Τον Σημίτη ή τη Μαριέττα; Στον κόσμο των συμβόλων της Μεταπολίτευσης, θα ήταν ένα από τα πιο ευχάριστα διλήμματα. Θα ήταν μάλλον ένα μη δίλημμα, αφού οι δύο πολιτικοί, που συνέπεσε να τιμώνται αύριο σε ταυτόχρονες εκδηλώσεις, θα μπορούσαν, παρά τις διαφορετικές καταβολές τους, να ανήκουν στο ίδιο κόμμα. Εδωσαν άλλωστε και οι δύο, με λίγα χρόνια διαφορά, μάχες «ταυτοτικές» – μάχες που θεωρούνται «αχρείαστες» από τους επαγγελματίες της πολιτικής, αφού μπορούν να προκαλέσουν μόνο φθορά, χωρίς απτό, εκλογικό όφελος. Οι μάχες όμως αυτές για άυλα διακυβεύματα –για τα δεδομένα που ενσωματώνει το δελτίο ταυτότητας ή για τις εκδοχές της εθνικής ιστορίας που μπορεί να περιλαμβάνει ένα σχολικό εγχειρίδιο– ξεπερνούσαν το ίδιο το αντικείμενό τους. Ξεπερνούσαν τους στιγμιαίους πολιτικούς ανταγωνισμούς που προκάλεσαν, συντελώντας στη θραύση καθηλωτικών στερεοτύπων για τον εθνικό εαυτό.
Αυτή η πολιτική δεν μετριέται με το άμεσο εκλογικό της αντίκρισμα. Ιδίως στην περίπτωση της Γιαννάκου, η προσφορά της έφτασε να τιμάται ακόμη και από εκείνους που είχαν εργαστεί για την εκλογική της αποδοκιμασία.
Αν κάτι όμως έχει μετρηθεί εκλογικά, είναι η αξία του διλήμματος που κάποιοι επιχείρησαν να θέσουν προς τον πρωθυπουργό, με αφορμή τις εκδηλώσεις: Είσαι ΠΑΣΟΚ ή Ν.Δ.; φάνηκε να του λένε. Πόσο Ν.Δ. ήταν άραγε η Μαριέττα; Και πόσο ΠΑΣΟΚ ο Σημίτης; Αμφότεροι ανήκαν στα κόμματά τους από την ίδρυσή του, αλλά μάλλον ως περιπτώσεις αποκλίνουσες από την κομματική νόρμα και γι’ αυτό ασυμφιλίωτες με τα γούστα της εσωκομματικής πλειοψηφίας.
Αυτό που έχει αποδειχθεί σε διαδοχικές κάλπες είναι ότι το πολιτικό προϊόν που επικρατεί –και μάλιστα με αυξημένη νομιμοποίηση– αρδεύεται από τον χώρο όπου συναντήθηκαν οι δύο μεγάλες παρατάξεις της Μεταπολίτευσης: Από τον ευρωπαϊκό κλάδο του ΠΑΣΟΚ – που εξακολουθεί στη Βουλή να επαίρεται για το πρώιμο μπααθικό παρελθόν του· και από τον φιλελεύθερο κλάδο της Ν.Δ. – που διατηρεί στις τάξεις της φορείς της εθνικολαϊκιστικής κοινοτοπίας. Το κόμμα που επικράτησε το 2019 και το 2023 δεν χρειάστηκε να διαλέξει μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., απλούστατα επειδή μπόρεσε να συγκροτηθεί με έναν εκλεκτικισμό από αμφότερα τα παλαιά ρεύματα. Από μια ώσμωση που, ανεξαρτήτως του τι διαλαλούν κάθε φορά οι αυτόκλητοι πλασιέ της λαϊκής ψυχής, αποδεικνύεται πλειοψηφική, και όχι, όπως εκείνοι νομίζουν, ένα ελιτίστικο σχεδίασμα.
Ο πρωθυπουργός, που αποκατέστησε στο Επικρατείας τη Γιαννάκου και σχημάτισε γύρω του έναν κύκλο από μετενσαρκώσεις του σημιτικού ΠΑΣΟΚ, δεν έχει ούτε τη μοναξιά της πρώην υπουργού ούτε τους περιορισμούς του Σημίτη – του οποίου το κόμμα στη δεύτερη τετραετία του τον τραβούσε διαρκώς από το μανίκι.
Ο τωρινός πρωθυπουργός δεν έχει κανένα λόγο να μην πετύχει εκεί που οι πολιτικοί του «πρόγονοι» απέτυχαν.
Ρίχτερ
Τα ράφια με τις στοιβαγμένες δικογραφίες στο Εφετείο της Αθήνας μάλλον κατέρρευσαν από τη μεταρρυθμιστική ορμή που σαρώνει τη Δικαιοσύνη.
Τι ήθελε η Χαμάς
Αν η Χαμάς είχε όντως την ικανότητα στρατηγικής προμελέτης που της αποδίδουν, τι σκόπευε με την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου; Να δηλητηριάσει τη σχέση του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη, ακυρώνοντας την προσέγγιση που είχε επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια; Να προκαλέσει αντίδραση τέτοιας έντασης που θα απομείωνε το ηθικό κεφάλαιο του Ισραήλ ακόμη και έναντι των συμμάχων του; Να καθιερωθεί στα μάτια των ίδιων των Παλαιστινίων ως η μόνη δύναμη που αντιστέκεται; Να σύρει το Ισραήλ σε ένα αιματηρό και δαπανηρό –σε χρήμα αλλά και κύρος– τέλμα στη Γάζα; Ολοι αυτοί οι στόχοι –ακόμη κι αν δεν είχαν προσχεδιαστεί– φαίνεται τώρα πιθανό να εκπληρωθούν. Η Χαμάς εκμαιεύει, μέχρι στιγμής, την αντίδραση που εξυπηρετεί τους σκοπούς της. Ακόμη κι αν επιχειρησιακά εξαρθρωθεί, όπως είχε εξαρθρωθεί η Αλ Κάιντα στο Ιράκ, ο εξτρεμισμός της θα επιζήσει ίσως δριμύτερος, ενισχυμένος από την αναρρίπιση του μίσους που προκαλεί ο τωρινός πόλεμος. Μην κουνάτε, λένε, το δάχτυλο στο Ισραήλ. Και έχουν δίκιο. Η επισήμανση αυτών των κινδύνων δεν συνιστά όμως ηθικολογία, αλλά στρατηγική αγωνία για τα αδιέξοδα που ήδη διαγράφονται. Οποιος είναι φίλος του Ισραήλ, έχει λόγους να ανησυχεί.