Κάθε συνετός Ελληνας σκέφτεται αυτήν την ώρα μόνο ένα πράγμα: να γίνει το θαύμα και η ελληνική κυβέρνηση να υπογράψει το τρίτο, κατά σειρά, μνημόνιο με τους εταίρους και δανειστές της. Εδώ φτάσαμε: να παρακαλάμε για ένα ακόμα επώδυνα υφεσιακό πρόγραμμα 12, τουλάχιστον, εκατομμυρίων ευρώ, πολύ πιο «βαρύ» σε σχέση με αυτό που απορρίψαμε μόλις την περασμένη Κυριακή μετά βαΐων και κλάδων. Δυστυχώς, έτσι είναι η πολιτική: καλό το συναίσθημα και ευπρόσδεκτοι οι εκτονωτικοί χοροί στις πλατείες, όμως στο τέλος όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος.
Και, τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά: η οικονομία έχασε οριστικά το τρένο της αβέβαιης ανάπτυξης του 2014 και εισέρχεται, εξαιτίας των capital controls, σε νέο καθοδικό κύκλο από τον οποίο δεν πρόκειται να βγούμε νωρίτερα από το 2017. Αλλά για τις δύο επόμενες ημέρες βρισκόμαστε ακόμα σε εκείνη την περιοχή όπου η κατάσταση εμφανίζεται ως αναστρέψιμη. Αν, όμως, τα μαύρα σύννεφα φέρουν καταιγίδα και οδηγηθούμε στα αχαρτογράφητα νερά της χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ, όλα τελειώνουν και μαζί τελειώνει και η χώρα, όπως την ξέραμε.
Το τελευταίο σενάριο, όσο επώδυνο και δυσοίωνο κι αν ακούγεται στους πολλούς, εξακολουθεί να είναι δημοφιλές όχι μόνο ανάμεσα σε εγχώριους και ξένους οικονομολόγους που πιστεύουν ότι μόνο με δικό της νόμισμα έχει ελπίδες η Ελλάδα να ανακάμψει, αλλά και σε μια κατηγορία πολιτών οι οποίοι θεωρούν ότι ο δρόμος της καταστροφής αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για μια θεαματική επανεκκίνηση της χώρας. Από μηδενική βάση, κυριολεκτικά.
Θεωρητικά είναι μια σκέψη που δεν την πετάς εύκολα στα σκουπίδια. Στηρίζεται, παρ’ όλα αυτά, στην επιθυμία και όχι στην πραγματικότητα. Αλήθεια, ποιος μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια τις κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές που θα ακολουθήσουν μια άνευ προηγουμένου οικονομική κατάρρευση; Οσοι έλκονται από τη φαντασμαγορία της καταστροφής σκιαγραφούν την «επόμενη ημέρα» ως μια πλατωνική περίοδο περισυλλογής όπου οι Ελληνες, εξαντλημένοι από τις δοκιμασίες της κρίσης και σοφότεροι ύστερα από τόσα επώδυνα «μαθήματα», θα ομονοήσουν για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους για να επιστρέψουν λίγα χρόνια αργότερα θριαμβευτές στην καρδιά της Ευρώπης.
Είμαι έτοιμος να προσχωρήσω στο στρατόπεδό τους, αλλά δεν με βοηθά ιδιαίτερα η ελληνική ιστορία. Υπάρχει, ταυτόχρονα, και η δημοφιλής θεωρία των κύκλων όπως και η θεωρία του ελατηρίου: περιόδους κρίσης και καταστροφής ακολουθούν ημέρες ξέφρενης προόδου και ευημερίας.
«Καταστροφή» ήταν από μία άποψη και η απώλεια του ενός τετάρτου του ΑΕΠ μέσα σε πέντε χρόνια, αλλά ακόμα δεν έχουμε απαντήσει γιατί αυτό το πρωτόγνωρο γεγονός δεν κατάφερε να ωριμάσει πολιτικό σύστημα και κοινωνία. Τώρα οι ελπίδες ορισμένων μετατίθενται από την «απλή» καταστροφή στην τέλεια καταστροφή.