Πώς μετριέται ο χρόνος; Πώς αποτιμάται η εποχή μας, η Ιστορία, αν όχι μέσα από τις ζωές, από το απόσταγμα των εμπειριών και την κρίση μας; Ο καθένας βλέπει τα πράγματα από τη δική του θέση, μέσα από τις δικές του προσδοκίες, τις απογοητεύσεις, τους φόβους, τις κατακτήσεις του. «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», απεφάνθη ο Πρωταγόρας – η αλήθεια είναι σχετική με την οπτική γωνία του καθενός. Αυτή την αλήθεια υπογράμμισε ο Παρασκευάς Αυγερινός, μιλώντας την Παρασκευή στο Συνέδριο για τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης. Κλείνοντας μια σύντομη περιγραφή των χρόνων αυτών, και των μεταρρυθμίσεων που εισήγαγαν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου (και αργότερα ο Κώστας Σημίτης), ο 96χρονος σήμερα σοφός άνδρας της πολιτικής, μιλώντας αργά και σταθερά, είπε: «Τα έζησα όλα αυτά. Εζησα τις καλύτερες εποχές της ελληνικής Ιστορίας, αλλά και τις χειρότερες. Εζησα τον μεγαλύτερο αιώνα της Ιστορίας, που ήταν ο 20ός. Τα έζησα όλα».
Η πορεία της χώρας εξαρτάται όχι μόνο από επιτυχημένες ή αποτυχημένες πολιτικές, αλλά από την αισιοδοξία, τη χαρά των νέων.
Ο Αυγερινός –ιατρός, πολιτικός, από τους ιδρυτές του Εθνικού Συστήματος Υγείας– έζησε τον πόλεμο, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη δικτατορία, τη Μεταπολίτευση, την περιπέτεια της κρίσης χρέους και της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Είναι σε θέση να κατανοήσει τη σημασία των επιτευγμάτων και των οπισθοδρομήσεων των τελευταίων δεκαετιών. Και η εκτίμησή του αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία όταν την αντιπαραθέτουμε με τη δημοσκόπηση της Pulse, η οποία διεξήχθη με ευκαιρία το συνέδριο. Αυτή βρήκε ότι οι αντιλήψεις των μεγαλύτερων σε ηλικία πολιτών διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό απ’ αυτές των νεότερων όσον αφορά την πορεία της χώρας στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Οι άνθρωποι που ήταν τουλάχιστον 10 ετών το 1974 έχουν θετικότερη εκτίμηση για την πορεία της χώρας και για την ποιότητα της δημοκρατίας απ’ ό,τι το σύνολο – όταν συμπεριλαμβάνονται και οι νεότεροι, δηλαδή. Ετσι, ενώ μεταξύ των μεγαλύτερων το 47% πιστεύει ότι η πορεία της χώρας γενικώς ήταν προς το καλύτερο, μόνο το 33% του συνόλου συμφωνεί. Επίσης, ενώ το 25% των μεγαλύτερων πιστεύει ότι η πορεία ήταν προς το χειρότερο, στο σύνολο το ποσοστό είναι 34% (περισσότεροι, δηλαδή, απ’ όσους θεωρούν θετική την πορεία). Οσον αφορά τη λειτουργία της δημοκρατίας, μεταξύ των μεγαλύτερων σε ηλικία, το 39% είναι «πολύ» ή «αρκετά» ικανοποιημένο, όμως, το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο είναι 26%. Επιπλέον, το 48% του συνόλου είναι «λίγο» ή «ελάχιστα έως καθόλου» ικανοποιημένο (σε σύγκριση με 37% μεταξύ των μεγαλύτερων).
Είναι γνωστό ότι όσοι έχουν ζήσει δύσκολες εποχές –όπως πολέμους– εκτιμούν την ειρήνη και τη σταθερότητα. Γνωρίζουν ότι οι καλές εποχές δεν είναι δεδομένες, ότι τα πράγματα δεν είναι άσπρα-μαύρα, συχνά οι καταστάσεις είναι πολύπλοκες και η πορεία παρουσιάζει εμπόδια και απαιτεί συμβιβασμούς. Οσο πιο μεγάλοι είμαστε, όσο πιο πλούσιο το παρελθόν μας, μπορούμε να δούμε τα γεγονότα μέσα σε ένα ευρύ πλαίσιο του συνόλου των εμπειριών μας. Επειδή, όμως, η εκτίμηση του καθενός έχει την ίδια αξία, είναι προτεραιότητα όσοι ασχολούνται με τη δημόσια ζωή να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν την απαισιόδοξη εκτίμηση της κατάστασης που εκφράζεται από το σύνολο των πολιτών, από τους νεότερους. Η απογοήτευση όσων δεν έχουν ζήσει ούτε τα καλύτερα ούτε τα χειρότερα των τελευταίων δεκαετιών, που δεν ικανοποιούνται από το παρόν και δεν ελπίζουν, είναι θανάσιμος κίνδυνος για τους ίδιους και την κοινωνία. Η πορεία της χώρας εξαρτάται όχι μόνο από επιτυχημένες ή αποτυχημένες πολιτικές, αλλά από την αισιοδοξία, τη χαρά των νέων. Χωρίς όραμα και απτά μέτρα που προσφέρουν ευκαιρίες και εξασφαλίζουν δικαιοσύνη, δεν πάμε μπροστά.