Παρότι απομένει ακόμη μία κάλπη, για την οποία δεν θα είναι εύκολο να βρεθεί κίνητρο (ή φόβητρο) συμμετοχής, η χώρα από την 21η Μαΐου έχει κυβέρνηση. Δεν έχει, όμως, αντιπολίτευση. Το σύστημα του ενάμισι κόμματος, όπου ο δεύτερος είναι πολύ πιο κοντά στον τρίτο απ’ ό,τι στον πρώτο, είναι χωλό. Αποτυπώνει μια δημοκρατία που λειτουργεί χωρίς εναλλακτική διακυβέρνησης.
Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να γίνει αυτή η εναλλακτική; Το ερώτημα θα έμοιαζε εξωπραγματικό πριν από το εκλογικό αποτέλεσμα. Τώρα, η φιλοδοξία του κόμματος να κλείσει την παρένθεση της χρεοκοπίας και να αποκαταστήσει τη θέση του στον δικομματισμό της Μεταπολίτευσης, φαντάζει εφικτή. Μπορεί να μην επιβεβαιώνεται ακόμη από τους αριθμούς. Ευνοείται, όμως, από τη δυναμική. Ευνοείται από την αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ να εμπνεύσει εμπιστοσύνη όχι για να ξανακυβερνήσει, αλλά και για να σταθεί ως δεύτερος πόλος απέναντι στον Μητσοτάκη. Στην πραγματικότητα, στις εκλογές της 21ης Μαΐου, μόνο ένα κόμμα διεκδίκησε την εξουσία. Τα υπόλοιπα διεκδίκησαν ψήφο διαμαρτυρίας – συμπεριλαμβανομένου και του ΠΑΣΟΚ, η στρατηγική του οποίου ήταν προσανατολισμένη στην αποφυγή της κυβερνητικής ευθύνης.
Ο Ανδρουλάκης είναι σήμερα διπλά τυχερός. Χάρη στην επίδοση της Ν.Δ., δεν πιέζεται να συνεργαστεί. Χάρη στην επίδοση του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να προβάλλει ο ίδιος ως μια πιο αξιόπιστη και ανταγωνιστική εκδοχή της αντιπολίτευσης.
Η συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ σαν ευκαιρία.
Θα πρέπει, ωστόσο, να διαβάσει σωστά τους αντιπάλους του. Θα πρέπει να διδαχθεί από την επιτυχία του Μητσοτάκη – από τα χαρακτηριστικά του εκείνα που τον κατέστησαν πλειοψηφικό, όπως ο προγραμματικός πραγματισμός και η μετριοπάθεια. Θα πρέπει, κυρίως, να διδαχθεί από την αποτυχία του Τσίπρα – από την αδυναμία του να διαμορφώσει μια θετική ατζέντα· από την καθήλωσή του στα αντιδεξιά κλισέ.
Ο Ανδρουλάκης έχει τη χρυσή ευκαιρία να καλύψει το χαώδες αντιπολιτευτικό κενό που αφήνει η εξαέρωση του ΣΥΡΙΖΑ. Εχει την ευκαιρία να εκφράσει ο ίδιος την ανάγκη να υπάρχει ένα συντεταγμένο αντίβαρο στην αυτοδύναμη εξουσία – και όχι ένα διαλυμένο κόμμα σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί έτσι, κινητοποιώντας τους πολίτες που δεν αισθάνονται άνετα στην ιδέα μιας ανεξέλεγκτης εξουσίας, να βελτιώσει κι άλλο τα ποσοστά του.
Η φόρα αυτή θα εξαντληθεί γρήγορα, αν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ περιοριστεί στην καταγγελία. Αν εμμείνει συριζοπρεπώς στα αντιδεξιά και αντιμητσοτακικά αντανακλαστικά, που, όπως έδειξε η κάλπη, επιζούν μάλλον στη μνήμη, παρά στην κοινωνική πραγματικότητα.
Μέχρι τώρα, το ΠΑΣΟΚ έπαιζε άμυνα, προσπαθώντας να προφυλάξει από τους σφετεριστές τα στελέχη του και την ανδρεϊκή κληρονομιά του. Τώρα, ο μόνος τρόπος για να ξαναγίνει το ΠΑΣΟΚ του Ανδρουλάκη κανονικό ΠΑΣΟΚ, είναι να μην μείνει υποτελές της ιστορίας του. Στη σημερινή κανονικότητα «κανονικό» δεν μπορεί να είναι το ΠΑΣΟΚ που διέπλασε τον Ανδρουλάκη.