Υπάρχει κάτι πολύ πιο σοβαρό από το αν είναι ή όχι «επικοινωνιακό τρικ» ή «πολιτική απάτη» το διάγγελμα του πρωθυπουργού. Αν είναι «προάγγελος εκλογών» ή αν δηλώνει τον «πανικό της κυβέρνησης». Αν αποτελεί «άλλοθι για επερχόμενα σκληρότερα μέτρα», αν είναι το «κύκνειο άσμα του καταρρέοντος» ή «στέλνει ένα μήνυμα στους εταίρους της χώρας». Το πιο σοβαρό είναι η νοοτροπία που αναπαράγει.
Το έκτακτο βοήθημα των 617 εκατ. ευρώ σε 1,6 εκατ. συνταξιούχους ή η αναστολή εφαρμογής του μέτρου της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου είναι πάνω απ’ όλα παροχές που δημιουργούν προσδοκίες. Είναι «θαύμα» αυτός ο εορταστικός μποναμάς ή ένα ακόμη πιο βαθύ τραύμα; Ενας συνταξιούχος που ρωτήθηκε σε σχετικό τηλεοπτικό ρεπορτάζ εάν είναι χαρούμενος με την εξαγγελία, είπε: «Προς στιγμήν ναι, για το μέλλον όχι. Είναι δόλωμα για τον ελληνικό λαό. Θα τα δώσει και μετά θα τα πάρει».
Και δεν ήταν ο μόνος που απάντησε διφορούμενα, με μεγάλη επιφυλακτικότητα και ακόμη μεγαλύτερη απογοήτευση. Γιατί το πρόσκαιρο «θαύμα» των παροχών, και μάλιστα εφάπαξ, ύστερα από έξι χρόνια στη διάρκεια των οποίων μειώθηκαν δραματικά όχι μόνο τα εισοδήματα αλλά και η εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα, τίποτα δεν πρόκειται να αποκαταστήσει ούτε καν πρόσκαιρα. Το αντίθετο. Η προσφορά βοηθήματος, δίκην «13ης σύνταξης», δεν προσκαλεί σε μια νοσταλγική επιστροφή στα προ κρίσης χρόνια, αλλά ανακαλεί τον θυμό της απώλειας.
Το 2017 θα είναι δυσκολότερο, πρόκειται για κοινό τόπο στον οποίο δεν χωρούν αυταπάτες. Η πολιτική που ασκείται με την ενθάρρυνση των προσδοκιών καταλήγει, κατά κανόνα, σε χειρότερη κρίση. Προφανώς, τα έστω και λίγα αυτά ευρώ που θα εισρεύσουν σε νοικοκυριά τα οποία δοκιμάζονται σκληρά θα προσφέρουν, έστω και ελάχιστη, πρόσκαιρη ανακούφιση. Ομως, εδώ ακριβώς παρεμβαίνει ο στυγνός τακτικισμός του βραχυπρόθεσμου οφέλους(;), που είναι ταυτόχρονα παραδοχή μιας αδυναμίας και επανάληψη του ίδιου μοιραίου λάθους. Η πρωθυπουργική παραδοχή ότι δεν «μπορώ» ή, ακόμη χειρότερα, «δεν μ’ ενδιαφέρει» να ασκήσω πολιτική που θα παράγει αποτελέσματα, μακροπρόθεσμα και με κόστος.
Ο στενός ορίζοντας μπορεί να είναι ευκρινής, αλλά δεν ξεγελά κανέναν. Ασφαλώς όχι τους πολίτες ούτε, όμως, και τους πελάτες.