Η οδική συμπεριφορά είναι ο καθρέφτης της ψυχοκοινωνικής μας κατάστασης. Παλιότερα λέγαμε ότι στους αιματοβαμμένους δρόμους με τα απειράριθμα ατυχήματα αποτυπώνεται το αρνητικό προφίλ του Ελληνα, του θερμοκέφαλου, εγωκεντρικού, ανάγωγου οδικά παραβάτη, όπως και η χαμηλή στάθμη του εκσυγχρονισμού μας, η αποσπασματική ανακατασκευή των οδικών δικτύων, η κυκλοφοριακή μας καχεξία. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 90% του 1,5 εκατ. θανάτων από τροχαία στο κόσμο συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Εμείς, παρότι έχουμε αποσείσει τη ρετσινιά του υπανάπτυκτου, έχοντας ξεμακρύνει από τις 25.000 ατυχήματα με τους 2.500 νεκρούς του 1998, δεν έχουμε αποτινάξει τα προβληματικά χαρακτηριστικά μας. Και η άσφαλτος εγγράφει καθημερινά αβάσταχτα δράματα με παρασύρσεις ακόμη και μωρών, όπως το άμοιρο βρέφος στον Βόλο. Μπορεί οι κρίσεις να συμμάζεψαν τους επιδειξιομανείς με το πληθωρικό εγώ και τον αέρα του αλάνθαστου, που έτρεχαν σαν διάολοι, παραβίαζαν εύκολα το κόκκινο, έστριβαν γκαζωμένοι από αντικανονική λωρίδα· όμως, αντικατέστησαν την αλαζονεία και την αυτοαθώωση με τον θυμό, τον εκνευρισμό, μια διαρκή δυσανεξία. Γι’ αυτό και, αφού αγγίξαμε «πυθμένα» στα lockdowns του 2020, με 9.000 ατυχήματα και 584 νεκρούς, φουσκώνουμε ξανά τα θλιβερά οδικά κιτάπια. Και το κοντέρ δεν μοιάζει να σταματάει στις 11.000 ατυχήματα και στους 650 νεκρούς…
Διότι ένας εκνευρισμένος οδηγός είναι επιρρεπής στο ανθρώπινο λάθος, που είναι η παγκόσμια αιτία για το 90% των τροχαίων. Δεν φταίνε μόνο τα μποτιλιαρίσματα εξαιτίας του ανύπαρκτου σχεδιασμού, της υπερχρήσης του Ι.Χ., της αύξησης των οχημάτων (από 2 εκατ. το 1985 σε 8,9 εκατ. σήμερα) πάνω σε παραμελημένους δρόμους. Είναι και το κομμάτι της ζωής που στρογγυλοκάθεται πάνω στο τιμόνι, οι τιμές στα ράφια, οι φθαρτικές αβεβαιότητες, η ανανεωμένη κατάρα των πολέμων, που πυροδοτούν διχασμούς και επωάζουν υφέσεις, το μέλλον της όλο και θερμότερης, πλημμυρισμένης, κατακαμένης Ελλάδας. Και το κράμα από προσωπικά και γενικά αδιέξοδα ρίχνει τη σκιά του πάνω στο οδόστρωμα.
Ο κρίσεις επηρεάζουν όλους τους δείκτες. Κοινωνική σύνεση, άρα και οδική σύνεση εξασθενούν. Λίγη κυκλοφοριακή «γυμναστική» θα εξασκούσε οδηγούς και πεζούς στον έλεγχο σκέψεων, αισθημάτων, παθών. Ομως απουσιάζει. Θα την επέβαλλε η αναβάθμιση των οδικών συστημάτων. Και αυτή απουσιάζει. Δηλαδή, απουσιάζει ο βαθμός του πολιτισμού που δίνει στην ανθρώπινη ζωή την κολοσσιαία αξία της.