O Μισέλ μέσα μας

2' 46" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Δεν μπορούν τα φεστιβάλ να είναι μόνο εμπορικά φόρουμ της κινηματογραφικής βιομηχανίας, τελετές κενοδοξίας και υποχρεώσεων μάρκετινγκ. Κινηματογραφικά φεστιβάλ, όπως και αυτό της Θεσσαλονίκης, εκ των πραγμάτων αποτελούν νησίδες αντίστασης απέναντι στην ιστορική και πολιτισμική καταστροφή». Το απόσπασμα, από ένα κείμενο του Μισέλ Δημόπουλου που είχε δημοσιευθεί σε αφιέρωμα των «Επτά Ημερών» της «Κ» (6/11/1994) για τα 35 χρόνια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Είχαν συμπληρωθεί μόλις δύο χρόνια από τη διεθνοποίηση του θεσμού (με κόπο και «αίμα»), η πόλη άρχιζε να αποκτά έναν ζωτικό χώρο κινηματογραφικού πολιτισμού.

Σήμερα βέβαια μοιάζει προφανές. Τι άλλο μπορεί να είναι ένας φεστιβαλικός θεσμός που σέβεται τον εαυτό του εκτός από διεθνής; Τότε, όμως, για ένα μέρος της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας, ο αναγκαίος μετασχηματισμός, χωρίς τον οποίο το φεστιβάλ θα συρρικνωνόταν και θα πέθαινε, ισοδυναμούσε με προδοσία. Με «αφελληνισμό», όπως έλεγαν ορισμένοι. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η πόλη μπήκε στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη, εγκατέλειψε την εσωστρέφειά της, τον αδιέξοδο ελληνοκεντρισμό της, άνοιξε το θαλάσσιο μέτωπό της και άρχισε να ταξιδεύει το βλέμμα της σε άλλους κόσμους, να αναμετριέται με το παγκόσμιο, το σύγχρονο, το πρωτοπόρο. Περιόρισε δραστικά την τάση να αυτοκαταναλώνεται και να ανακυκλώνει τα προβλήματά της.

Hταν μια νησίδα ο κόσμος αυτός. Eνα εργαστήρι του κινηματογραφικού μέλλοντος. Eνας τόπος συνάντησης ανθρώπων και βλεμμάτων.

Ενα νέο, νεανικό, κοινό έκανε την εμφάνισή του, πήρε την κατάσταση στα χέρια του, γέμισε τις αίθουσες του φεστιβάλ, που εν τω μεταξύ απέκτησε στέγη («Ολύμπιον») και «προίκα» στην προβλήτα του λιμανιού. Οι διευθυντές που διαδέχθηκαν τον Μισέλ Δημόπουλο (η Δέσποινα Μουζάκη, ο Δημήτρης Εϊπίδης και, από το 2016, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης) εξέλιξαν, εμπλούτισαν, καλλιέργησαν το έδαφος που βρήκαν κατοχυρωμένο. Το «διεθνές» ήταν δεδομένο και μη αναστρέψιμο. Απέμενε να έχει κάθε φορά τον σωστό πλοηγό (όχι λίγο φυσικά) που θα το οδηγεί στην πρωτοπορία της εποχής του. Που δεν θα απομακρύνεται από την ιδρυτική συνθήκη του: την ανοιχτή πλεύση, το διαρκώς υπό διαμόρφωση νέο, την αναζήτηση, τον πειραματισμό με ρίσκο.

Την περασμένη Δευτέρα, στην πολιτική κηδεία του Μισέλ Δημόπουλου (έφυγε από τη ζωή 74 χρόνων) ήμασταν εκεί πολλοί, με διαφορετικό βαθμό «συγγένειας» μαζί του. Πάνω στο φέρετρο, σκόρπια προγράμματα του φεστιβάλ, τεύχη του «Σύγχρονου Κινηματογράφου», έντυπα που είχαν τη σφραγίδα του Μισέλ, στον οποίο οφείλεται και η εξαιρετική βιβλιοθήκη από μονογραφίες ξένων σκηνοθετών που περιλαμβάνονταν στην «ύλη» του φεστιβάλ. Προφανώς δεν ήταν μόνος του σε αυτήν την προσπάθεια. Περιβαλλόταν από άξιους συνεργάτες. Ηταν άνθρωποι που, όπως και ο Μισέλ, είχαν «μεγάλη κινηματογραφική παιδεία· γνώση του ιστορικού και του κριτικού· άποψη και αίσθηση», όπως είχε πει ο συνυπεύθυνος για το διεθνές προφίλ του θεσμού και για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, Δ. Εϊπίδης (πέθανε αρχές του 2021).

Ηταν, εκτός των άλλων, ένας κόσμος και μια εποχή με οργανική σχέση με τα κινηματογραφικά έντυπα, με την ανάγνωση της τέχνης, με συζητήσεις, αναλύσεις, ζυμώσεις, για δημιουργούς, τάσεις, πλάνα, εικόνες. Δεν ήταν τίποτα παλιό ή σκονισμένο. Οπως και οι εκδόσεις πάνω στο φέρετρο ήταν απλώς φθαρμένες από τη χρήση. Ηταν μια νησίδα ο κόσμος αυτός, παρά τις όποιες εμμονές του (θα τις ονομάζαμε και σθεναρές προτιμήσεις). Ενα εργαστήρι του κινηματογραφικού μέλλοντος. Ενας τόπος συνάντησης ανθρώπων και βλεμμάτων. Το διατύπωσε ιδανικά ο στενός φίλος του, Τέλης Σαμαντάς, στον τόσο μεστό και συγκινητικό επικήδειό του: «Και εμείς, οι φίλοι σου, δεν θα πάψουμε να σε φέρουμε μέσα μας και μετά την αναχώρησή σου». Κάπως έτσι, ο Μισέλ έγινε «τόπος», ο δικός μας «τόπος συνάντησης».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή