Θα συμφωνήσουμε με τον αναγνώστη κ. Χάρη Εξερτζόγλου ότι «ο κ. Ερντογάν ή ο κ. Πούτιν δεν χρειάζονται κανένα πρόσχημα για να επιβάλλουν λογοκρισία» («Καθημερινή» 18.11.2022). Πράγματι, οι αυταρχικοί ηγέτες δεν χρειάζονται προσχήματα για να καταπιέσουν τους πολίτες, αλλά σίγουρα χρειάζονται κανονιστικές διατάξεις, σαν το άρθρο 191 του Ποινικού μας Κώδικα (Π.Κ.), για να το κάνουν. Αν το βρουν έτοιμο, ακόμη καλύτερο για αυτούς. Εχουν έτοιμη τη νομιμοποίηση και γλιτώνουν την γκρίνια από διεθνείς οργανισμούς και ξένες κυβερνήσεις για τα αντιδημοκρατικά μέτρα που θεσπίζουν.
Θα συμφωνήσουμε επίσης ότι το άρθρο 191 «προστέθηκε στον Π.Κ. κατά τη διάρκεια της πανδημίας, προκειμένου να αποθαρρύνει ακραίους αντιεμβολιαστές που διακινούσαν απίθανες φήμες στον Τύπο και στα κοινωνικά δίκτυα, και είναι καιρός να επαναδιατυπωθεί». Υπάρχει ένα συνολικό πρόβλημα με τους «εποχικούς νόμους». Συνήθως ξεχνιούνται και ισχύουν εσαεί, ακόμη κι όταν περάσει το πρόβλημα που προσπαθούν να θεραπεύσουν. Σαφώς και πρέπει να επαναδιατυπωθεί. Ο πρωθυπουργός στη συζήτησή του με τον David Ignatius παραδέχθηκε ότι το μέτρο «δεν ήταν και πολύ επιτυχημένο. Αν έπρεπε να ξαναπεράσουμε τα ίδια, δεν θα το έκανα» (Georgetown, 16.5.2022).
Πότε όμως θα επαναδιατυπωθεί; Συνήθως οι κυβερνήσεις έχουν πολύ πιο πιεστικές ανάγκες για να ασχοληθούν με θέματα ήσσονος (για αυτές) σημασίας, με αποτέλεσμα οι «εποχικοί νόμοι» να μένουν για να χρησιμοποιηθούν από αυταρχικούς ηγέτες ή δικτάτορες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χούντα δεν άλλαξε τον πυρήνα του άρθρου 14 «Περί Τύπου» στο «Σύνταγμα» του 1968. Δεν χρειαζόταν να το κάνει, διότι οι παράγραφοι 4 και 5 και εκείνου του «Συντάγματος» προέβλεπαν ό,τι και τα προηγούμενα Συντάγματα: κατάσχεση εφημερίδων για προσβολή θρησκείας ή του ανώτατου άρχοντα, για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος κ.ά.
Η διαφορά του δικτατορικού «Συντάγματος» με εκείνο του 1952, όπως και με το σημερινό, είναι ο αριθμός των καταδικών για την παύση εκδόσεων. Επί χούντας ήταν δύο, σήμερα «το δικαστήριο, ύστερα από τρεις τουλάχιστον καταδίκες μέσα σε μία πενταετία (…) διατάσσει την οριστική ή προσωρινή παύση της έκδοσης του εντύπου και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από το πρόσωπο που καταδικάστηκε, όπως ο νόμος ορίζει».
Και ναι! Παρά την έκπληξη του κ. Εξερτζόγλου για πιθανούς αυταρχικούς ηγέτες (γράφει στην επιστολή του «πού, εδώ στην Ελλάδα;»), πρέπει να σημειώσουμε ότι η χώρα μας δεν έχει ανοσία στην εξασθένηση της Δημοκρατίας. Τουναντίον…