Αντιγράφω τον τίτλο του εμπεριστατωμένου ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου, από την «Κ» της 13ης Οκτωβρίου 2023: «85 εκατ. ευρώ για ένα έργο που δεν έγινε ποτέ», με υπότιτλο: «Η υποθαλάσσια σήραγγα στη Θεσσαλονίκη έμεινε στα χαρτιά, αλλά το Δημόσιο κατέβαλε αποζημίωση – Το χρονικό του φιάσκου».
Παρά το γεγονός ότι το ρεπορτάζ ήταν εκτενέστατο (μισή σελίδα) και περιγράφει με λεπτομέρειες το χρονικό, εντούτοις λείπει η πλέον κρίσιμη παράμετρος που οδήγησε στο φιάσκο. Για το θέμα αυτό έχω γράψει στη στήλη αυτή δύο φορές: «Με αφορμή έναν πεζόδρομο» (28/2/2016) και «Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στο αλεύρι» (8/5/2022). Σας παραθέτω ένα απόσπασμα από το πλέον πρόσφατο κείμενό μου.
[…] Την Παρασκευή 15/4/2022 στην «Κ», στις ροζ σελίδες υπήρχε ένα ταπεινό μονόστηλο, με τίτλο: «Αποζημίωση 85 εκατ. στη Θερμαϊκή Οδό», από όπου αντιγράφω: «”Λευκός καπνός”, έπειτα από μια ολόκληρη δεκαετία διαιτησιών φαίνεται πως βγαίνει αναφορικά με την αποζημίωση που έχει λαμβάνειν η “Ακτωρ” για την υπόθεση του έργου της υποθαλάσσιας αρτηρίας της Θεσσαλονίκης, που δεν ξεκίνησε ποτέ, παρότι είχε υπογραφεί σχετική σύμβαση παραχώρησης. Το συνολικό ύψος της αποζημίωσης που έχει εγκριθεί από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, να ανέρχεται σε 85 εκατ. ευρώ […]». Οπως είναι ευνόητο η είδηση δεν έπαιξε σε κανένα κανάλι και δεν είδα να σχολιάστηκε. Στο κάτω κάτω τι είναι τα 85 ψωρο-εκατομμύρια μπροστά στο αμύθητο ποσό των 215.000 ευρώ που θα έπαιρνε ο Σάκης Ρουβάς για 17 λεπτά εμφάνισης. […]
Ελάτε όμως να δούμε πώς δημιουργήθηκε αυτό το πρόστιμο, γιατί πιστεύω ότι η ιστορία έχει γενικότερο ενδιαφέρον για το πώς λειτουργεί η δημόσια διοίκηση στη χώρα μας. […] Αφορά την περίφημη υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης. Το έργο ξεκίνησε το 2007. Ως συνήθως κατά του έργου προσέφυγαν στη δικαιοσύνη ομάδες πολιτών, ενώ τον Μάρτιο του 2008 το υπουργείο Πολιτισμού υιοθέτησε γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για κατασκευή του έργου με μετροπόντικα στα 25 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας και όχι στα 15 μέτρα όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός. Από εδώ αρχίζει ο χορός των εκατομμυρίων ευρώ. Ετσι, έπρεπε να εκπονηθεί νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να αναθεωρηθούν πολλές μελέτες του έργου, ενώ το κόστος αυξήθηκε κατά 150 εκατ. ευρώ. Αυτό οδήγησε στον τερματισμό του έργου.
Στις 30 Ιουλίου 2009 η κοινοπραξία προέβη σε καταγγελία της σύμβασης παραχώρησης λόγω αθέτησης του Δημοσίου. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2009 (λίγες ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές) το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ αμφισβήτησε την ισχύ της καταγγελίας και προσέφυγε στη διαιτησία. Στις 26 Ιουλίου 2010, δημοσιεύτηκε η απόφαση του διαιτητικού Δικαστηρίου, το οποίο επιδίκασε το ποσό των 43,7 εκατομμυρίων ευρώ υπέρ του παραχωρησιούχου. Το Ελληνικό Δημόσιο προχώρησε σε παύση πληρωμών με αποτέλεσμα η αποζημίωση να τοκίζεται. Αποτέλεσμα; Στις αρχές Ιανουαρίου 2016, τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι η τοκιζόμενη αποζημίωση του παραχωρησιούχου ξεπερνά τα 110 εκατομμύρια ευρώ, για ένα έργο που δεν έγινε ποτέ! Τώρα τρέχουν μήπως καταφέρουν να γλιτώσουν τους τόκους. Μια απόφαση για αλλαγή από τα 15 στα 25 μέτρα και μια σειρά από μετέπειτα λανθασμένες αποφάσεις έβαλαν άλλο ένα «φέσι» στον Ελληνα φορολογούμενο, ο οποίος πάντοτε πληρώνει τη νύφη! […]
Αυτή είναι η ιστορία. Ολα τα λάθη που περιλαμβάνει η Εγκυκλοπαίδεια των Λαθών έχουν γίνει. Εχουμε μια εγκεκριμένη μελέτη. Εχουμε ανάδοχο. Εχουμε προσφυγή στην Ε.Ε. η οποία απορρίπτεται. Ξαφνικά, το ΚΑΣ αποφασίζει ότι η υποθαλάσσια πρέπει να γίνει στα 25 μέτρα και όχι στα 15 όπως ήταν η μελέτη και η σύμβαση. Ερώτηση: Αυτοί οι σοφοί που αποφάσισαν την αλλαγή είχαν επίγνωση των επιπτώσεων; Αν υπάρχουν αρχαία στη θάλασσα με την υποθαλάσσια στα 15 μέτρα θα τα βρίσκαμε και θα τα αξιοποιούσαμε. Τώρα θα μένουν αιωνίως θαμμένα. Αυτός είναι ο σκοπός του ΚΑΣ; Ποιος πολιτικός ενέκρινε τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ; Αφού λοιπόν αποφασίσαμε να μην προχωρήσουμε το έργο, ποιος αποφάσισε να μην πληρώσουμε τα 43,7 εκατομμύρια ευρώ και να πάμε στη διαιτησία; Δηλαδή μπορούσαμε να πληρώσουμε τα μισά και να ξεμπερδεύουμε αλλά προτιμήσαμε να διεκδικήσουμε μια χαμένη υπόθεση για να πληρώσουμε τα διπλάσια και βάλε γιατί στην αποζημίωση δεν περιλαμβάνονται έξοδα διαιτησίας και άλλα. Ολοι αυτοί που πήραν όλες τις λάθος αποφάσεις είναι βέβαιο ότι εξακολουθούν να βρίσκονται στα διάφορα πόστα στη Δημόσια Διοίκηση. Είναι σωστό αυτό; Δεν θα έπρεπε να τους γνωρίζουμε και αν είναι πολιτικοί να μην τους ξαναψηφίσουμε. Αν είναι δημόσιοι λειτουργοί να τους βάλουμε σε θέσεις που δεν χρειάζεται να παίρνουν σοβαρές αποφάσεις. Αυτή ακριβώς είναι η παθογένεια. Στο Δημόσιο δεν υπάρχει λογοδοσία, γι’ αυτό και όλες οι προσπάθειες θα αποτυγχάνουν. Ειδικά αυτά τα λαμπρά αστέρια του ΚΑΣ που με τόση ελαφρότητα πήραν μια τόσο σοβαρή απόφαση, θα πρέπει να μνημονεύονται ονομαστικά σε μαρμαρένια πλάκα: «Ιδού οι φωστήρες που μας στοίχισαν 85 εκατομμύρια ευρώ για “αέρα κοπανιστό” και ταυτόχρονα κατάφεραν να μην αποκαλυφθούν τα τυχόν αρχαία που υπάρχουν».
Πάμε όμως και στην ουσία του θέματος. Το ΚΑΣ, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του, «…γνωμοδοτεί για θέματα που σχετίζονται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την προβολή, ανάδειξη και διαχείριση του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας…». Διερωτώμαι: Με την παραπάνω γνωμοδότησή του το ΚΑΣ συνέβαλε στην «ανάδειξη και προβολή του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας», όπως έχει υποχρέωση; Εμένα μου φαίνεται το αντίθετο. Αν υπάρχουν αρχαία, όχι μόνο δεν αναδείχθηκαν αλλά θα μένουν αιώνια θαμμένα. Εσείς τι λέτε; […].
Αν δεν υπάρχουν επιπτώσεις, η ιστορία αυτή θα συνεχίζεται εσαεί.
Αυτή, λοιπόν, είναι η ιστορία της υποθαλάσσιας που δεν έγινε ποτέ. Το ρεπορτάζ της «Κ» αναφέρει ότι ζητήθηκε από την ανάδοχο κοινοπραξία να κατασκευαστεί το τούνελ στα 25 μέτρα αντί τα 15 που προέβλεπε η μελέτη, βάσει της οποίας η κοινοπραξία υπολόγισε το κόστος της και συνεπώς την πρότασή της, αλλά δεν αναφέρει ποιος επέμενε στο θέμα αυτό και ποιος ενέκρινε την καταστροφική αλλαγή. Το ΚΑΣ μάλιστα επέμενε η σήραγγα να διανοιχθεί με μετροπόντικα αντί της πόντισης προκατασκευασμένης σήραγγας που πολλαπλασίασε το κόστος κατασκευής του έργου.
Τα υπόλοιπα ήταν προδιαγεγραμμένα. Ο εργολάβος ζήτησε περισσότερα χρήματα. Οι υπουργοί δεν τα ενέκριναν. Η σύμβαση καταγγέλθηκε με υπαιτιότητα του Δημοσίου. Από τη διαιτησία καταλήξαμε στα δικαστήρια (Ελληνικά και Ευρωπαϊκά). Το Δημόσιο, για να μην κατηγορηθεί ότι δεν πολέμησε τις αποφάσεις, συνεχώς αρνιόταν να καταβάλει την επιδικασθείσα αποζημίωση και έτσι φτάσαμε να πληρώσουμε 85 εκατ. ευρώ, στα οποία περιλαμβάνονται τόκοι υπερημερίας 17 εκατ. Για την ιστορία η καταγγελία έγινε επί υπουργίας Γιώργου Σουφλιά, η άρνηση της καταβολής της αποζημίωσης επί υπουργίας Δημήτρη Ρέππα με το αιτιολογικό ότι η κοινοπραξία ζητούσε υπερβολικό ποσό. Στη συνέχεια η απαίτηση της κοινοπραξίας επί υπουργίας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη (2014) έφτασε τα 90 εκατ. ευρώ και επί υπουργίας του Χρήστου Σπίρτζη (2016) τα 110 εκατ. ευρώ. Ευτυχώς που βρέθηκε ο Κώστας Καραμανλής (2021) ο οποίος με τη σύμφωνη γνώμη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους αποφάσισε να τελειώσει τη δικαστική διελκυστίνδα και να πληρωθεί η κοινοπραξία. Ετσι σήμερα πλέον καταβάλαμε το ποσό, για μια τρύπα στο νερό που δεν έγινε και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς… χειρότερα.
Ωραία και τώρα τι; Ποτέ δεν μάθαμε τη σύνθεση του ΚΑΣ που αποφάσισε να αλλάξει τις προδιαγραφές ενός κατακυρωμένου έργου. Ποιος υπουργός ενέκρινε αυτή την απόφαση. Μετά τις δικαιολογημένες αντιρρήσεις του εργολάβου γιατί δεν επανεξετάσαμε τις θέσεις μας, αλλά μπήκαμε σε μια δικαστική περιπέτεια που ήταν βέβαιο ότι θα χάναμε;
Τώρα γνωρίζετε πού πάνε τα χρήματά μας και πώς χρεοκόπησε η Ελλάδα. Από την προχειρότητα και την επιπολαιότητα αυτών που παίρνουν σημαντικές αποφάσεις και οι οποίοι μένουν πάντοτε άγνωστοι και ατιμώρητοι. Αν δεν υπάρχουν επιπτώσεις η ιστορία αυτή θα συνεχίζεται εσαεί!
Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.