Θυμάται κανείς τον καθηγητή Αστρονομίας στο Χάρβαρντ Αβι Λεμπ; Είχε αναστατώσει τη διεθνή επιστημονική κοινότητα όταν διακήρυξε ότι ένα άγνωστο αντικείμενο που πέρασε το 2017 από το ηλιακό μας σύστημα δεν ήταν αστεροειδής αλλά εξωγήινη διαστημοσυσκευή (συνέντευξη στον Σάκη Ιωαννίδη, «Ισως δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν», «Κ», 14.6.2021).
Ο Λεμπ δεν είναι κανένας τυχαίος. Πρόκειται για τον μακροβιότερο επικεφαλής του τμήματος αστρονομίας του Χάρβαρντ, διευθύνει το πρόγραμμα «Black Hole Initiative» του πανεπιστημίου και το Institute for Theory and Computation, σύμπραξη του Χάρβαρντ και του Σμιθσόνιαν για την αστροφυσική, ενώ κατείχε θέσεις ευθύνης σε επιστημονικές επιτροπές της αμερικανικής κυβέρνησης.
Εκείνο το μυστηριώδες αντικείμενο του 2017 είχε λάβει την ονομασία «Ουμουαμούα», που σημαίνει «ανιχνευτής». Ετσι το βάφτισαν οι αστρονόμοι του τηλεσκοπίου Pann-Starrs στη Χαβάη που το παρατηρούσαν συστηματικά. Το βάφτισαν μεν, πλην όμως δεν μπορούσαν να εξηγήσουν το αλλόκοτο σχήμα του (θύμιζε εντυπωσιακά το αινιγματικό αντικείμενο από το μυθιστόρημα «Ραντεβού με τον Ράμα» του Αρθουρ Κλαρκ).
Ο Λεμπ, λοιπόν, διατύπωσε την υπόθεση ότι, όπως και στο βιβλίο του Κλαρκ, κατασκευάστηκε από εξωγήινους. Βεβαίως, κατά τον Λεμπ, δεν είχε ζωή πια μέσα του, αλλά ήταν το κατάλοιπο ενός πεθαμένου εξωγήινου πολιτισμού, τεχνολογικά τόσο προηγμένου που είχε αυτοκαταστραφεί.
(Αυτή είναι μια πάγια επιστημονική θεωρία: οι πολιτισμοί, όταν υπερβαίνουν κάποιο όριο τεχνολογικής προόδου, να οδηγούνται προς την καταστροφή.)
Ισως αυτό που παρατήρησαν οι αστρονόμοι το 2017 να ήταν το λείψανο ενός τέτοιου χαμένου κόσμου. Δυστυχώς, όμως, δεν αποδείχθηκε ποτέ: ο Ουμουαμούα χάθηκε κάπου πέρα από το ηλιακό μας σύστημα…
Στην αυγή του νέου έτους, ο Λεμπ έρχεται να «χτυπήσει» με μια νέα ενδιαφέρουσα θεωρία, την οποία διατύπωσε σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Θεός εναντίον εξωγήινων». Λέει, λοιπόν, πως αν ποτέ έρθει σε επαφή με την ανθρωπότητα κάποιος εξωγήινος πολιτισμός, αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί μέσω της τεχνητής νοημοσύνης. Γιατί; Διότι οι αστρονομικές αποστάσεις είναι αδιανόητες, συνεπώς είναι πολύ πιο ρεαλιστικό ακόμη και ένας προηγμένος εξωγήινος πολιτισμός να αποστείλει «πρεσβευτές» και όχι έμβια όντα, προκειμένου να μπορέσουν να αντέξουν σε διαστρικά ταξίδια διάρκειας χιλιάδων χρόνων. Επιπλέον, εάν όντως μας επισκεφθούν, ίσως να είναι πιο πρακτικό να επικοινωνήσουν με τη γήινη τεχνητή νοημοσύνη παρά με εμάς τους ίδιους.
Το βέβαιο είναι ότι καθώς βαδίζουμε για τα καλά μέσα στο «βαθύ μέλλον», αυτό που κάποτε λογιζόταν ως «ουφολογία» περνάει –επιτέλους– στη σφαίρα της καθαρής επιστήμης.
Θα δούμε αν επιστήμονες όπως ο Λεμπ έχουν δίκιο. Προς το παρόν, θυμόμαστε αυτό που έλεγε κάποτε ο Αρθουρ Κλαρκ: «Δύο είναι οι πιθανότητες: ή είμαστε μόνοι στο σύμπαν ή δεν είμαστε. Και οι δύο είναι εξίσου τρομακτικές».