Τι είναι η γυναίκα σε σχέση με τον άνδρα και ο άνδρας σε σχέση με τη γυναίκα; Είναι «βιολογικά συμπληρωματικοί». Κι αυτή η «βιολογική συμπληρωματικότητα» πρέπει να διαφυλαχθεί. Να αντικατασταθεί από το «γονέας 1, 2 βάλε κ.λπ. όσα θες».
Ποιος ανησυχεί για τη «βιολογική συμπληρωματικότητα»; Ο επίσκοπος Μεσσηνίας; Ο πρώην πρόεδρος της Πολιτικής Ανοιξης; Η παραεκκλησιαστική οργάνωση που έγινε κόμμα; Οχι. Ο γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Βουλή.
Η συζήτηση για τους ορισμούς του οικογενειακού δικαίου αποκάλυψε συγγένειες που συνήθως κρατούνται κρυμμένες από το ξεραμένο αίμα παλαιών εμφυλίων. Η Εκκλησία συμφωνεί με το ΚΚΕ. Τα δύο ιερατεία συμφωνούν ότι οι άνθρωποι δεν μπορεί να ορίζουν μόνοι τους τους ρόλους τους. Συμφωνούν ότι υπάρχει ένας αναπόδραστος βιολογικός προορισμός – μια μοίρα, οι προσπάθειες υπέρβασης της οποίας καλό είναι να μην επιτρέπονται. Καλό είναι να ζει κανείς όπως γεννιέται. Να μη θέλει να γίνει άλλο από αυτό που γεννήθηκε.
Η φιλελεύθερη οντολογία που αναγνωρίζει στο άτομο την ελευθερία να επιλέγει τον προορισμό του, να δίνει το ίδιο το νόημα στη ζωή του, απορρίπτεται από τις ομόλογες «ορθοδοξίες». Η ηθική της ελευθερίας συνάπτεται με μία ελίτ –τη «νεοταξική» ή την «αστική»– που απεργάζεται την άρνηση της φύσης. Πρέπει να είσαι πλούσιος για να θέλεις να αψηφήσεις τις γενετικώς εγγεγραμμένες οδηγίες του βίου – τις «συμπληρωματικότητες» της βιολογίας.
Ετσι διατυπωμένο, το χάσμα μεταξύ όσων αποδέχονται, ή απλώς ανέχονται, τον πλουραλισμό στις μορφές της οικογένειας κι εκείνους που τον αποτάσσονται μοιάζει αβυσσαλέο. Δεν αντιπαρατίθενται δύο απόψεις. Συγκρούονται δύο «θεολογίες».
Κι όμως. Ακόμη και οι φορείς των φαινομενικά λίθινων δογμάτων –της Μονής Πετράκη ή του Περισσού– δεν είναι όσο άτεγκτοι φαίνονται. Η επιβίωσή τους μέσα στο θεσμικό και κοινωνικό περιβάλλον μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας, τους έχει εμποτίσει με τις αξίες της τελευταίας – με τις αξίες που δυσκολεύονται ονομαστικά να προσυπογράψουν, χωρίς όμως να μπορούν να στεγανοποιηθούν έναντι του εξελισσόμενου πολιτισμικού υποδείγματος.
Τόσο η Εκκλησία, όσο και το ΚΚΕ είναι πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι με τα ρεύματα της ανοιχτής κοινωνίας, επειδή τα ρεύματα αυτά διαπερνούν και τα ποίμνιά τους. Οι ψηφοφόροι του Κόμματος ή τα μέλη του εκκλησιάσματος στη μεγάλη τους πλειονότητα δεν εξαντλούν την ύπαρξή τους σε αυτή την ιδιότητα. Οι περισσότεροι δεν είναι μόνο κομμουνιστές ή μόνο Χριστιανοί. Η ιδέα ότι ένας πολίτης δυτικής δημοκρατίας που προσέρχεται ευλαβώς στην κυριακάτικη λειτουργία θα ακολουθήσει «ρομποτικά» κι εκτός ναού τις οδηγίες που του απευθύνονται εν είδει αρχιερατικής εγκυκλίου από τον άμβωνα, δεν βρίσκει ανταπόκριση στα πραγματικά κοινωνικά συμφραζόμενα. Το ίδιο ισχύει και για την ιδέα ενός πολίτη τόσο «στρατευμένου», ώστε να στοιχίζει ακόμη και την ιδιωτική του ζωή στις γραμμές της βιολογίας που απαγγέλλει από το βήμα του κοινοβουλίου ο γραμματέας του Κόμματος.
Στο τέλος, ακόμη κι αυτά τα ιερατεία μοιάζουν να διαισθάνονται ότι τα στερεότυπα που επικαλούνται είναι σχήματα αδειανά. Η επίκληση γίνεται σαν από τελετουργική υποχρέωση. Σαν σε μνημόσυνο.
Παλιές φοβίες
Οποιος άκουσε τον εισηγητή της Νέας Αριστεράς στην κοινοβουλευτική επιτροπή όπου συζητήθηκε το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο, κατάλαβε. Κατάλαβε ότι το νέο κόμμα, διά του Τζανακόπουλου, εμφανίστηκε πιο φοβικό ακόμη και από τα μικρά κόμματα των άκρων έναντι των διευκολύνσεων που θεσπίζονται για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Παραβίαση του Συντάγματος, αφορισμοί για διαβλητή διαδικασία («ποιος θα φέρνει το συστημένο στο σπίτι;») και θρήνοι για την «απομάκρυνση του εκλογέα» από την «υλική πραγματικότητα» των «τελετουργιών της δημοκρατίας». Φαίνεται έτσι ότι το πρόβλημα της μετα-τσιπρικής γενιάς που αποχώρησε ομαδικά από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν οι ριαλιτζίδικοι νεωτερισμοί του Κασσελάκη. Ηταν μάλλον οι συριζαϊκοί αρχαϊσμοί που οι ίδιοι δεν μπορούν να αποχωριστούν, καθώς ακόμη κυνηγούν τους ίσκιους των νεολαίων στις οποίες γαλουχήθηκαν. Τώρα που έμειναν μόνοι τους –χωρίς τους καταναγκασμούς της διεκδίκησης της εξουσίας και τον αρχιδημαγωγό που τους εξέφραζε– οι καθηλώσεις αυτές είναι πια έκδηλες. Αυτό δεν είναι «νέα Αριστερά». Είναι ΚΝΕ για σαραντάρηδες.