Προτού φτάσει κανείς να φανταστεί την επιμειξία τους· προτού αποφανθεί για την πολιτική χημεία τους, μπορεί να το δει: Τσίπρας και Ανδρουλάκης μοιάζουν. Μοιάζουν όχι επειδή είναι συμβατές οι ατζέντες τους, αλλά επειδή είναι παράλληλες οι βιογραφίες τους. Εχουν αμφότεροι περάσει όλη την ενήλικη ζωή τους μέσα στα κόμματά τους. Είναι αυτό που λέγεται στη γλώσσα της αγοράς «πολιτικά αυτοδημιούργητοι». Τη σταδιοδρομία τους, από τα χαμηλά στα ψηλά της κομματικής ιεραρχίας, την κατόρθωσαν μόνοι τους. Χωρίς οικογένεια.
Δεν μοιάζουν όμως μόνο στην τροχιά της ανέλιξής τους. Οσο ο Ανδρουλάκης ξεδιπλώνει το ρεπερτόριό του στο κέντρο της σκηνής, τόσο αποκαλύπτει βαθύτερες συγγένειες με τον ανταγωνιστή του στην Κεντροαριστερά. Συγγένεια στο ύφος – στο οποίο μπορεί κανείς εύκολα να διαγνώσει κοινές καταβολές από το μεγάλο φυτώριο του φοιτητικού συνδικαλισμού. Αμφότεροι αναδίδουν, όταν είναι στο βήμα, οσμή αμφιθεάτρου. Συγγένεια και στην υποκείμενη πολιτική κουλτούρα. Ανασύρουν και οι δυο τοτέμ και ταμπού από την καταπακτή της Αντιδεξιάς του ’80.
Τα συγκρουόμενα συμφέροντά τους δεν αναιρούν τις καταγωγικές ομοιότητες, που θα γίνονται εμφανέστερες καθώς θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την απήχησή τους στο ίδιο ακροατήριο – στην παλιά βάση του ΠΑΣΟΚ.
Ανεξαρτήτως του τι πιστεύει κανείς για τις επιδόσεις του, ο Μητσοτάκης έρχεται από αλλού, με άλλες αποσκευές. Προτού αποφασίσει εκείνος να ανοίξει μέτωπο και με τους δύο αντιπάλους του –βάζοντας απέναντί του, δίπλα στον Τσίπρα, και τον Ανδρουλάκη– το είχαν επιχειρήσει εκείνοι εναντίον του. Είναι μια αντιπαράθεση που επενδύει στις διαφορές – «εγώ και οι άλλοι». Η λογική συνέχεια αυτής της γραμμής θα είναι να προσπαθεί διαρκώς ο Μητσοτάκης να ταυτίσει τους άλλους μεταξύ τους – να τους παρουσιάσει ως δίδυμες κεφαλές του ίδιου ρεύματος, αναλαμβάνοντας έτσι το ρίσκο της δικής του μετεκλογικής απομόνωσης.
Παρά το ρίσκο, η γραμμή δεν είναι παράλογη. Αφήνει το «αντί-» στις δυνάμεις που αθροίζονται ως αντιδεξιό μέτωπο, διεκδικώντας το μονοπώλιο μιας θετικής ατζέντας, η οποία για να αρθρωθεί πειστικά και πλειοψηφικά δεν έχει ανάγκη τις παλιές περιχαρακώσεις.
Η γραμμή δεν θα ήταν παράλογη αν ο Μητσοτάκης είχε ακόμη την πολυτέλεια μόνο της θετικής ατζέντας. Η παρουσία του στη ΔΕΘ έδειξε ότι απέναντι στο προνομιακό του κοινό εγείρει πλέον περισσότερο ένα φόβητρο –ανθ’ ημών, τα τέρατα– παρά ένα θέλγητρο. Υπολογίζει ότι ο ορθολογισμός των αμφιταλαντευόμενων ψηφοφόρων –που συμβατικά ονομάζουμε κεντρώους– αρκείται στο εφικτό όταν δεν βρίσκει κάτι καλύτερο να ελπίζει. Και μπαίνει στο παραβάν με μουδιασμένο χέρι, για να επιλέξει έστω και ανόρεχτα από το διαθέσιμο μενού.
Θα μπορούσαν στο τέλος μιας τετραετίας κατάφορτης από απανωτές κρίσεις να είναι καλύτερα τα πράγματα; Θα μπορούσε η κυβέρνηση να έχει διατηρήσει την αρχική της σαγήνη;
Θα μπορούσε. Τη μητσοτακική διακυβέρνηση δεν την τραυμάτισαν οι –εξωγενείς– κρίσεις. Ούτε τη δυσκόλεψε η πίεση της –ασυνάρτητης– αντιπολίτευσης. Τα δεινά της είναι προϊόντα αυτοτραυματισμού.
Καρατομήσεις
Τη λέμε «ουρά». Ομως, η ουρά που σχηματίζεται στην όχθη του Τάμεση δεν είναι ατυχής συνωστισμός. Είναι μια πάνδημη πολιτική δήλωση διά των σωμάτων. Περισσότερο και από το στιγμιαίο προσκύνημα, η στατική χορογραφία της πολύωρης στοίχισης διατρανώνει το κοινό φρόνημα, πολύ πιο εμφατικά απ’ ό,τι θα το κατάφερνε ο σχηματισμός μιας παρέλασης. Η ουρά των Βρετανών για τη βασίλισσά τους φαίνεται να επιβεβαιώνει εκείνους που επιμένουν ότι ο θεσμός έχει απαράμιλλη ενοποιητική ισχύ. Είναι οι ίδιοι που παραβλέπουν ότι για να επιζήσει ο θεσμός χρειάστηκε να αποψιλωθεί. Η βασιλεία στην οποία μπορούν οι πάντες να προβάλλουν τον εαυτό τους είναι ένα ξεδοντιασμένο πολιτικά κατάλοιπο. Ενα μνημείο, που αντί να φτιαχτεί από λίθο, πλάστηκε –και πλάθεται– από τα θνητά υλικά της φαντασμαγορίας και του σκανδαλισμού. Το στέμμα επιζεί μόνο ως σόου – και ύλη για τα ταμπλόιντ. Μπορεί τελικά το αίσθημα που συνέχει την ουρά να είναι μια ανεπίγνωστη τύψη: Μπορεί όσοι στέκονται εκεί να λυπούνται νεκρούς τους βασιλείς, επειδή ζωντανούς είχαν την ελευθερία να τους εκθρονίζουν. Επειδή η καθημερινή τους εθνική διασκέδαση είναι οι συμβολικές καρατομήσεις.