Οταν κανείς επισκέπτεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα έναν τόπο, μια περιοχή, έχει τη δυνατότητα να βλέπει καλύτερα τις εν τω μεταξύ αλλαγές. Εδώ και δύο χρόνια δεν κατοικώ πλέον στο κέντρο της Αθήνας.
Ετσι, στις «καθόδους» μου παρατηρώ διάφορα πράγματα, που συνήθως προσπερνά κανείς στην καθημερινή κίνηση.
Περνώντας, π.χ., από την οδό Βαλαωρίτου παρατήρησα ότι κάποιο πρόβλημα πρέπει να υπάρχει με τον σχεδιασμό επιχειρηματικότητας σε αυτήν τη χώρα. Η Βαλαωρίτου είναι ένας πεζόδρομος, που φιλοξενεί ένα σωρό καφέ για το διάλειμμα ή τις σύντομες επαγγελματικές συναντήσεις των Αθηναίων. Χθες είδα αρκετά κλειστά και κάποια άλλα να εργάζονται πυρετωδώς για να φιλοξενήσουν πάλι την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα. Ναι, είναι ένας δρόμος-φιλέτο του κέντρου, αλλά πόσο ασφαλές είναι να επενδύεις σε μια δραστηριότητα που υπήρχε και απέτυχε και μάλιστα σε μια κορεσμένη περιοχή;
Λίγο πιο κάτω, στον ίδιο δρόμο, μία ακόμη εξέλιξη, ένα ακόμη ερώτημα: το παλιό και ιστορικό Brazil είχε μετακομίσει εκεί από τη Βουκουρεστίου, όταν διαμορφώθηκε το City Link. Είχε μεταφέρει στον νέο του χώρο όλη την «κινητή» του ιστορία. Ετσι και στους τοίχους του νέου χώρο, στη Βαλαωρίτου, υπήρχαν οι φωτογραφίες των παλιών θαμώνων (καλλιτεχνών, ποιητών, συγγραφέων, διανοουμένων των δεκαετιών του ’50 και του ’60 με τις υπογραφές τους).
Μου άρεσε να πηγαίνω στο νέο Brazil και να παίρνω το άρωμα μιας άλλης εποχής, που σίγουρα έφτανε πολύ διαθλασμένο στον νέο χώρο. Και τελικά το νέο Brazil, στον νέο χώρο του, ξεκρέμασε τις δεκάδες κορνίζες με τα πορτρέτα από τους τοίχους, γιατί φαίνεται ότι η ιστορία δεν μετακομίζει έτσι απλά. Στέκομαι στο Brazil, σαν ξεχωριστή περίπτωση, επειδή ακριβώς κουβαλούσε την πατίνα της ιστορίας του. Παρ’ όλα αυτά, η ιστορία αυτή δεν φάνηκε να το βοήθησε. Είναι γιατί εκείνα τα πρόσωπα στις κορνίζες λένε ελάχιστα στα σημερινά πρόσωπα που διέρχονται τη Βαλαωρίτου; Είναι γιατί η αύρα ενός τόπου, ενός σημείου, ενός στεκιού δεν γίνεται να «μετακομίσει»; Αλλο ένα παράδειγμα, εκεί κοντά, επί της Πανεπιστημίου: όταν έκλεισε του «Απότσου» άνοιξε στον ίδιο χώρο ένα εστιατόριο πολυτελείας, υψηλών προδιαγραφών. Δεν άντεξε πολύ, παρότι δεν προσπάθησε καθόλου να μιμηθεί εκείνο που προϋπήρχε στον ίδιο χώρο.
Στις πόλεις της Ευρώπης, και δη της Κεντρικής Ευρώπης, τα ιστορικά καταστήματα, που δεν έχουν διακόψει ούτε μια μέρα τη λειτουργία, είναι πόλος έλξης για τους επισκέπτες και έχουν περίοπτη θέση στους οδηγούς. Στην Αθήνα του 21ου αιώνα, οι Αθηναίοι πρωτίστως, κυνηγούν το καινούργιο, το «μοντέρνο» ή το μεταμοντέρνο. Και κάπως έτσι ολόκληρες περιοχές ανθούν και μετά σχεδόν μαραζώνουν (Ψυρρή, Αγία Ειρήνη, Κεραμεικός…). Και οι επιχειρήσεις (αρκετές φορές οι ίδιες) μετακομίζουν στη νέα περιοχή που ανθεί. Μερικές φορές η σύγχρονη ιστορία της Αθήνας θυμίζει πρετ α πορτέ…