Στο κομμωτήριο της γειτονιάς, η αγγελία για αναζήτηση προσωπικού έχει ξεθωριάσει από την πολυκαιρία. Στον φούρνο, το ίδιο. Στην καφετέρια, κάθε μήνα βλέπεις και άλλους σερβιτόρους. Ισα που προλαβαίνουν να μάθουν και φεύγουν χωρίς προειδοποίηση.
Οι ιδιοκτήτες εξοργίζονται με την απροθυμία για δουλειά και δεν πιστεύουν το 20% της ανεργίας των νέων που καταγράφεται στα επίσημα στοιχεία. Λένε πως οι εργαζόμενοι δεν δεσμεύονται και δεν επενδύουν στην απασχόλησή τους, τα παρατάνε εύκολα, αλλάζουν προσανατολισμό ακόμη πιο εύκολα, δεν μπορείς να τους εμπιστευτείς ούτε να τους καταλάβεις. Αν επισημάνεις ότι είναι πολύ χαμηλοί οι μισθοί και ότι αν πρέπει να περάσεις μία ώρα στα μέσα μαζικής μεταφοράς για να πας και άλλη μία όταν φύγεις, τότε το οκτάωρο γίνεται δυσανάλογα βαρύ, αβάσταχτο, και μπορεί κανείς να προτιμήσει να μείνει στο σπίτι με ένα επίδομα.
Θα σου απαντήσουν ότι οι αποδοχές θα βελτιωθούν στην πορεία του χρόνου, αλλά δεν θα μπουν σε λεπτομέρειες για την αγοραστική δύναμη κάποιου που παίρνει 780 ευρώ και κάποια στιγμή θα φτάσει στα 850 ευρώ, ούτε φυσικά θα αναρωτηθούν πώς θα ήταν η δική τους ζωή με τέτοιο εισόδημα.
Δεν λείπουν μόνο εργάτες γης για τα θερμοκήπια, την οικοδομή, τα χωράφια. Λείπουν χαμηλόμισθοι σε όλον τον ιδιωτικό τομέα: ανειδίκευτοι νοσηλευτές, φροντιστές, καθαριστές, πωλητές, λαντζέρηδες, βοηθοί ελευθέρων επαγγελματιών. Είναι οι δουλειές που όποιος μπορεί δεν θα τις επιλέξει ποτέ και που θα παλέψει για να μην υποχρεωθεί το παιδί του να τις κάνει. Γιατί είναι δουλειές κουραστικές σωματικά, εξουθενωτικές ψυχικά, εξευτελιστικές οικονομικά, απρόσφορες κοινωνικά.
Η τροπολογία Καιρίδη για τις άδειες διαμονής σε μετανάστες προκειμένου να κάνουν χειρωνακτικές εργασίες δεν έχει ιδεολογική φόρτιση. Είναι αναγκαίο κακό, το αναπόφευκτο για να μην αλλάξει η ισορροπία της οικονομικής και ηθικής εξόντωσης των «κάτω» που αναλαμβάνουν τις δουλειές που απεχθάνονται οι «πάνω». Οι ακροδεξιές κραυγές εναντίον της δεν έχουν τίποτα πολιτικό, είναι εκφορτίσεις μίσους για τους διαφορετικούς και τους πιο ευάλωτους.
Αν περάσεις δέκα ώρες έξω από το σπίτι, στο λεωφορείο και στο μετρό, μετά όρθιος σε ένα μαγαζί, μια επιχείρηση, ένα κτήμα, για να παρέχεις μια υπηρεσία που δεν σου προσφέρει καμία ικανοποίηση, μετά, συνήθως, δεν έχεις αντοχές για κοινωνική ζωή, οικογενειακές σχέσεις και δημιουργικό ελεύθερο χρόνο. Αλλωστε, δεν έχεις ούτε τα χρήματα για οτιδήποτε ευχάριστο πέρα από το αναγκαίο.
Είσαι όπως η Ανσα στα «Πεσμένα φύλλα» του Καουρισμάκι που απολύθηκε από το σούπερ μάρκετ γιατί «έκλεψε» ένα ληγμένο γλυκό και ακούει στη διαπασών το ραδιόφωνο να μεταδίδει τις ειδήσεις του πολέμου με τα πραγματικά πυρά, μακριά από τη μεγάλη πόλη της, μέχρι να αγαπήσει τους ακόμη πιο ηττημένους από την ίδια, έναν τσακισμένο άνδρα και έναν παρατημένο σκύλο.
Η κ. Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας.
