Οποιος έχει ασχοληθεί έστω και επιδερμικά με τα πολεοδομικά, γνωρίζει ότι στη νομοθεσία μας υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός: στις εντός σχεδίου περιοχές που προορίζονται για δόμηση και στις εκτός, που δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού. Στις εκτός σχεδίου περιοχές η δόμηση επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση.
Είναι ενδιαφέρον πόσοι «εξεπλάγησαν» με την πρόσφατη απόφαση 176/2023 του Συμβουλίου της Επικρατείας για την Πάτμο (την παρουσίασε η «Κ» στις 4.2.22). Το ΣτΕ ακύρωσε μια οικοδομική άδεια που εκδόθηκε σε εκτός σχεδίου περιοχή του νησιού επειδή το οικόπεδο δεν είχε «πρόσωπο» σε αναγνωρισμένη οδό.
Μόνο που η απόφαση του ΣτΕ… δεν έφερε κάτι νέο. Τα τελευταία 20 χρόνια το ΣτΕ βγάζει τη μια απόφαση μετά την άλλη, υπέρ του δραστικού περιορισμού ή της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης. Το ότι η πολιτεία κωφεύει, λογαριάζοντας περισσότερο το πολιτικό κόστος από την προστασία του περιβάλλοντος και γενικά του εξωαστικού χώρου, είναι μια άλλη υπόθεση. Λίγοι ήταν εκείνοι που επιχείρησαν τα τελευταία χρόνια να περιορίσουν την εκτός σχεδίου δόμηση και δεν είχαν καλή κατάληξη. Πρόσφατο παράδειγμα ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Δημήτρης Οικονόμου, που αντικαταστάθηκε λίγο αφότου έφερε ρύθμιση για την κατάργηση των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση. Η κατάργηση εφαρμόστηκε, έστω και άτολμα, δεν παύουν όμως αυτόκλητοι άγγελοι του… ιερού δικαιώματος στο τσιμέντωμα να καταγγέλλουν την κυβέρνηση, βάζοντας μάλιστα και ταξικά χαρακτηριστικά στην επιχειρηματολογία τους. Ας διατηρήσουμε λοιπόν το δικαίωμα να χτίζουμε σχεδόν παντού, να ανοίγουμε δρόμους, να καταστρέφουμε για πάντα αυτό που έχουμε επειδή… είναι δικό μας. Ας κλείσουμε τα αυτιά στους επιστήμονες, που επί δεκαετίες επισημαίνουν τα προβλήματα που δημιουργεί η δόμηση εκτός σχεδίου. Μόνο ας μη διαμαρτυρόμαστε όταν οι πόλεις μας ξεχειλώνουν άναρχα, όταν τα αγαπημένα μας μέρη μετατρέπονται σε οικισμούς, οι αγαπημένες μας παραλίες γεμίζουν με βίλες. Και κυρίως ας μην ξαναζηλέψουμε αυτά τα υπέροχα αγροτικά τοπία της Κεντρικής Ευρώπης, γιατί εκεί εκτός σχεδίου δόμηση δεν υπάρχει.