Κάθε φορά που δημοσιοποιούνται στοιχεία από το ηλεκτρονικό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ τα οποία αποδεικνύουν ότι αυξάνεται η απασχόληση ή μειώνονται οι ανασφάλιστοι, κάποιοι έμπειροι υπηρεσιακοί παράγοντες (όσοι έχουν απομείνει, διότι οι περισσότεροι συνταξιοδοτήθηκαν) στο ΙΚΑ και σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία… γελάνε. Διότι ξέρουν πώς δουλεύει το σύστημα της ασφάλισης ή μάλλον γνωρίζουν το πώς δεν δουλεύει το σύστημα ασφάλισης. Αλλωστε, η ίδια η ΕΡΓΑΝΗ, η ηλεκτρονική καταγραφή στην οποία οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να καταχωρίζουν προσλήψεις, αποχωρήσεις και συμβάσεις, δίδει δυνατότητα παρατυπιών. Στον βαθμό που η πρόσληψη δεν αποτελεί την αυτόματη, υποχρεωτική και χωρίς γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις (με μία απλή πληκτρολόγηση σε ένα ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα) καταχώριση εντός της μέρας, μόνο ο φόβος του επιτόπιου ελέγχου μπορεί να λειτουργήσει καθοριστικά για να μην αποκρύπτουν την ανασφάλιστη εργασία οι μικρές επιχειρήσεις. Αλλά πώς μπορεί να γίνει επιτόπιος έλεγχος σε περίπου 800.000 μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις; Δεν μπορεί. Ομως, θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί δομικά προβλήματα του συστήματος ασφάλισης ώστε να μειώνονται οι πιθανότητες να προσφύγει κάποιος στη «μαύρη» εργασία. Προβλήματα που αφορούν τον τρόπο και το κόστος ασφάλισης. Για παράδειγμα, η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες που χρησιμοποιούν ως μονάδα υπολογισμού του χρόνου ασφάλισης την ημέρα και όχι την εβδομάδα, τον μήνα ή το έτος. Η προσφυγή στη μικρότερη δυνατή μονάδα μέτρησης μπορεί να βοήθησε κάποτε την οικοδομή, σήμερα όμως υποβοηθεί απόκρυψη της παράνομης εργασίας αλλά και την πλασματική προσθήκη ημερών εργασίας. Γιατί χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ελβετία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Φινλανδία έχουν επιλέξει την βδομάδα ή τον μήνα ως μονάδα μέτρησης της ασφάλισης, και άλλες με αποτελεσματικότερο κοινωνικό κράτος, όπως η Δανία, η Νορβηγία.η Ολλανδία, η Ουγγαρία, η Σουηδία, έχουν ως μονάδα μέτρησης το έτος;
Η ανασφάλιστη εργασία βασιλεύει και γιατί, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, η νόμιμη εργασία με αποδοχές μέσο προς υψηλό μισθό, παρά τις μειώσεις, παραμένει πολύ ακριβή για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ο εργαζόμενος ευκολότερα συναινεί στην παρανομία, που βλάπτει το Ταμείο. Τις περισσότερες φορές δεν έχει εναλλακτική λύση. Για παράδειγμα, εάν μια επιχείρηση με ΙΚΑ καταβάλλει καθαρό μισθό 2.000 ευρώ σε έναν εργαζόμενο θα πρέπει να υπολογίσει ένα μηνιαίο κόστος άνω των 4.500 ευρώ. Τούτο προκύπτει από τις μεγάλες επιβαρύνσεις: την εισφορά εργοδότη πάνω από 900 ευρώ, την εισφορά εργαζομένου, πάνω από 550 ευρώ, αλλά και τον συνδυασμό Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών και Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης που για τη συγκεκριμένη κατηγορία ανέρχεται στο ποσό των περίπου 700 ευρώ. Πάνω σε αυτό το υψηλό κόστος χτίζονται οι συμφωνίες για 50% νόμιμη αμοιβή και 50% εκτός ασφάλισης. Αυτή είναι η πραγματικότητα ακόμη και στον ανθηρό τουρισμό.
