Τις τελευταίες μέρες οι διεθνείς τιμές των συμβολαίων χαλκού κάνουν διαδοχικές βουτιές. Η προέλευση των αιτίων της πτώσης και οι πιθανές συνέπειές της κάνουν πολλούς να αντιμετωπίζουν φιλύποπτα αυτή την πτώση, ως δυνητικά πρώτη ρωγμή στο εύθραυστο σήμερα οικοδόμημα των αγορών. Ενα οικοδόμημα όπου φαινομενικά «αθώες» μετακινήσεις κρύβουν πιο θεμελιώδεις μετατοπίσεις, πιο μεγάλα ρίσκα.
Η πτώση της τιμής του χαλκού σε χαμηλά τετραετίας μοιάζει ανεξήγητη, αφού η ζήτηση εμφανίζεται αμείωτη: Οι εισαγωγές της Κίνας (του μεγαλύτερου εισαγωγέα) κατέγραψαν τη δεύτερη καλύτερη επίδοση Ιανουαρίου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Τι τον κάνουν τόσο χαλκό οι Κινέζοι – τώρα που η οικονομία επιβραδύνει και η πραγματική ζήτηση της κινεζικής αγοράς για το μέταλλο δείχνει σημάδια κάμψης; Τον φυλάσσουν σε αποθήκες. Τα τεράστια αποθέματα που συσσωρεύονται τους τελευταίους μήνες αποτελούν τη φυσική υπόσταση των συμβολαίων χαλκού που κυκλοφορούν. Αυτά όμως δεν είναι «απλά» συμβόλαια: αποτελούν χρηματοοικονομικό εργαλείο και μάλιστα best-seller. Τη λειτουργία του μηχανισμού εξηγούν οι F.T. «Στην απλούστερη μορφή του ένας trader παίρνει χαμηλότοκο δάνειο σε δολάρια, χρησιμοποιώντας ως εγγύηση ένα συμβόλαιο χαλκού. Στη συνέχεια τα επενδύει σε ένα προϊόν με υψηλότερο επιτόκιο στην Κίνα, ή το δανείζει στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα». Δηλαδή, οι επενδυτές αγοράζουν ένα συμβόλαιο χαλκού και με αυτό ως εγγύηση μπορούν να δανειστούν φθηνά δολάρια τα οποία επενδύουν στην Κίνα για καλύτερες αποδόσεις. Οταν ωριμάσει η επένδυση και πουλήσουν το συμβόλαιο χαλκού θα έχουν καρπωθεί τη διαφορά. Είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι επενδυτές τοποθετούν «φθηνά δολάρια στις αναδυόμενες οικονομίες». Δεν βγαίνουν από την τσέπη τους, προκύπτουν με συμβόλαια χαλκού (μεταξύ άλλων).
Από μια άποψη, οι αποθήκες χαλκού στην Κίνα λειτουργούν ως μιας μορφής εκτυπωτήρια. «Παράγουν» ρευστότητα – δολάρια που επενδύονται με τη βεβαιότητα των υψηλών αποδόσεων. Μέχρι στιγμής, η Κίνα υποστηρίζει τη βεβαιότητα. Επιμένει πως μπορεί να διατηρήσει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης: Να απορροφήσει και τον χαλκό και τη ρευστότητα που γεννά, ώστε οι τιμές να συνεχίσουν ανοδικά, ο κύκλος του κέρδους να συνεχιστεί. Την τελευταίες μέρες όμως ο κύκλος έσπασε. Το πρώτο εταιρικό χρεοστάσιο της Κίνας ανάγκασε αρκετούς να σπάσουν τον «χάλκινο κουμπαρά» τους για μετρητά. Η τιμή του συμβολαίου χαλκού υποχώρησε βίαια. Η υπαναχώρηση κι άλλων επενδυτών από τα συμβόλαια θα βγάλει περισσότερα αποθέματα χαλκού στην ανοιχτή αγορά, θα πιέσει κι άλλο την τιμή τους. Αν η βουτιά των τελευταίων ημερών είναι προσωρινή ή αρχή μιας ευρύτερης αμφισβήτησης για το επενδυτικό μοντέλο του γρήγορου κέρδους – θα φανεί. Το σίγουρο είναι ότι η Κίνα έχει κίνητρο να βάλει πλαφόν στον μηχανισμό – και το ερώτημα είναι: πώς θα εισπράξουν οι αγορές την πρόθεση της Κίνας να μην υποστηρίζει τόσο αγορές στις οποίες οι επενδυτές υπολογίζουν; Πόσο «τακτικά» θα αποσυναρμολογηθεί ο τυφλοσούρτης κερδών;
Οι αγορές σήμερα μπορούν να παραπλανήσουν όσο μια αίθουσα με καθρέπτες: Η ζήτηση χαλκού σήμερα συνδέεται περισσότερο με τη ρευστότητα στην Κίνα παρά με τις ανάγκες για χαλκό ως πρώτη ύλη. Τα πραγματικά αγαθά έδωσαν τη θέση τους στα χρηματοοικονομικά, τα παραγωγικά κέρδη αντικαταστάθηκαν από χρηματιστηριακές αποδόσεις. Η πιθανότητα ντόμινο δεν μπορεί καν να χαρτογραφηθεί με ακρίβεια. Η απάντηση των αρχών στην κρίση του 2008 και η πλημμυρίδα του νέου χρήματος που ακολούθησε έχει διαμορφώσει νέα ήθη και ακραία ένστικτα. Εχει αυξήσει τη φαινομενική ισορροπία, αλλά όχι την ευστάθεια του συστήματος. Ο επόμενος πανικός δεν θα προκύψει από τα μέτωπα που όλοι φυλάσσουν, αλλά από μια γωνιά που ξέφυγε από τον έλεγχο. Πόσο θόρυβο μπορούν να κάνουν τα «χάλκινα κύμβαλα»; Η τιμή του χρυσού, που ως «καταφύγιο» έπιασε χθες υψηλά πενταμήνου, υπονοεί «πολύ».