Οταν χρεοκόπησε το ελληνικό κράτος, δεν γνώριζε καν πόσους οργανισμούς, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, δομές, και συναφή δαπανηρά τμήματα είχε. Ξεκίνησε μια καταγραφή για να ανακαλύψουμε ότι υπήρχαν οργανισμοί που ασχολούνταν με την… αργιλόμαζα (δηλαδή τον πηλό) και συντηρούνταν ακόμη και πωλητήρια χαλιών στο Σύνταγμα.
Εγιναν κάποιες προσπάθειες συμμαζέματος, αλλά ποτέ δεν μάθαμε το βάθος τους. «Στο ξεκίνημα της διακυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου το 2009, ο Θεόδωρος Πάγκαλος επιχείρησε να καταγράψει τους οργανισμούς και τους φορείς του Δημοσίου προκειμένου αφενός να υπάρχει μια σαφής “εικόνα” –πόσοι είναι, ποιο είναι το αντικείμενό τους, πόσους υπαλλήλους απασχολούν– και αφετέρου να καταργηθούν όσοι δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Το εγχείρημα κατέληξε σε αποτυχία, ουδέποτε υπήρξε συνολική καταγραφή τους, και το θέμα έκλεισε με το “κλείσιμο” περίπου 70 οργανισμών (…) Στο τέλος του 2015 το ερώτημα “τελικά πόσοι είναι οι φορείς και οι οργανισμοί του Δημοσίου” παραμένει αναπάντητο…» («Αγνοούνται 600 κρατικοί φορείς και οργανισμοί», «Κ», 6.12.2015).
Ηρθε το 2018, αλλά ακόμη δεν είμαστε σίγουροι πόσους φορείς χρηματοδοτούμε με τους επαχθείς φόρους μας. Πέρυσι τον Ιούνιο εκδόθηκε το Μητρώο Υπηρεσιών και Φορέων της Ελληνικής Διοίκησης από το υπουργείο Εσωτερικών (92 σελίδες!), αλλά όπως ομολογούν οι συντάκτες του «εμπεριέχει σχεδόν (!) το σύνολο των φορέων που σχετίζονται με την έννοια του δημόσιου τομέα», διότι «η διοικητική πραγματικότητα έχει έντονα δυναμικό χαρακτήρα».
Ιδρύονται νέοι
Αν και δουλειά των συντακτών αυτού του καταλόγου ήταν να αποτυπώσουν τη φωτογραφία του ελληνικού Δημοσίου τη συγκεκριμένη στιγμή, έχουν ένα δίκιο. Πού να προλάβουν τα ρουσφέτια των υπουργών; Μέχρι να κάνει κλικ η μηχανή, κάποιοι υπουργοί θα είχαν συστήσει μερικούς νέους οργανισμούς. Αυτός είναι ο «δυναμικός χαρακτήρας της ελληνικής διοικητικής πραγματικότητας». Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας και την ετήσια έκθεση της Εργάνη για την πορεία της απασχόλησης, κατά τη διετία Οκτώβριος 2015 – Οκτώβριος 2017 οι φορείς του Δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα αυξήθηκαν κατά 64,75% μέσα σε δύο χρόνια. Τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (πλην των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης) αυξήθηκαν σε 1.211 το 2017, έναντι 1.068 που ήταν το 2015 (143 περισσότεροι, ποσοστό 13,39%). Συνολικά, κρατικοί φορείς και ΝΠΔΔ έγιναν κατά 290 περισσότερα, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 22,4%.
Η ίδρυση νέων φορέων συνήθως χρειάζεται κάποια δικαιολογία. Ενα συμβάν που ταρακουνά την κοινωνία, και για το οποίο την επόμενη μέρα ο υπουργός απαντά εκ του προχείρου. Δίνει μια συνέντευξη στην οποία ανακοινώνει την ίδρυση του οργανισμού, έτσι χωρίς πρόγραμμα και χωρίς προηγούμενη μελέτη. Το βασικό είναι να δείξει ότι έχει τη λύση στο τσεπάκι του/της κι αν μπορέσει να ξεκινήσει τους διορισμούς. Ετσι, μετά την αποκάλυψη της παιδικής κακοποίησης στη Λέρο και το φονικό στη Ζάκυνθο (όπου ο θύτης γιος σκότωσε τον πατέρα του γιατί κακοποιούσε τον ίδιο και τα αδέλφια του), η αν. υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου ανακοίνωσε περιχαρής τη λύση: «Θα φτιάξουμε ένα μηχανισμό καταγγελίας περιστατικών κακοποίησης που οι πολίτες θα καταγγέλλουν», δήλωσε στην ΕΡΤ και στην εκπομπή «Πρώτη Είδηση» (31.5.2018).
Η κ. Φωτίου τόνισε ότι ο μηχανισμός θα συνδέεται με το Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης και θα ενημερώνονται οι εισαγγελείς. «Θα καταγράφεται αμέσως ηλεκτρονικά, θα υπογράφεται από κοινωνικό λειτουργό και θα μεταβιβάζεται στις Αρχές», πρόσθεσε.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτός ο μηχανισμός ήδη υπάρχει και λειτουργεί μια χαρά. Λέγεται «Χαμόγελο του Παιδιού». Είναι μια μη κρατική, μη κερδοσκοπική οργάνωση και από το 1995, που ιδρύθηκε, έχει στηρίξει, με κάθε τρόπο, πάνω από 1.200.000 παιδιά και τις οικογένειές τους. Λειτουργεί με δωρεές ιδιωτών και μάλιστα πληρώνει φόρους γι’ αυτές! Πέρυσι καταλογίστηκε 70.335,24 ευρώ ΕΝΦΙΑ, από ακίνητα που του κληροδότησαν διάφοροι πολίτες. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το «Χαμόγελο του Παιδιού» λειτούργησε και στην περίπτωση της Λέρου και στην περίπτωση της Ζακύνθου. Μετέφερε (από το 2009!) τις καταγγελίες στις αρμόδιες διωκτικές αρχές, αλλά αυτές αδιαφόρησαν. Ετσι στο ζήτημα της προστασίας των παιδιών από κακοποίηση η υπουργός αποφάσισε να «διορθώσει» το σκέλος της διαδικασίας που λειτουργεί, και εκτός από την επιπλέον γραφειοκρατία («η καταγγελία θα υπογράφεται από κοινωνικό λειτουργό»), θα μπορέσει να διορίσει και κάμποσους παρατρεχάμενούς της. Αφήστε δε το γεγονός ότι μετά μία διετία θα έχουμε απεργίες των κοινωνικών λειτουργών με αίτημα τη μονιμοποίησή τους ή περισσότερες προσλήψεις· για «το καλό των παιδιών», βεβαίως, βεβαίως…
Η τέχνη του λάθους
Ο Groucho Marx είχε πει ότι «πολιτική είναι η τέχνη να ψάχνεις για λάθος προβλήματα, να τα βρίσκεις παντού, να τα διαγιγνώσκεις εσφαλμένα και να δίνεις λάθος φάρμακα». Αυτή ήταν η περίπτωση της Αγροφυλακής που ίδρυσε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2006. Πρώτα την έφτιαξαν και μετά έψαχναν να βρουν τις αρμοδιότητες που θα έχει. Τελικώς τη βάφτισαν «οικολογική αστυνομία», που στόχος της ήταν να επισημαίνει (προσοχή, όχι να λύνει) τα προβλήματα. Σύμφωνα με τον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης κ. Βύρωνα Πολύδωρα, ανάμεσα στις υπηρεσίες που θα προσφέρει το σώμα είναι να επισημαίνει τον «σάκο των απορριμμάτων, το γυαλί στο δέντρο, τη μη αποψίλωση του περιαστικού δάσους, την κατάχρηση, σπατάλη του αρδευτικού νερού ή και του συστήματος υδρεύσεως». Να σημειώσουμε ότι οι επισημάνσεις της ήταν τόσο καίριες που ένα χρόνο μετά κάηκαν η μισή Πελοπόννησος και η Πεντέλη. Ο πελατειακός χαρακτήρας της Αγροφυλακής ήταν εμφανής στο οργανόγραμμά της. Ο τότε υπουργός Εσωτερικών κ. Προκόπης Παυλόπουλος υπέγραψε στις 22.10.2007 απόφαση για την έναρξη λειτουργίας των Αγρονομικών Τμημάτων: ένα σε κάθε έδρα νομού και τέσσερα στην Αττική με τους πολλούς… αγρούς.
Τελικώς, η Αγροφυλακή καταργήθηκε το 2010, αλλά ήδη είχε επιτελέσει το έργο της. Το 2007, πριν καν λειτουργήσει το σώμα, 50 αγροφύλακες που είχαν πετύχει στον διαγωνισμό του 1991, κατόρθωσαν να αναγνωρίσουν τα χρόνια (ανενεργούς) υπηρεσίας των και το 2008 συνταξιοδοτήθηκαν! Ο διοικητής της νεοσύστατης τότε υπηρεσίας, κ. Δημήτριος Νικολακόπουλος, δήλωσε ότι ακολουθούν και πολλοί άλλοι: «Εχω καθημερινά απώλειες γιατί καθένας από τους αγροφύλακες όταν συμπληρώσει 31 χρόνια εργασίας έχει δικαίωμα να φύγει. Οι περισσότεροι είναι, άλλωστε, μεγάλοι άνθρωποι και έχουν δικαίωμα να φύγουν…».
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα χρεοκοπούσε…