Ηταν από τις λίγες ασυνήθιστες στιγμές του επίπεδου προεκλογικού τοπίου. Ενας πρώην πρωθυπουργός έδινε συνέντευξη σε έναν πρώην αρχηγό κόμματος, εγκαλώντας τον γιατί δεν είχε ψηφίσει την απλή αναλογική. Τι εννοούσε με τη μομφή του προς τον Σταύρο Θεοδωράκη ο Αλέξης Τσίπρας; Τι θα είχε συμβεί αν η απλή αναλογική είχε αποσπάσει την ειδική πλειοψηφία, ώστε να ισχύσει από το 2019;
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θύμισε έτσι τα κίνητρα εκείνης της πρωτοβουλίας του. Για το κόμμα που στην καλύτερη στιγμή του –τον Ιανουάριο το 2015– είχε φτάσει έως το 36%, η απλή αναλογική ήταν ένα εργαλείο στρατηγικής. Αλλάζοντας ριζικά τους εθιμικούς κανόνες του εκλογικού ανταγωνισμού, θα έμενε στα πράγματα, ακόμη και χωρίς να είναι πλειοψηφικό. Αν το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ είχαν ενδώσει τότε στο στρατήγημα Τσίπρα, η χώρα δεν θα είχε κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2019. Ο νικητής θα είχε πάρει μεν 40%, αλλά ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ θα είχε παραμείνει σε ρόλο ρυθμιστή της απορρύθμισης που θα είχε εκβιάσει.
Ακόμη και ετεροχρονισμένα, όμως, η απλή αναλογική θεωρούνταν χρήσιμη στο κόμμα της Αριστεράς, στην προσπάθειά του να επιστρέψει στην εξουσία. Αυτό έδειχνε η παλιά, «προοδευτική» μπακαλική, την οποία επικαλούνταν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, την επομένη κιόλας της ήττας του 2019: Είχαν χάσει με 31,5%. Αλλά αν προσέθετε κανείς τα ποσοστά τους με εκείνα του ΠΑΣΟΚ (8,1%) θα είχαν ισοφαρίσει τη Ν.Δ. Κι αν η πρόσθεση εμπλουτιζόταν με τα ποσοστά του ΚΚΕ και του Βαρουφάκη, τα «προοδευτικά» κόμματα θα είχαν συντριπτικά υποσκελίσει τη Δεξιά. Αρα, μετά τέσσερα χρόνια φθοράς, που θα συσπείρωναν τις «προοδευτικές» δυνάμεις με κόλλα την απλή αναλογική, η Δεξιά του Μητσοτάκη ήταν από χέρι χαμένη. Ακόμη κι αν αρνούνταν κάποιοι να στοιχηθούν στο αντιδεξιό μέτωπο, θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με την οργή των «προοδευτικών» πολιτών.
Κερδισμένοι και χαμένοι της απλής αναλογικής.
Το πόσο παρωχημένη ήταν αυτή η αντίληψη της κομματικής γεωγραφίας φάνηκε σε αυτή την προεκλογική περίοδο. Αντί να ανακατέψει το πολιτικό σύστημα, η απλή αναλογική ανακάτεψε τους εμπνευστές της. Αντί να έχουν κόστος οι αρνητές των μετώπων, είχε κόστος το κόμμα εξουσίας που σέρβιρε ανέφικτα σχήματα. Κερδισμένοι τουλάχιστον σε προεκλογική δημοσιότητα ήταν το ΚΚΕ και ο Βαρουφάκης που ανασύρθηκαν από το περιθώριο, διεκδικώντας με καλύτερες πιθανότητες την αντισυστημική ψήφο. Η «Δήμητρα» έφτασε να γίνει το σουξέ της εκλογικής μας άνοιξης.
Αυτή ήταν και η διαιρετική τομή που μπέρδεψε τους χαρτογράφους της απλής αναλογικής. Το δίπολο δεν είναι πια Δεξιά – Αντιδεξιά. Είναι Σύστημα – Αντισυστημικοί. Κι ένα κόμμα που κυβέρνησε σχεδόν πέντε χρόνια, και δη με την Ακροδεξιά, δεν έχει πια αντιδεξιά ρομφαία· ούτε αντισυστημική μπογιά.