Ο δεκαεφτάχρονος που ψηφίζει φέτος για πρώτη φορά, γεννήθηκε το 2006. Δηλαδή μια ολόκληρη δεκαετία μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου. Οχι μόνο δεν έχει ζήσει ο ίδιος τις «καλύτερες μέρες» της Αλλαγής· όχι μόνο δεν θυμάται καν την παρακμή του μεγάλου ηγέτη, όταν πια είχε πέσει στο έλεος της αυλής των αστρολόγων· δεν είχε καν ο νέος ψηφοφόρος καταλάβει τον εαυτό του όταν η χώρα έμπαινε στη δεκαετία της μεγάλης υποτίμησης. Στην εποχή της χρεοκοπίας, που κάποιοι επιμένουν ακόμη να εξηγούν ως μετενέργεια του ανδρεϊκού λαϊκισμού και του πολιτικού συστήματος που εκείνος διέπλασε, εμποτίζοντάς το από άκρου εις άκρον.
Αρα; Τι εκλογική απήχηση έχει όποιοςδιεκδικεί τίτλους κληρονομιάς επί του παπανδρεϊσμού σήμερα; Σε ποιους απευθύνεται όταν σκαρώνει ακόμη και βιντεάκια στο ΤikTok για να κοπιάρει συνθήματα της δεκαετίας του ’80; («Καλύτερα σφηνάκι, παρά τον Μητσοτάκη», ήταν το αυτοπρόσωπο τιζεράκι του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.)
Η απάντηση είναι ότι οι πολιτικές συνειδήσεις διαμορφώνονται, όχι μόνον από τα άμεσα, αλλά και από τα κληρονομημένα βιώματα. Αυτό δηλώνει και η επάνοδος του πασοκικού brand, αδρανούς πολιτικά, μόνο ως συμβολικού απολιθώματος στην ποπ κουλτούρα. Χωρίς δική τους μνήμη, όσοι, γεννημένοι λίγο πριν ή λίγο μετά την αυγή του 21ου αιώνα, τραγουδούν ότι «θα μεθύσουν τον ήλιο» μοιάζουν να κινούνται από μεταβιβασμένη νοσταλγία. Οι αξίες τους είναι χρωματισμένες από τις «γονικές παροχές» του φαντασιακού – από τις εξιδανικεύσεις της γενιάς των γονέων τους, που μπορούσε στον πασοκικό (πράσινο και μπλε) κόσμο να υπολογίζει σε ανέφελη ανάπτυξη και εύκολη προκοπή.
Για ποιους είναι ακόμη ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εκλογικό δέλεαρ;
Το ΠΑΣΟΚ εκλαμβάνεται έτσι ως δραστικό μιμίδιο (πολιτισμικό γονίδιο) που κληροδοτείται και στους σημερινούς χρήστες του TikTok. Γι’ αυτό έχει νόημα η εκ πρώτης όψεως πτωματολαγνική διαφήμιση. Ομως, αυτή η αντίληψη, που θεωρεί τη μία γενιά ως ευθύγραμμη συνέχεια της προηγούμενης, δεν εξηγεί ούτε τους νέους ούτε την εικαζόμενη σαγήνη τού τάχα «πάντα επίκαιρου» Ανδρέα. Εξηγεί μάλλον εκείνους που δεν μπορούν να αποχωριστούν τα παλιά σύμβολα και καταστρώνουν με παλιά υλικά τα μηνύματά τους.
Αυτό που κάνει τον Ανδρέα επίκαιρο είναι η αδυναμία των καταχραστών του να σκεφθούν οι ίδιοι «επίκαιρα». Οι ίδιοι ζουν ακόμη στη χώρα του «καλύτερα παπάκι». Οι ίδιοι νομίζουν ότι το εκλογικό σώμα τρέφεται από τις ληγμένες επιθυμίες της κρατικής «αποκατάστασης», της επιδοτούμενης ζωής και της «πρόωρης» συνταξιοδότησης. Φαντάζονται τους νέους ψηφοφόρους καθηλωμένους στον ορίζοντα προσδοκιών του προηγούμενου αιώνα, ενώ απλώς προβάλλουν πάνω στους σημερινούς δεκαοχτάρηδες τη δική τους καθήλωση. Τις δικές τους ξεθυμασμένες αξίες.
Ο μπαμπούλας του νομισματικού τυχοδιωκτισμού δεν τρομάζει. Είναι φτιαχτός. Πραγματικά επικίνδυνος, καθότι δραστικά οπισθοδρομικός, είναι ο άλλος. Ο βρικόλακας του ανδρεϊκού συντηρητισμού.