Εδώ πολλοί φερέλπιδες ξεκινούν ως ανδρεοπώλες. Στη Βρετανία λανσάρονται, για να φορέσουν λίγο κύρος, ως θατσερικοί. Από τη σκοπιά της ανδρεϊκής πολιτικής κουλτούρας, η σαγήνη της Θάτσερ είναι τουλάχιστον αλλόκοτη. Για τη χώρα όμως όπου το κόμμα της Θάτσερ έχει σχεδόν μονοπωλήσει την πλειοψηφία χάρη σε εκείνη και στην παρακαταθήκη της, είναι φυσικό η νέα πρωθυπουργός να αυτοδιαφημίζεται ως απόγονός της.
Το εγχείρημα της Λιζ Τρας φαίνεται μπανάλ. Υπόσχεται στο ακροατήριό της την παλιά, θατσερική συνταγή για να συναντηθεί μαζί τους στο πεδίο της νοσταλγίας. Περισσότερο και από το πρόγραμμα, η νέα ηγέτις των Τόρις προσπαθεί να ανασύρει το συναίσθημα. Τη μνήμη για την παλιά Βρετανία, που ξέφυγε από την παρακμιακή τροχιά της και απέκτησε δυναμισμό και εξωστρέφεια, χάρη σε μια διακυβέρνηση που έσπασε τότε όλα τα ταμπού.
Τι αξίζει άραγε να νοσταλγεί κανείς από τη Θάτσερ; Τη σιδηρά της βούληση (απέναντι στους ανθρακωρύχους και στους τρομοκράτες του IRA); Τον ακραιφνή φιλελευθερισμό της (απέναντι στην κυρίαρχη τότε ιδεολογία); Την πολεμική πυγμή της στην υπεράσπιση του εθνικού συμφέροντος (και σκέτου του εθνικού γοήτρου, ακόμη και για κάτι βράχους στην άλλη άκρη του ωκεανού);
Το πρότυπο και η αδυναμία αντιγραφής του.
Για τίποτε απ’ όλα αυτά, απαντάει ένας παλιός θαυμαστής της. Ο Χένρι Κίσινγκερ, στο τελευταίο βιβλίο του («Leadership, Six Studies in World Strategy»), αναγνωρίζει ως ξεχωριστό στοιχείο της θατσερικής ηγεσίας όχι τόσο καθαυτή τη φιλελεύθερη και ψυχροπολεμική ατζέντα της, όσο τη μέθοδο: την επιτυχία της Θάτσερ να διαπλάσει –με επιμονή και αφοβία για το κόστος– μια νέα κοινωνική πλειοψηφία· ένα νέο «Κέντρο» τόσο βαθιά εμπεδωμένο, ώστε οι αντίπαλοί της, για να κυβερνήσουν, αναγκάστηκαν να το προσεγγίσουν μέχρι αφομοιώσεως.
Για τον Κίσινγκερ, η δικαίωση της Θάτσερ ήταν όταν ο Μπλερ την κάλεσε για τσάι στην Ντάουνινγκ Στριτ, αναγνωρίζοντας συμβολικά την οφειλή του – τη μετατόπιση των «Νέων Εργατικών» προς τη φιλελεύθερη ορθοδοξία που εκείνη καθιέρωσε. Τη χειρονομία επανέλαβε αργότερα και ο Γκόρντον Μπράουν.
Αν έχει νόημα να αναψηλαφεί κανείς αυτή τη νωπή ιστορία είναι για να σταθμίσει πόσο εξωπραγματική είναι στα σημερινά συμφραζόμενα τέτοια μεταμορφωτική ηγεσία. Η διαρκής ταχυπαλμία της δημόσιας σφαίρας επιβάλλει πολιτική επικοινωνία ημερήσιου ορίζοντα. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια της επιμονής.
Οι πολλές μεταστροφές της Τρας αντανακλούν αυτή τη συνθήκη του κράτους της κυκλοθυμίας. Το κόμμα της Θάτσερ και της Τρας έχει κερδίσει όλες τις εκλογές από το 2010. Κι ωστόσο έχει αλλάξει τέσσερις φορές ηγεσία. Η εκλογική νίκη δεν αρκεί πια για να κυβερνήσεις, ακόμη κι όταν ο αντίπαλός σου έχει πέσει σε ιστορική ανυποληψία. Η μπογιά του θατσερισμού περνάει. Αλλά δεν αρκεί για να θεραπεύσει μια δημοκρατία με συστημικό βραχυκύκλωμα.