήσει σε μια κατάσταση βαθιάς ψυχικής κατάπτωσης. Πολλοί μιλούν για ένα είδος «ιδρυματισμού» στο οποίο έχουν παγιδευτεί: θέλουν να βγουν από το σπίτι τους αλλά δεν μπορούν. Φοβούνται.
Οικονομική κρίση, μνημόνια και capital control, κρίση στην Ευρωζώνη, Brexit και Τραμπ, προσφυγικό και πόλεμος στη Συρία, ακραία λαϊκιστικά κινήματα (και καθεστώτα) στην Ευρώπη, μια Τουρκία σε μια δική της κατάσταση νευρικής κρίσης, πανδημία και ρωσική εισβολή στην Ουκρανία εν μέσω της γενικευμένης κλιματικής κρίσης, μέσα σε δώδεκα χρόνια.
Ας το πούμε, λοιπόν, καθαρά πια: δεν έχουμε περάσει και λίγα. Οι σκέψεις ότι άλλες γενιές ψήθηκαν σε πολέμους, κατοχές, εμφυλίους και δικτατορίες μάς διδάσκουν ακόμα. Αλλά ας δώσουμε αυτό το ελάχιστο στους εαυτούς μας: δώδεκα χρόνια τώρα δοκιμαζόμαστε. Και φαίνεται να έχει συνέχεια όλο αυτό. Χάνουμε την ψυχραιμία μας και θολώνει η κρίση μας. Απαιτείται ένα βήμα πίσω κάθε τόσο, απαιτείται η όσο το δυνατόν πιο καθαρή θέαση της μεγάλης εικόνας. Δεν είναι εύκολο διότι είμαστε μέσα στο πρόβλημα. Αλλά λίγη νηφαλιότητα είναι τώρα ό,τι πιο πολύτιμο για τον καθένα μας.