Κάποιοι βιάστηκαν. Είδαν τον ανασχηματισμό και έβγαλαν το συμπέρασμα ότι ο γάμος «πάει πίσω». Αν σκόπευε, έλεγαν, ο Μητσοτάκης να προωθήσει την ψήφισή του, θα είχε ρυθμίσει αλλιώς τη σύνθεση του υπουργικού του συμβουλίου. Θα είχε αποδεσμεύσει εκείνους που έχουν δηλώσει –δημοσίως, ή εμπιστευτικώς προς το Μαξίμου– ότι δυσκολεύονται «για λόγους αρχής» να συνταχθούν με τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
Ο πιο γνωστός και πιο ομιλητικός από τους αντιφρονούντες είναι ο Μάκης Βορίδης. Ο υπουργός Επικρατείας είχε επιχειρήσει ανοιχτά να αποδομήσει το σκεπτικό καθιέρωσης της ισότητας στον γάμο, προτού καν αυτό παρουσιαστεί από την κυβέρνηση, στο επιτελείο της οποίας μετέχει. Σε δεύτερο χρόνο, τήρησε την οδηγία που δόθηκε προς τα στελέχη όλων των κατευθύνσεων, να αποφύγουν τον ευτελισμό του θέματος – να σταματήσουν αυτό που έτεινε να εξελιχθεί σε ενδοκυβερνητική τηλε-Βαβέλ.
Ακολούθησε η διακήρυξη από τα χείλη του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι η κατά συνείδηση ψήφος ισχύει για τους βουλευτές, αλλά όχι για τους υπουργούς, που –κατά λογική αναγκαιότητα– δεν μπορούν να αντιπολιτεύονται με την ψήφο τους την κυβέρνηση. Μπορούν όμως να επανέλθουν σε μόνη την ιδιότητα του βουλευτή και να ανακτήσουν έτσι –άνευ χαρτοφυλακίου– ελευθερία εκδήλωσης συνειδήσεως.
Τι θα σημάνει για την κυβέρνηση η ψηφοφορία για τους γάμους.
Ο χειρισμός κατεύνασε τις αντιρρήσεις, αλλά δεν τις διέλυσε. Λακωνικά πλέον, ο Βορίδης επαναβεβαιώνει την άρνησή του όποτε προκληθεί («να μην το κουράζουμε, γιατί το λέμε και το ξαναλέμε…»). Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί όταν το νομοσχέδιο έρθει στη Βουλή: Θα εμφανιστεί υπουργός Επικρατείας να το καταψηφίζει, υποχρεώνοντας τον πρωθυπουργό σε νέες «διορθωτικές κινήσεις»; Δεν θα εμφανιστούν οι διαφωνούντες, εκδηλώνοντας την αντίθεσή τους μόνο διά της απουσίας τους; Και μια τέτοια ηχηρή σιωπή θα γίνει ανεκτή από το Μαξίμου ως «μη διαφοροποίηση»;
Το βέβαιο είναι ότι ο Μητσοτάκης δεν είχε κανένα λόγο να εκκαθαρίσει προληπτικά το κυβερνητικό σχήμα από εκείνους που εκφράζουν πρόθεση καταψήφισης. Θα προκαλούσε έτσι ο ίδιος πρόωρα τη δραματοποίηση που θέλει να αποφύγει. Θα έδινε χαρακτήρα κυβερνητικού σχίσματος σε μια διαφωνία που οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η κυβέρνηση μπορεί να μεταβολίσει χωρίς να βγει στο τέλος τραυματισμένη.
Η φόρμουλα που τελικώς επιλέγεται προστατεύει την κυβέρνηση από την κατηγορία ότι νομοθετεί «κατά παραγγελία τέκνα», ανοίγοντας μια αγορά όπου οι γυναίκες θα νοίκιαζαν έναντι αδράς αμοιβής τη μήτρα τους (κι ας ισχύει ήδη η αμειβόμενη παρένθετη μητρότητα για τα ετερόφυλα ζευγάρια). Το βήμα αυτό ενισχύει την άποψη που θέλει τον γάμο να μην αποτελεί δράμα. Να προκαλεί μεν αναβρασμό πριν από την ψήφισή του, αλλά να μη συνεπάγεται υπολογίσιμο πολιτικό κόστος μεσοπρόθεσμα.
Αυτό βέβαια απαντά στο κοινωνικό θέμα. Και όχι στο ζήτημα εσωτερικής χημείας της κυβέρνησης.