Το 1934 ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε μια μικρή ανακαίνιση στο σπίτι του στη Χαλέπα Χανίων. Εβαλε καλοριφέρ. Γαλλικής κατασκευής, μαντεμένια, με την ένδειξη «Froid/Chaud» στη χειρολαβή τους, δηλαδή κρύο ή ζεστό. Το σπίτι εξοπλίστηκε με λέβητα πετρελαίου και ήταν, αν όχι το μοναδικό, από τα ελάχιστα στα Χανιά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Στο σπίτι της γιαγιάς η μόνη ένδειξη ότι το σαλόνι θερμαινόταν κάποτε με σόμπα είναι τα ίχνη στον σοβατισμένο τοίχο από τη γνωστή τρύπα μέσα από την οποία περνούσε το μεταλλικό μπουρί. Αμυδρά θυμάμαι ιστορίες για πρωινά ξυπνήματα με τον παγωμένο αέρα να τρυπάει τα ξύλινα κουφώματα και την αγγαρεία του ανάμματος της σόμπας που παράλληλα ζέσταινε νερό, στέγνωνε και τα ρούχα.
Φέτος απ’ ό,τι φαίνεται οι περισσότεροι θα ξαναζήσουν τέτοιες στιγμές, τέτοια πισωγυρίσματα στον χρόνο και στον τρόπο. Οι ξυλόσομπες επιστρέφουν. Οπως έγραφε η χθεσινή «Κ», η ζήτησή τους έχει πολλαπλασιαστεί και οι τιμές των καυσόξυλων είναι αυξημένες κατά 30%-40% σε σχέση με πέρυσι. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τα βράδια που η ατμόσφαιρα μύριζε «καμένο» και έτσουζαν τα μάτια από την αιθαλομίχλη. «Από πέρυσι, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών προειδοποίησε για τις ολέθριες επιπτώσεις που έχει η αιθαλομίχλη στην καρδιά, στα αγγεία και στους πνεύμονες, καλώντας τους ιθύνοντες να βρουν λύση, πριν καούν ζωντανοί στα μαγκάλια δεκάδες άνθρωποι, πριν νοσήσουν εκατοντάδες πολίτες, πριν υποτροπιάσουν χιλιάδες ασθενείς», έγραφε η ανακοίνωση του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών το 2013. Σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» το 2017 (28/12) για την Αθήνα που «πνιγόταν» στα μικροσωματίδια παραμονές Πρωτοχρονιάς το υπουργείο Περιβάλλοντος καλούσε τους πολίτες να αποφεύγουν τη χρήση τζακιών και θερμαστρών στερεών καυσίμων, ξύλου ή πέλετ δηλαδή. Το ακριβό πετρέλαιο, τότε, είχε οδηγήσει πολλούς να ζεσταίνονται με ό,τι μπορούσε να καεί.
Εξω από το παράθυρο ο ήλιος είναι ακόμη λαμπερός και η θερμοκρασία για μπάνιο. Πραγματική λύση για τον δύσκολο, ενεργειακά, χειμώνα δεν έχει βρεθεί. Το πρόβλημα είναι σαν την αιθαλομίχλη. Δεν τη βλέπεις στην αρχή, αλλά τη νιώθεις μετά. Τα καλοριφέρ του Βενιζέλου μπορεί να τα δει ακόμη κανείς στο σπίτι του που έχει γίνει μουσείο. Ο καυστήρας όμως δεν λειτουργεί εδώ και χρόνια.