Oι Αμερικανοί καταναλωτές είχαν να νιώσουν τη σημερινή αυτοπεποίθηση από τον Ιανουάριο του 2008, σύμφωνα με τους δείκτες καταναλωτικού κλίματος. Η αυτοπεποίθηση για τις μετοχές βρίσκεται ακόμα ψηλότερα: Μόνο ένας στους τέσσερις εκτιμά ότι θα υποχωρήσουν από τα τρέχοντα επίπεδα ρεκόρ. Ο εφησυχασμός παραπέμπει στα ράλι των εποχών προ κρίσης. Οι ανακοινώσεις για την αμερικανική κτηματαγορά επίσης: Το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε ότι οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Μάιο είχαν τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση εδώ και 22 χρόνια. Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου υποχωρούν στις ενδείξεις αποκλιμάκωσης στην Ουκρανία και τις νίκες του τακτικού στρατού του Ιράκ. Η Wall Street σκαρφάλωσε σε επικράτεια ρεκόρ.
Στην άλλη πλευρά του πλανήτη, όμως, στο Ντουμπάι, το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό. Η βουτιά στο χρηματιστήριο την Τρίτη ξύπνησε ανασφάλειες και αναμόχλευσε εφιάλτες: Το εμιράτο ήταν το πρώτο προβεβλημένο θύμα της κρίσης του 2008-09. (Η Ελλάδα ακολούθησε αμέσως μετά.) Η χρηματιστηριακή αναταραχή, που μετράει ήδη περισσότερες από 3 εβδομάδες, υποτροπίασε και αρχίζει να δημιουργεί υποψίες ότι η ασθένεια δεν είναι και τόσο παροδική. Ο γενικός δείκτης χθες υποχώρησε κατά 6,7%. Η μεγαλύτερη ημερήσια βουτιά των τελευταίων 10 μηνών διεύρυνε τις απώλειες από την αρχή του Ιουνίου στο 20%.
Αφορμή της βουτιάς είναι η ταλαιπωρία της μεγαλύτερης κατασκευαστικής (πάλι) εταιρείας του Ντουμπάι, της Arabtech. Είναι η εταιρεία που αποπεράτωσε πρόσφατα τον ψηλότερο ουρανοξύστη του κόσμου, κατασκευάζει δίκτυα υποδομών για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και ανέλαβε έργο αστικής ανάπτυξης προϋπολογισμού 40 δισ. δολαρίων στην Αίγυπτο. Τον τελευταίο μήνα δεν μοιάζει να της πηγαίνει τίποτα καλά. Η κεντρική τράπεζα προειδοποίησε για υπερβολικά υψηλές τιμές ακινήτων πριν από δύο εβδομάδες. Η αξία των μετοχών της Arabtech έμοιαζε τεράστια σε σχέση με τις προοπτικές της. Ο βασικός μέτοχος Abbar Investments (ανήκει στον άσπονδο ξάδελφο, από το Αμπου Ντάμπι) άρχισε να περιορίζει τη συμμετοχή του στην Arabtech, πυροδοτώντας ανησυχία για «άρση της κρατικής στήριξης». Οι μετοχές άρχισαν να υποχωρούν, ο επικεφαλής υπέβαλε την παραίτησή του, η ανώτατη διοίκηση είδε την έξοδο, η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας έπεσε στο μισό από τα πρόσφατα υψηλά.
Το επιχειρηματικό παρασκήνιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι αδιαφανές – έχει ακραίους οικογενειακούς ανταγωνισμούς, διεθνείς κερδοσκοπικές παραφυάδες, ιδιαίτερους νόμους. Η τεράστια βουτιά όμως μπορεί να εξηγηθεί και από την τρελή πτήση του γενικού δείκτη: από 1.500 μονάδες τον Δεκέμβριο του 2012, πλησίασε τις 5.500 μονάδες τον φετινό Μάιο! Το Ντουμπάι έγινε μαγνήτης για το εύκολο χρήμα που κυκλοφόρησε στις αγορές την τελευταία διετία. Το εύκολο χρήμα, όμως, έχει πολύ ευερέθιστα αντανακλαστικά – και έριξε μέσα σε λίγες μέρες το χρηματιστήριο σε επικράτεια bear market…
Το κύμα πωλήσεων μοιάζει γενικευμένο. Τραπεζικά στελέχη στο Ντουμπάι λένε πως «οι αγορές ανέβηκαν με τις σκάλες και κατεβαίνουν με το ασανσέρ». Το φάντασμα του 2009 της Nakheel, της κρίσης χρέους, του θρίλερ της διάσωσης από τον «ξάδελφο» επιστρέφει. Οι ανησυχητικές ενδείξεις δεν έρχονται μόνο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Η τεχνική ένδειξη που η Credit Suisse ονομάζει «βαρόμετρο φόβου» είναι πολύ υψηλότερα και από το 2007 και από το 2008-09 και από το 2012.
Η νέα ρωγμή που άνοιξε στο Ντουμπάι ίσως καλυφθεί και πάλι «εκ των ενόντων». Ομως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης αγοράς και η διασύνδεσή της με άλλες δημιουργούν ανησυχίες που δεν φεύγουν εύκολα. Η νέα αναταραχή είναι σαν ελαφρύς οξύς πόνο στο αριστερό χέρι: μπορεί να αποδειχθεί παροδικός και ασήμαντος – μπορεί όμως και να αποτελεί πρόδρομο «καρδιακού επεισοδίου». Ο παθών χρήζει διαρκούς παρακολούθησης.