Κόμματα, αποκόμματα, σολίστες και ησυχαστές του ευρωσκεπτικισμού μπορούν να αισθάνονται μιαν ανάσα πριν από την εκλογική τους άνοδο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είμαστε υποχρεωμένοι να τους πάρουμε στα σοβαρά. Πώς να πάρεις στα σοβαρά τον κ. Τσίπρα, ο οποίος μουρμουρίζει την ωραία μελωδία του Bella Ciao τη μια μέρα στην Μπολόνια και την επομένη, με το επαναστατικό του ηθικό τονωμένο αποφαίνεται πως «το παλάτι μεταφέρθηκε στις Βρυξέλλες και τις Κάννες». Κι ο ίδιος αυτός άνθρωπος ομνύει νυχθημερόν στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και στην Ευρώπη των λαών, οι οποίοι λαοί όμως, στον βαθμό που θέλουν να αλλάξουν την Ευρώπη ή και να την διαλύσουν, γυρνούν θορυβωδώς την πλάτη στην αριστερά. Και η Ευρώπη του Νότου; Αλλο φάντασμα κι αυτή. Διότι τι σχέση έχει η Ηπειρος με τη Λομβαρδία και τι σχέση και ποιοι οι δεσμοί των Κυκλάδων με την Καταλωνία και τους αυτονομιστές της; Ο ευρωσκεπτικισμός μπορεί να είναι το αλκοόλ των πάσης φύσεως αγανακτισμένων, θυμωμένων, εξοργισμένων, φουρκισμένων, απελπισμένων και δεν πάει άλλο όμως όταν βρεθείς αντιμέτωπος με τον κ. Καμμένο ή τον κ. Κουτσούμπα αντιλαμβάνεσαι πως ο ευρωσκεπτικισμός κινείται στο μεταίχμιο του πρωτογενούς εθνικισμού και του πρωτογενούς διεθνισμού. Κάτι σαν την εναλλαγή κατατονίας και μανίας στη διπολική ψυχή.
Και ας πούμε ότι δυσκολεύεσαι να πάρεις στα σοβαρά τους ευρωσκεπτικιστές, ποία η σοβαρότης των ευρωπαϊστών; Ευρωεκλογές έχουμε, σας εύχομαι ολόψυχα να κερδίσουν οι προτιμήσεις σας, πλην όμως πολύ θα ήθελα κάποιος να μου εκφράσει, έστω και σε έκθεση ιδεών, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις πρωτοτυπίας δηλαδή, ποιες είναι οι απόψεις για την Ευρώπη της Νέας Δημοκρατίας, της Ελιάς, της Δημοκρατικής Αριστεράς Προοδευτικής Συνεργασίας –όσο μικραίνουν τόσο μεγαλώνει το όνομά τους– του Ποταμιού και τι λένε μεταξύ τους ο κ. Τσίπρας με τον κ. Λαφαζάνη όταν αναφέρονται στην Ευρώπη; Και λέω για τους δικούς μας διότι δεν θέλω να ξέρω τι σκέφτεται επί του θέματος ο κ. Ολάντ, ας πούμε. Και δεν αναφέρομαι βέβαια σε ποιο ευρωπαϊκό κόμμα θα ενταχθούν οι βουλευτές τους που θα εκλεγούν. Αναφέρομαι στην Ευρώπη, στην πορεία της μεγάλης ένωσης, ή στα αδιέξοδα τώρα που η μεγάλη ένωση περνάει την πρώτη μεγάλη κρίση της πραγματικής της ύπαρξης, τώρα που η μεγάλη ένωση η οποία μέχρι προχθές ξεσήκωνε βαθιά χασμουρητά στους πολίτες της ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσει πως η Ιστορία, η μεγάλη Ιστορία στην οποία θέλει να συμμετάσχει, δεν γράφεται ούτε με προδιαγραφές προϊόντων, ούτε με ντιρεκτίβες.
Αλήθεια τι σημαίνει ότι ένα ελληνικό κόμμα, ένα μεγάλο κόμμα μιας μικρής χώρας, είναι ευρωπαϊκό; Σημαίνει κατ’ αρχάς ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να κρατήσει τη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, να σώσει το νόμισμα, και να συνεχίσει να απολαμβάνει τα προνόμια που προκύπτουν από την ένταξή του στον όμιλο των κρατών της γηραιάς, και γερασμένης, ηπείρου. Και ώς εδώ καλά. Διότι από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ας πούμε, ακούσατε κάποιους από τους επιφανείς ηγέτες μας να μας εξηγούν ποια είναι η άποψή τους για την ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης, αν την έχουν ποτέ συζητήσει με κάποιον από τους Ευρωπαίους συνομιλητές τους, και ποια θέση πιστεύουν ότι μπορεί να έχει η Ελλάδα σε μια τέτοια Ευρώπη; Θα δεχθεί ο κ. Βρούτσης, ας πούμε, να εκχωρήσει μέρος των εξουσιών του σε μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση – τον αναφέρω ως υπόδειγμα πολιτικού μιας αυτοθεσμιζόμενης κοινωνίας που λέει και ο Καστοριάδης. Και αν δεν δεχθεί ο κ. Βρούτσης διότι θεωρεί ότι αυτός και μόνον αυτός μπορεί να διαχειρισθεί τη σχιζοφρένεια του ασφαλιστικού του συστήματος τότε τι θα κάνει ο κ. Βρούτσης; Θα συνεχίσει να συμμετέχει στην Ευρώπη, καθότι πρότυπο ευρωπαϊστή, ή θα απευθυνθεί στον λαό του για να ζητήσει τη γνώμη του και να γίνει επιτέλους εκείνο το δημοψήφισμα που ονειρεύτηκε ο Γιώργος Παπανδρέου ώσπου να τον ξυπνήσουν στις Κάννες;
Και αν υποθέσουμε ότι τα πράγματα οδεύουν προς μία χαλαρότερη Ενωση, χαλαρή σαν τα εξωτερικά της σύνορα και τις διευρύνσεις της, τότε ποια θα είναι η θέση της χώρας μας μέσα σε αυτή; Εμείς δεν ξέρουμε. Σε μας όλοι Δωριείς μας φαίνονται. Διότι η ευρωπαϊκή σκέψη της ελληνικής πολιτικής τάξης, συλλήβδην, απ’ την καλή και την ανάποδη, δεν έχει προχωρήσει ούτε μισό χιλιόμετρο από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την Ευρώπη ως ένα ενιαίο μπλοκ, με λίγο ώς πολύ προφανή οργάνωση και δεδομένη πολιτική. Ηταν κάποτε η Ευρώπη, με τη δημοκρατία της, τα κοινωνικά της κράτη, τα συστήματα υγείας της, τα πανίσχυρα συνδικάτα της και την αυτοκινητοβιομηχανία της. Και βέβαια δεν περιμένω από τον κ. Σαμαρά να μου μιλήσει για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, αν και με τη φόρα που έχει πάρει όλα τα περιμένω. Αλλά τουλάχιστον δύο φρασούλες, με μισή έστω σκέψη που να δείχνει πως έχουμε ξεφύγει από τον επαρχιωτισμό των ευρωπαϊκών ταξιδιών που κάποτε προκαλούσαν κοινωνικές ονειρώξεις, και πως συμμετέχουμε κι εμείς, αν και μικροί στη «διαδικασία» που λένε, πως γίναμε κι εμείς μικροί Ευρωπαίοι επιτέλους, κι ας έχουν οι παπάδες μας τεράστιες γενειάδες και ας είναι υπέρβαροι σε αντίθεση με τους παπικούς που καταφέρνουν και ελέγχουν τα κιλά τους – κάποτε υποθέτω θα μου λυθεί η απορία. Αντ’ αυτού ακούω για τους καλούς βαθμούς που μας έβαλαν, και από την άλλη τους διάφορους μπακαλιάρους Ατλαντικού περί Ευρώπης των λαών και βλέπω εφιάλτες με τον Πούτιν να κάνει διακοπές στη Χαλκιδική.