Διάσπαση προσοχής. Το ακούς όλο και πιο συχνά τελευταία, ειδικά για τα παιδιά. «Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει και λίγο της μόδας η διάσπαση προσοχής στα παιδιά», μου έλεγε προ καιρού εργοθεραπεύτρια σε δημόσιο νοσοκομείο παίδων. «Βαφτίζουμε σχεδόν τα πάντα “διάσπαση προσοχής”. Ενα παιδί που απλώς πλήττει, που σε μια δεδομένη στιγμή δεν βρίσκει κάτι ενδιαφέρον να του τραβήξει την προσοχή, διαγιγνώσκεται αβασάνιστα με ΔΕΠΥ».
Οπου ΔΕΠΥ, βλέπε Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας. Νευροαναπτυξιακή διαταραχή με πολύ συγκεκριμένα συμπτώματα, τα οποία όμως τα τελευταία χρόνια τα έχουμε ξεχειλώσει, και όχι μονάχα εμείς οι άσχετοι αλλά και ειδικοί. Είναι όπως μια εξωγενής θλίψη που πλέον βαφτίζεται «κατάθλιψη» με μια επικίνδυνη ευκολία.
Ωστόσο, πέρα από τα παιδιά, αυτή η διάσπαση προσοχής μοιάζει όντως να είναι μια «αρρώστια της εποχής» για τους ενήλικες.
Ολο αυτό σχετίζεται άμεσα με τον τεχνολογικό χείμαρρο που έχει πλήξει την καθημερινότητά μας. Μας έχει λύσει τα χέρια σε πάρα πολλά και ουσιαστικά πράγματα (η ευλογία του να πηγαίνουμε σπάνια πάμε πια στην εφορία ή στην τράπεζα, π.χ.), όμως έχει επιφέρει μια παράπλευρη απώλεια: την έντονη αδυναμία μας να συγκεντρωθούμε στοιχειωδώς (διαβάστε το πρόσφατο ρεπορτάζ της Θεοδώρας Βασιλοπούλου στην ιστοσελίδα της «Κ», «Γιατί δεν μπορούμε να μείνουμε συγκεντρωμένοι για περισσότερο από 47 δευτερόλεπτα;», στο οποίο εξηγείται πώς η χρήση ψηφιακών συσκευών και η διαρκής περιήγησή μας στο Διαδίκτυο προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερη διάσπαση προσοχής).
Απώλεια συγκέντρωσης σημαίνει και απώλεια ηρεμίας – στο βάθος: απώλεια εσώτερου εαυτού. Μένει μονάχα η εικόνα μας, η προσομοίωση του εαυτού και της ζωής μας. Κάτι ψευδεπίγραφο δηλαδή.
Ο εθισμός στο κινητό, στη λήψη γραπτών μηνυμάτων και ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (σε αυτήν προστέθηκαν και τα διάφορα Messenger, What’s Up και Viber) και, βέβαια, στη ροή αναρτήσεων στα κοινωνικά μέσα, είναι γνωστό πια πως έχει ένα ακόμα χαρακτηριστικό, το περίφημο FOMO: Fear of Missing Out: το άγχος ότι «μένουμε απ’ έξω» από κάτι σημαντικό, ότι θα χάσουμε κάτι που δεν χάνεται. Είναι μια πανίσχυρη, βασανιστική για πολλούς, ψευδαίσθηση, ή μάλλον, αυταπάτη.
Κάπως έτσι ο χρόνος συρρικνώνεται και μετατρέπεται σε παράγοντα φθοράς, ενώ ο χώρος παύει να έχει σχεδόν την παραμικρή σημασία.
Είναι όντως μια τρέλα όλο αυτό. Η ύπαρξη να επιβεβαιώνεται μέσα μας από κάτι που, στο βάθος, διαλύει την ύπαρξη. Ολη αυτή η ελευθερία της πληροφορίας να γίνεται παγίδα και θόρυβος.
Στο μεταξύ, η ζωή εκεί έξω συνεχίζεται αδιάφορη προς τις δικές μας μικρές ή μεγάλες, επίκτητες διανοητικές και συναισθηματικές αναπηρίες.