Φανταστείτε ένα συντηρητικό χωριό τη μέρα του γάμου των πιο «επιφανών τέκνων» του. Ενώ όλος ο πληθυσμός έχει συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι της νύφης, μέσα, το μειωμένης αντίληψης ανίψι ξεφουρνίζει στο σόι ξαφνικά (;) ότι η νύφη έχει κρυφό δεσμό. Εξω πανηγύρια, δράμα εντός. Ταινία του Φελίνι; Ή, η Ελλάδα την Τετάρτη 2 Απριλίου 2014;
Ηταν η μέρα που, από τεχνικής άποψης, έκλεισε ο κύκλος που είχε ανοίξει στο Καστελλόριζο. Ηταν η μέρα που το ενδεικτικό κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου βούτηξε ορμητικά κάτω από τα επίπεδα που είχε κατά την υπαγωγή στο πρόγραμμα διάσωσης, το 2010. Θετικοί ειδησεογραφικοί τίτλοι παντού: Τα διεθνή μέσα, έχοντας στείλει πλήρη διάταξη ανθρώπων στο Eurogroup της Αθήνας, τροφοδοτούσαν το κοινό τους με θετικές αναφορές για την Ελλάδα και –δίκαια, άδικα– περιέγραφαν μια ελκυστική προοπτική. Για πρώτη φορά, η έξοδος στις αγορές δεν είναι το νέο «τριάντα δύο του μηνός», αλλά ρεαλιστική προοπτική λίγων μηνών – ή εβδομάδων. Τα σπρεντ δεν θα είναι «υποθετικοί» δείκτες αλλά κόστος δανεισμού. Τα «με το στανιό» δανεικά από Ε.Ε. και ΔΝΤ δεν θα είναι η αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης (και ταλαιπωρίας).
Την ημέρα αυτή, λοιπόν, η δημοσιοποίηση ενός κρυφού βίντεο από έναν καμικάζι έβαλε φωτιά στην ελληνική κοινή γνώμη: Σοκαρισμένη –όχι γιατί εκτέθηκε σε κάτι που δεν γνώριζε, αλλά επειδή δεν μπορεί πλέον να το αγνοήσει– αντίκρισε μια εξαιρετικά ενοχοποιητική εικόνα για ευρωπαϊκή δημοκρατία. Σε μια μέρα που οι δείκτες των διεθνών μετοχών έκαναν νέα ρεκόρ και οι ξένοι δημοσιογράφοι είχαν ήδη στείλει από την Αθήνα τα θέματα της μέρας, τα διεθνή αντανακλαστικά ήταν πλαδαρά. Αλλωστε, οι αγορές δεν πηγαίνουν γυρεύοντας να επιτεθούν στην Ελλάδα πια, το αντίθετο: έχουν βρει σε αυτήν πρώτης τάξεως αποδόσεις, κάτι που φάνηκε την επόμενη μέρα. Οι επενδυτές, ασυγκίνητοι από τη νέα ελληνική φασαρία, συνέχισαν να αγοράζουν ελληνικά ομόλογα, να αυξάνουν τις τιμές τους, να μειώνουν το σπρεντ. Χθες, για πρώτη φορά από τις αρχές του 2010, το κόστος 30ετούς δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου υποχώρησε κάτω από το 6%. Το σύμπαν συνωμοτεί για να βγει η Ελλάδα στις αγορές, ώστε να προσφέρει στους επενδυτές τα πιο προσοδοφόρα (γι’ αυτούς) χρεόγραφα με ευρωπαϊκή σφραγίδα.
Η Ελλάδα σε αυτή τη θετική παγκόσμια συγκυρία για τις οικονομικές της προοπτικές έχει μία ευκαιρία. Μπορεί να αντικρίσει θαρραλέα, αλλά χωρίς υπερβολές, αυτό που αποκαλύφθηκε σε κοινή θέα, και για πρώτη φορά να το αντιμετωπίσει και να το «πουλήσει» διεθνώς. Την Τετάρτη, η ελληνική κοινωνία και διοίκηση απέκτησαν έναν μπαλτά που μπορεί να κόψει τους επιβαρυντικούς δεσμούς με την παλιά, «οθωμανική» Ελλάδα των παράλληλων διαύλων εξουσίας και επικοινωνίας. Η κατάργηση του βλαχομπαρόκ Ηouse of Cards θα είναι η σημαντικότερη θεμελιώδης μεταρρύθμιση για τη βελτίωση της αξιοπιστίας της οικονομίας. Αν η ελληνική πολιτεία θέλει να κάνει την υπέρβαση, αυτή είναι η ιστορική της ευκαιρία: Στην τρέχουσα φάση της ισχυρής διεθνούς αποδοχής και στήριξης, να κόψει δεσμούς με τις πολιτικές παραδόσεις που η ίδια διαμόρφωσε. Να ξεκινήσει ουσιαστικά μια διαδικασία θεσμικής ανασύστασης κράτους και οικονομίας.
Το σκάνδαλο Μπαλτάκου είναι μία ευκαιρία, ένα σοκ επανεκκίνησης. (Θα πείτε, εδώ κοτζάμ χρεοκοπία δεν στάθηκε αρκετή…) Μπορεί να γίνει καταλύτης προς μια νέα εθνική συμφιλίωση – αν όχι μεταξύ μας, τότε με την πραγματικότητα και την κοινή λογική. Μπορεί να συμβάλει ώστε να αντικρίσουμε γυμνή, χωρίς απέχθεια, μισαλλοδοξία ή πάθος την Ελλάδα, όπως τη διαμορφώνουμε όλοι κάθε μέρα που ξυπνάμε – και να δούμε τι θα κάνουμε με αυτή.