Μοιάζει με κακόγουστο αστείο, αλλά ο χώρος με τα πιο πολλά θύματα στις ταυτόχρονες τρομοκρατικές επιθέσεις που δέχθηκε την Παρασκευή το βράδυ το Παρίσι, η μουσική σκηνή Bataclan, βρισκόταν -βρίσκεται ακόμα- στο Boulevard Voltaire 50… Στη λεωφόρο του Παρισιού που πήρε τ’ όνομά της από τον Φρανσουά Μαρί Αρουέ, που γνωρίζουμε όλοι ως Βολταίρο· τον φιλόσοφο και συγγραφέα που υπερασπίστηκε την ανεξιθρησκία, την ελευθερία του λόγου, τον διαχωρισμό Εκκλησίας και κράτους· την κεντρική μορφή του πνεύματος του Διαφωτισμού…
Σχεδόν δυόμισι αιώνες μετά τον θάνατό του, το 1778, όλα όσα υπερασπίστηκε πρέπει να τα ξανακατακτήσουμε. Κι αυτή η διαπίστωση δεν αφορά μόνο το αβυσσαλέο χάσμα που χωρίζει τον δυτικό κόσμο από την αντίληψη των δολοφόνων τρομοκρατών, αλλά πρέπει να τα ξακατακτήσουμε και μεταξύ μας… Εδώ στην Ελλάδα, ιδιαιτέρως.
Γιατί μετά το πρώτο σοκ, που άφησε πολλούς ξάγρυπνους σε όλο τον πλανήτη τη νύχτα της Παρασκευής προς το Σάββατο, άρχισαν οι κατηγοριοποιήσεις, οι απολυτότητες, οι υπαινιγμοί και σε πολλές περιπτώσεις οι επιθέσεις. Λεκτικές επιθέσεις, κυρίως στον πλανήτη των social media, όπου εκφράζεται άμεσα (και κακοχωνεμένα πολλές φορές) ό,τι συμβαίνει γύρω μας.
Το φίλτρο της γαλλικής σημαίας, με την οποία επέλεξαν πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να καλύψουν τη φωτογραφία του προφίλ τους, έγινε casus belli, και το εντυπωσιακό είναι ότι έγινε αυτό το κεντρικό θέμα συζήτησης και αντιπαράθεσης, κι όχι η τρομοκρατική επίθεση, οι αιτίες της, οι τρόποι αντιμετώπισης αυτής της εφιαλτικής πραγματικότητας. Διαδικτυακές φιλίες κλονίστηκαν, διατυπώθηκαν φράσεις υπερβολικές, θυμωμένες, αβασάνιστες απ’ όλες τις πλευρές. Γιατί για άλλη μία φορά βρήκαμε ευκαιρία για το αγαπημένο μας «σπορ» σ’ αυτή τη χώρα: το να δημιουργήσουμε πλευρές και στρατόπεδα και να ενταχθούμε αμέσως σε κάποιο από αυτά.
Πλευρές και στρατόπεδα που συνεχίζουν εκείνα που σχηματίστηκαν με αφορμή το δημοψήφισμα του περασμένου καλοκαιριού. Οι αφορμές για διενέξεις, διχογνωμίες και δημιουργία «στρατοπέδων» είναι διαρκείς και πολλές σ’ αυτή τη χώρα: τα γκράφιτι του Πολυτεχνείου, το αν οι πορείες των 150 ατόμων θα κινούνται στη μία λωρίδα του οδοστρώματος, αν είναι δικαίωμα των εργαζομένων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς να στερούν από τους πολίτες το αγαθό στο οποίο εργάζονται επειδή έχουν… γενική συνέλευση κ.λπ. κ.λπ.
Παρατηρούσα στα social media διπλά θλιμμένη όσα έγιναν στη Γαλλία και όσα γίνονταν στην Ελλάδα. Και κάπου είδα το Boulevard Voltaire. Για όλα αυτά που έγιναν στο Παρίσι, για όλα όσα συμβαίνουν παντού γύρω μας, στην προσωπική αλλά και στη δημόσια ζωή, θα έβαζα ένα ερωτηματικό σε μία από τις ρήσεις του Βολταίρου: «Θα αφήσουμε αυτόν τον κόσμο έτσι όπως τον βρήκαμε; Ανόητο, άδικο και κακό;».