Φαινόταν, αν έβλεπε κανείς τα νούμερα. Φαινόταν ότι, όταν εμφανίστηκε, το Ποτάμι είχε καταφέρει να απορροφήσει σχεδόν όλη την εκλογική βάση της ΔΗΜΑΡ. Εκείνο που φάνηκε αργότερα ήταν ότι, εκτός από την πελατεία, είχε κληρονομήσει και τις εγγενείς της ασθένειες.
Εντάξει, οι ομοιότητες είναι όσες και οι διαφορές. Αλλά η τροπή που παίρνει το κομματικό εγχείρημα του Σταύρου Θεοδωράκη, φυλλορροώντας ακατάσχετα μόλις τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του, θυμίζει τη μοίρα του κόμματος του Κουβέλη. Οχι μόνο λόγω της κατάληξης, αλλά και για τα στρατηγικά ελλείμματα που την προκαλούν.
Εκ των υστέρων, η κριτική των βουλευτών που εγκαταλείπουν τον Θεοδωράκη είναι εύκολη. Είναι, ας πούμε, εύκολο να διαμαρτύρεσαι τώρα ότι ήταν προσωποπαγές ένα σχήμα που δεν θα υπήρχε χωρίς την τηλεοπτική ακτινοβολία του ιδρυτή του. Είναι εύκολο να παραπονιέσαι ότι δεν λειτουργούσαν οι κομματικές δομές, που το Ποτάμι περιφρονούσε καταστατικά ως «παλαιοκομματικές».
Αυτές οι κριτικές δεν είναι αστήρικτες. Είναι όμως εκτός θέματος. Το θέμα είναι ότι πριν «ανακαλύψουν» τις διαφωνίες τους με το κόμμα τους, οι δραπέτες του Ποταμιού είχαν υποκύψει στην ακατανίκητη αγωνία της εκλογικής επιβίωσης.
Η ίδια αγωνία στοιχειώνει εδώ και καιρό και τον Θεοδωράκη – όπως θα στοίχειωνε κι όποιον ξέρει να διαβάζει τα νούμερα. Ημιεπίσημα ο επικεφαλής του Ποταμίου έχει πριμοδοτήσει την πρωτοβουλία των τριών πρώην υπουργών του ΠΑΣΟΚ – Διαμαντοπούλου, Ραγκούση, Φλωρίδη. Από την πρώτη στιγμή μετέχει στο εγχείρημα μέσω έμπιστων στελεχών του. Σύμφωνα με την ποταμική εκδοχή, ακόμη και το κοινό που γεμίζει τις αίθουσες στις εκδηλώσεις των τριών έχει σε μεγάλο ποσοστό κομματική ταυτότητα του Ποταμιού.
Αυτή η προχωρημένη ώσμωση προκαλεί την εντύπωση ότι ο Θεοδωράκης έχει ήδη βρει τον φορέα με τον οποίο θα κατέβει στις επόμενες εκλογές. Θα είναι ένα συμμαχικό σχήμα με τους τρεις εκσυγχρονιστές, που ο ίδιος θα είχε κάθε λόγο να το παρουσιάσει ως «Ποτάμι plus». Δεν είναι μόνο θέμα γοήτρου – να μη δώσει την εντύπωση ότι διαλύει το κομματικό του δημιούργημα. Η συμμαχία θα χρειαστεί το υπάρχον κόμμα με την υποδομή του – έστω και αν πρόκειται για μετακόμμα με ως επί το πλείστον άυλη υποδομή.
Και αρχηγός; Ποιος θα μπει μπροστά στη συμμαχία; Ο Σταύρος ή η Aννα; Δεν ομολογείται δημοσίως, αλλά φαίνεται να υπάρχει επίγνωση ότι τυχόν απόπειρα εκλογής ηγεσίας από τη βάση περισσότερο θα εξέθετε το εγχείρημα, παρά θα το δυνάμωνε. Δεν θα είχε νόημα, λένε, μια ανοιχτή διαδικασία, εάν σε αυτή κατέληγαν να μετέχουν οι λίγες χιλιάδες εγγεγραμμένων μελών του Ποταμιού.
Η προτεραιότητα του Θεοδωράκη είναι, πλέον, όχι να κρατήσει την κοινοβουλευτική του ομάδα – αυτός ο στόχος πρέπει να θεωρείται πια ξεπερασμένος από την πραγματικότητα. Προτεραιότητα είναι να διατηρηθούν εντός του κομματικού πλαισίου τα μεσαία στελέχη του Ποταμιού, προκειμένου να λειτουργήσουν ως μαγιά για το νέο σχήμα. Είναι δυνατόν να αντισταθούν τα μεσαία στελέχη στη φυγόκεντρη έλξη που ασκούν οι πρώην βουλευτές, άλλος προς τη Ν.Δ. και άλλος προς το ΠΑΣΟΚ;
Είναι, λένε οι ρομαντικοί του Ποταμιού. Είναι, μόνο αν καταφέρουν να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό του σκαντζόχοιρου. Αν καταφέρουν να εμπνεύσουν ένα είδος πατριωτισμού υπέρ του μικρού, πλην τίμιου κόμματος, που αντέχει, παρότι πλήττεται από κάθε λογής ιδιοτέλειες και μηχανορραφίες.
Πιστεύουν ότι στο Ποτάμι υπάρχουν τέτοια ψυχικά αποθέματα μόνο όσοι το συγκρίνουν με το ΚΚΕ Εσωτερικού. Μόνο, δηλαδή, όσοι είναι έτοιμοι να πηδήξουν το νωπό πολιτικό δεδικασμένο της ΔΗΜΑΡ.
Ακόμη κι αν έχουν δίκιο, ακόμη κι αν η σπονδυλική στήλη των στελεχών μείνει, δεν είναι βέβαιο ότι θα μείνουν και οι ψηφοφόροι. Η τύχη του φαντασιακού προγόνου που επέλεξαν οι Ποταμικοί –η τύχη του ΚΚΕ Εσωτερικού– δείχνει ότι στην κάλπη ο σκαντζόχοιρος πάει συνήθως για απολέπιση.