Είναι από αυτές τις επισκέψεις που οι δημοσιογράφοι δεν γράφουν πολλά, γιατί δεν υπάρχει αντικείμενο σχολιασμού. Και οι λέξεις, ξέρετε, κοστίζουν, πρέπει να συνυπολογιστεί το ήδη εκτοξευμένο κόστος του χαρτιού των εντύπων. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα ειδικευμένα περιοδικά, εκείνα που προμηθεύουν τους αναγνώστες με τις πολλές γυαλιστερές φωτογραφίες, κάνουν τη δουλειά τους με το παραπάνω, υπερεπαρκούν τα άηχα στιγμιότυπα για μια συμβολική στιγμή στην Ιστορία. Δεν υποτιμώ, όμως, την ήπια δύναμη των συμβολισμών. Ο θεατρικός συγγραφέας Εντουαρντ Μποντ έγραψε ότι οι Αγγλοι έστελναν όλους τους πληκτικούς στο εξωτερικό και στο τέλος απέκτησαν αυτοκρατορία.
Η επίσκεψη του βασιλιά και της βασίλισσας, του Καρόλου και της Καμίλα, στη Γαλλία έμοιαζε περισσότερο σαν οικεία συνάντηση με τον νεαρό ανιψιό που ζει σε μια απόμακρη, αλλά χιλιομετρικά κοντινή χώρα. Είναι συγγενείς από χώρες όπου μοιάζουν στη φυσιογνωμία και στο ανάστημα, έχουν αντίστοιχες φιλοδοξίες και πλούτο που πλέον δεν μπορούν να αντέξουν τα γούστα αυτοκρατορικού μεγαλείου. Οι ομοιότητες τελειώνουν εκεί, γιατί διαφέρουν πολύ στον χαρακτήρα και στην ιδιοσυγκρασία.
Η γεωγραφική απόσταση δεν κούρασε τους θείους, που φιλοξενήθηκαν, για τρεις ημέρες, στον ανιψιό. Το ταξίδι άξιζε πολιτισμικά. Διατηρεί τη συγγενική σχέση ζωντανή. Είναι από αυτές τις εξορμήσεις που λαμβάνουν χώρα απλώς για να γεμίσει το άλμπουμ των οικογενειακών αναμνήσεων. Για να ρίχνει μια ματιά η επόμενη γενιά και να λέει: «Πόσο χρόνων ήταν ο παππούς όταν πήγε επίσκεψη στη Γαλλία;». Θα ρίχνει μια δεύτερη ματιά και η γενιά που έπεται –πιο αδιάφορη– και απλώς θα σχολιάζει τις στυλιστικές επιλογές, τις εκφράσεις των προσώπων και τον καιρό: «Ωραίο καιρό είχε τον Σεπτέμβριο του 2023 στην ηπειρωτική Ευρώπη…».
Οικοδεσπότης ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος επιτέλους συνάντησε τους συγγενείς που του αρμόζουν. Μπορεί να συνεννοείται ισότιμα και με χάρη, όπως ένας πρόεδρος-μονάρχης με ένα βασιλιά. Και να εξασκεί μαζί τους τα αγγλικά του –κεκλεισμένων των θυρών φυσικά– για να μην αποκαρδιωθεί η Γαλλική Ακαδημία, καθώς δουλεύει χρόνια για να προστατέψει τη γλώσσα από τις αγγλικές κυρίως εισβολές. Ο επισκέπτης ήταν εκείνος που θαρραλέα έβγαλε λόγο στη γλώσσα του οικοδεσπότη και να κάτι σπάνιο, κάποιοι Αγγλοι, ναι, μιλούν ξένες γλώσσες. Τα γαλλικά του μια χαρά σκέφτηκα, όχι σαν του Τζον Μέιτζορ που απολογούνταν για τα «γαλλικά του» κάθε φορά που έβριζε. Μετά ήρθε η συνειδητοποίηση: εάν οι καλύτεροι δάσκαλοι της χώρας απέτυχαν να εξωραΐσουν την προφορά του βασιλιά, πώς θα επιτευχθεί το ακατόρθωτο με τον γιο μου; Ισως ευθύνεται ότι για τους Αγγλους τα «γαλλικά μαθήματα» γίνονται αποκλειστικά από «επαγγελματίες» χωρίς να περιλαμβάνουν ομιλία.
Μην παρεκκλίνω, όμως, από το θέμα, ο ευπροσήγορος ανιψιός μόνο με τους συγκεκριμένους τα πάει καλά, τους πιο σημαντικούς από το νησί πέρα από τη Μάγχη, με αυτούς δεν χρειάζεται να είναι «συγκαταβατικός», «καταδεκτικός», «ανεκτικός» όπως με τους πρωθυπουργούς. Από τον Μπόρις Τζόνσον άκουσε «donnez moi un break and calm down», η Λιζ Τρας αναρωτήθηκε αν «είναι φίλοι ή εχθροί», ο Ρίσι Σούνακ κάτι του είπε πρόσφατα, αλλά κανείς δεν το θυμάται. Ο Μακρόν ωστόσο είναι έμπειρος, γνωρίζει ότι τους τελευταίους δύο αιώνες μπορεί η Γαλλία να πέρασε από μια μοναρχία, δύο αυτοκρατορίες και πέντε Δημοκρατίες και η Αγγλία να παραμένει σταθερά μια βασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά το τελευταίο διάστημα οι πρωθυπουργοί ανανεώνονται ταχύτατα, μεσολαβούν και παρέρχονται, και κουράστηκε πλέον να κάνει νέες γνωριμίες.
Eπιτέλους, o oικοδεσπότης Εμανουέλ Μακρόν συνάντησε τους συγγενείς που του αρμόζουν. Μπορεί να συνεννοείται ισότιμα και με χάρη, όπως ένας πρόεδρος-μονάρχης με ένα βασιλιά.
Επιτέλους, δικαιολογείται η ύπαρξη του τούνελ που περνούν σβέλτα δεκάδες τρένα ημερησίως, παρόλο που οι πρωτεργάτες της οικολογίας, το βασιλικό ζεύγος, επέλεξαν αντιοικολογικό τρόπο μετακίνησης, πήγαν-έφυγαν αεροπορικώς και μετέβησαν με τον ίδιο τρόπο στο Μπορντό. Χαλάλι τους. Η 35η επίσημη επίσκεψη του Καρόλου στη Γαλλία θα του μείνει αξέχαστη. Επισκέφθηκε τα τουριστικότερα αξιοθέατα –Αψίδα του Θριάμβου, Νοτρ-Νταμ– και τα ιδιωτικότερα δωμάτια –τη Γερουσία και το γραφείο της κ. προέδρου στο παλάτι του Ελιζέ γεμάτο με φωτογραφίες από τα επτά εγγόνια–, γεύτηκε και ήπιε τα καλύτερα, γνώρισε τους κομψότερους, που επιλέχτηκαν με σκέψη, και την πομπώδη πληκτική διανόηση.
Ξεδιπλώθηκε το κόκκινο χαλί, ξεσκονίστηκε η εντυπωσιακότερη αίθουσα των Βερσαλλιών, φωταγωγήθηκε, ανθοστολίστηκε, στρώθηκε το καλό σερβίτσιο από πορσελάνη Σεβρών, στρατολογήθηκαν οι πιο ευφάνταστοι σεφ της χώρας και, αφού υπολόγισαν ότι όλοι μαζί έχουν γύρω στα 26 αστέρια Michelin, δόθηκε εντολή να μαγειρέψουν ό,τι ελαφρύτερο (ψαρικά και πουλερικά). Γέμισε η αίθουσα με κάποιους όμορφους, κάποιους σημαντικούς, επιχειρηματίες και πολλούς καλλιτέχνες, γηγενείς και Αγγλους, που έχουν σχέσεις (βλ. πληρώνουν φόρους) με τη Γαλλία. Το βασιλικό ζεύγος ευχαρίστησε αρμοδίως και αποχώρησε πριν από τα μεσάνυχτα, όμως εμείς μάθαμε ποιοι έχουν δεύτερη (μπορεί και πέμπτη) κατοικία στη γαλλική πρωτεύουσα. Μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας Κεν Φόλετ, ο ροκ σταρ Μικ Τζάγκερ και ο ηθοποιός Χιου Γκραντ. Ο ρόλος του τελευταίου εκείνο το βράδυ ήταν να διασκεδάζει –από τη δεξιά πλευρά– την Μπριζίτ Μακρόν. Είμαι βεβαία ότι τα κατάφερε· οι Αγγλοι είναι καλοί στο κουβεντολόι, αναλόγως είτε σωπαίνουν και ακούν είτε μιλούν για σκάνδαλα.
Ο Μακρόν όμως είναι ο ανιψιός που όλοι θα ήθελαν να έχουν! Oλες του οι συναναστροφές είναι μεγαλύτεροι: σύζυγος, μέντορες, χρηματοδότες, ψηφοφόροι, και γνωρίζει την τέχνη της γοητείας. Ξέρει ποιες κουβέντες να αποφύγει, ποιες κοινοτοπίες να προφέρει και με ποια δώρα να αποχαιρετήσει. Χρησιμοποίησε τη λέξη «ενδυναμωμένοι» (μαζί) και περιέγραψε την επίσκεψη ως «φόρο τιμής στο παρελθόν και ενέχυρο για το μέλλον», καμία συζήτηση για τη λέξη που ξεκινάει από B (…). Πρόλαβε να τους τυπώσει φωτογραφίες από τη διαμονή τους στη Γαλλία, τους δώρισε βιβλία και ένα χρυσό νόμισμα (όχι με τον ίδιο) με τον βασιλιά επάνω. Και λίγα ήταν, δεν μπορεί να κρύψει τον ενθουσιασμό του για το ανεκτίμητο δώρο του 2016. Το Brexit έκανε το Παρίσι θελκτικότερο από ποτέ. Μετακινήθηκαν τα αρχηγεία μεγάλων εταιρειών και τραπεζών χωρίς να χρειάζονται βίζα για τους υπαλλήλους, για τους οποίους οι μισθοί παρέμειναν ίδιοι με λιγότερες ώρες εργασίας. Και η Αγγλία κάτι πήρε ως αντάλλαγμα: μαζικές, γαλλικού τύπου, απεργίες.
Αλλά ας ευχαριστηθούμε την εγκαρδιότητα. Θα υπάρξει πάλι, μελλοντικά, χρόνος για καχυποψίες, για οικογενειακούς καβγάδες και έριδες. Θα προκύψουν μικρά και μεγάλα θέματα (τα αλιευτικά δικαιώματα, το μεταναστευτικό, τα υποβρύχια). Ο ένας είναι για τον άλλον ο πιο βολικός και ασφαλής αντίπαλος. Η τέλεια προσποίηση, για αυτάρεσκη εσωτερική κατανάλωση, όταν δεν μπορούν να τα βάλουν με ισχυρότερους (Γερμανία, Ρωσία, Κίνα). Στη θέση του Μακρόν, πάντως, δεν θα υποτιμούσα τον Αγγλο· σπανίως καταφεύγει στη βία, έγραψε ο Χένρι Μίλερ, όταν είναι αρκούντως δυσαρεστημένος απλώς ανοίγει σαν το στρείδι και καταπίνει τον αντίπαλο.
Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.