Είναι η εβδομάδα της βαρύγδουπης ειδησεογραφίας. Σας ανακοινώνω ότι το φλερτ στις εταιρείες και στα γραφεία των δυτικών χωρών πέθανε. Για το εταιρικό περιβάλλον, που είναι ένα άλλο ολόκληρο σύμπαν, γνωρίζω ελάχιστα, αλλά απ’ όλα όσα διαβάζω συμπεραίνω, βάσιμα νομίζω, ότι το κοίταγμα, οι ερωτοτροπίες και ο ακκισμός δίπλα από τον ψύκτη εξέπνευσαν. Μετά αναρωτιόμαστε: Γιατί οι νεότεροι δεν θέλουν να πατήσουν ποτέ το πόδι τους σε γραφείο παρότι είναι μάλλον αρνητικό για την καριέρα τους; Γιατί προτιμούν να περιφέρονται ανά τον κόσμο, με έναν υπολογιστή υπό μάλης; Γιατί αποκλείουν το ενδεχόμενο διά ζώσης επικοινωνίας ή ακόμη και οπτικής επαφής με προϊστάμενο, συνεργάτη ή πελάτη; Γιατί κυρίως πλήττουν και αυτό αρκεί για να μην μπλέξουν στο άνυδρο περιβάλλον.
Πριν από δύο μήνες o πενηντατριάχρονος (ανύπαντρος) Μπέρναρντ Λούνι, επικεφαλής της BP στο αρχηγείο στο Λονδίνο, παραιτήθηκε από την εταιρεία στην οποία εργαζόταν από τα είκοσι ένα του. Ο λόγος της απομάκρυνσής του δεν αφορούσε στις ηγετικές επιδόσεις του στη δύσκολη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε οικολογικότερες μορφές ενέργειας, αλλά στην ενεργή προσωπική του ζωή. Η ασάφεια ως προς το νούμερο των ρομαντικών (συναινετικών) σχέσεων που συνήψε με υφιστάμενες από τη στιγμή που έγινε διευθυντής (το 2019) ήταν η αιτία της απομάκρυνσής του. Η απόφαση ελήφθη όταν κατέφθασε η δεύτερη ανώνυμη επιστολή (από συνεργάτιδα) με παράπονα στη διοίκηση. Κάτι αντίστοιχο συνέβη πέρυσι στον πρόεδρο του CNN Τζεφ Ζάκερ και στον Στιβ Ιστερμπρουκ, τον επικεφαλής της Μακ Ντόναλντς το 2019, όταν αποκαλύφθηκαν σχέσεις που είχαν με συναδέλφους. Το έγκλημα δεν είναι η σύναψη, αλλά η απόκρυψη.
Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας της BP (και άλλων μεγάλων επιχειρήσεων) η εταιρεία απαιτεί από τα αφεντικά να συμπεριφέρονται ως πρότυπα και να ασκούν την ευθυκρισία τους. Ως εκ τούτου, επιτηρεί τις ρομαντικές σχέσεις μεταξύ προσώπων εάν αυτές μπορεί να έχουν επίπτωση στην παραγωγικότητα των εργαζομένων ή εάν ο ένας είναι σε θέση να επηρεάσει την ανέλιξη ή τις μισθολογικές απολαβές του άλλου. Για να αποφευχθούν, λοιπόν, η σύγκρουση συμφερόντων και η μεροληψία, η σχέση πρέπει να δηλώνεται αρμοδίως. Στην Αμερική το έχουν πάει ένα βήμα παρακάτω. Ζητούν από τους υπαλλήλους να υπογράψουν «σύμφωνο αγάπης» δηλώνοντας εξαρχής τη σχέση. Αυτό για να καλυφθούν, αν προκύψουν στο μέλλον, ισχυρισμοί περί μη συναίνεσης.
Πόσο ρεαλιστικός είναι ο πουριτανισμός αυτός; Το NHS, το εθνικό σύστημα υγείας, το γράφει πιο συμπαθητικά και πρακτικά «καμία στενή προσωπική εργασιακή σχέση δεν πρέπει να παρεμβαίνει στα καθήκοντα και στις ευθύνες του ιατρικού δυναμικού». Η μεροληψία προς έναν υπάλληλο δεν απαιτεί αναγκαστικά στενή σχέση, υπάρχει πάντα ως ενδεχόμενο ακόμη και διά της απλής συμπάθειας. Η αντιπαραγωγικότητα δεν χρειάζεται σαρκική υποστήριξη, επιτυγχάνεται και με την κενολογία της άπειρης φλυαρίας και το αέναο σκρολάρισμα στο Διαδίκτυο. Πώς πραγματικά όμως οροθετείται η επιθυμία; Ερευνα του περιοδικού Forbes δείχνει –υπολογίστε ότι προσμετράει τους ειλικρινείς– πως 75% των υπαλλήλων συνήψαν κάποια στιγμή στη ζωή τους ερωτική σχέση σε εργασιακό χώρο και τέσσερις στους πέντε κατάφεραν να την κρατήσουν κρυφή. Από αυτές τις σχέσεις το 43% κατέληξε σε γάμο.
Το έγκλημα σήμερα δεν είναι η σύναψη ρομαντικών (συναινετικών) σχέσεων στον εργασιακό χώρο, αλλά η απόκρυψη.
Μια φίλη που δουλεύει σε τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού μού αποσαφήνισε την κατάσταση: «Δεν μπορεί κάποιος να κοιτάζει ούτε προς τα πάνω ούτε προς τα κάτω, ούτε και διαγωνίως». «Δηλαδή;», τη ρώτησα. «Βασικά», μου απάντησε, «όπου ακούς το λεξιλόγιο εταιρικές αξίες, διαφάνεια, κώδικας δεοντολογίας, συμπεριφορές που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις, σημαίνει ένα πράγμα: κομμένο το σεξ». Και μετά σχολιάσαμε το καλύτερο, σας το κράτησα για το τέλος, το κανάλι itv, με αφορμή τη σχέση ενός παρουσιαστή με μια πολύ νεότερη γυναίκα (μια γλοιώδης και νόμιμη σχέση), ζήτησε από τους υπαλλήλους στο εξής να δηλώνουν σε μια φόρμα τη «φύση των σχέσεων» που διατηρούν στον χώρο εργασίας τους. Αναφέρεται σε όλες τις σχέσεις, τις φιλικές, τις ερωτικές, ακόμη και τις πλατωνικές. Υπόσχεται εχεμύθεια στους πληροφοριοδότες και τους ενθαρρύνει να μιλήσουν σε περίπτωση που οσμιστούν μια κρυφή σχέση. Το τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού του καναλιού πρέπει να έχει μεγάλο φόρτο εργασίας. Φανταστείτε την αμηχανία, να εργάζομαι στο μάρκετινγκ και να διατηρώ πλατωνική σχέση με κάποιον στο λογιστήριο και ποτέ να μην καταφέρω να αναβαθμίσω τη σχέση. Τι θα λέει πίσω από την πλάτη μου η αστυνομία του ανθρώπινου δυναμικού… Πέρα από τη φαιδρότητα, όλα τα παραπάνω είναι θλιβερά. Στην ουσία, με αντάλλαγμα τον χρόνο σου για ένα μισθό παραδίδεις ατόφια τα μυστικά και την προσωπική σου ζωή και απλώς επαφίεσαι στην καλή βούληση και στην εχεμύθεια του ενδυναμωμένου πλέον με εξουσία τμήματος ανθρώπινου δυναμικού.
Αντιλαμβάνομαι πλήρως την άρνηση των νεοτέρων να συνδράμουν με την παρουσία τους στο εταιρικό περιβάλλον της πρωτεύουσας. Μονάχα μειονεκτήματα συναντούν. Ρίχνουν τον μέσο όρο ηλικίας και συντηρούν, χωρίς να συντηρούνται, μια υπερβολικά ακριβή πόλη, που έχει ποινικοποιήσει ακόμη και το κοίταγμα. Καθ’ οδόν για την εργασία, αναγκάζονται να κοιτούν την οθόνη του τηλεφώνου. Παίζουν Candy Crush γιατί θέλει τόλμη η οπτική επαφή και υπάρχουν επιπτώσεις. Ο δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, έχει κάνει σαφές ότι στα ΜΜΜ «το κοίταγμα είναι παρενόχληση και δεν θα γίνεται ανεκτό». Οσοι βέβαια απέχουν από το γραφείο χάνουν κάτι ανεκτίμητο, ένα ταχύρρυθμο σεμινάριο ανθρωπολογίας. Θα μάθαιναν πολλά για το ανθρώπινο είδος όταν μαζεύεται καθημερινά, υποχρεωτικά, για πολλές ώρες της ημέρας σε τέσσερις τοίχους. Θα μάθαιναν για τις ιεραρχίες, τις ιδιορρυθμίες, τους άγραφους κανόνες, τις έριδες και την ανταποδοτικότητα των σχέσεων. Θα διαπίστωναν ότι στην κορυφή σπανίως συναντάς γυναίκα, ότι ο πιο μοναχικός είναι πάντα ο παντρεμένος άντρας και ότι ο ενθουσιασμός του απαγορευμένου εξακολουθεί να υφίσταται και μετά τα φοιτητικά χρόνια, αρκεί να κοιτάς προς τα κάτω ή διαγώνια για να μη σε υποπτεύονται.
Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.