Αν η μάντρα, ο πέτρινος περίβολος, συμβολίζει την ιδιοκτησία, η Μάνδρα της Αττικής είναι ένα από τα πιο καθαρά και εύγλωττα διπλά σύμβολα: Συμβολίζει την ανεπάρκεια και την ψηφοθηρική εθελοτυφλία της πολιτείας και ταυτόχρονα την αντικοινωνική κουτοπονηριά και φιλαυτία της ίδιας της κοινωνίας, ενός μέρους της έστω, που μόνο ο διάχυτος λαϊκισμός θα το υπολόγιζε μικρό και ασήμαντο. Συμβολίζει δηλαδή ό,τι συνηθίζουμε να αποκαλούμε πελατειακό κράτος. Συνηθίζουμε όμως και κάτι άλλο: Να ρίχνουμε τις ευθύνες σχεδόν αποκλειστικά στο ένα από τα δύο μέλη της συναλλαγής: στο κράτος. Το άλλο μέλος, τον πολίτη που γίνεται πελάτης και με την ψήφο του σαν πανίσχυρο νόμισμα αγοράζει πολλά και διάφορα, συνήθως το απαλλάσσουμε. Πιθανόν για να αυτοαπαλλαγούμε.
Το πόρισμα της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης για τις πολύνεκρες πλημμύρες στη Δυτική Αττική τον Νοέμβριο του 2017 χαρτογραφεί τη διαπλοκή και τη διαφθορά σε χαμηλό, τοπικό επίπεδο, η οποία όμως δεν θα μπορούσε να υπάρχει αν δεν την ενέπνεε και δεν τη «νομιμοποιούσε» η υψηλή διαπλοκή και διαφθορά. Η κ. Μαρία Παπασπύρου προτείνει την αναζήτηση πειθαρχικών ευθυνών από υπαλλήλους του Δασαρχείου Αιγάλεω και της Πολεοδομίας Ελευσίνας, από αιρετούς του Δήμου Μάνδρας και από ιδιώτες μηχανικούς. Δίχως την πολύχρονη αγαστή συνεργασία κρατικών υπαλλήλων, τοπικών αρχόντων και καπάτσων επαγγελματιών, μάλλον δεν θα είχαν χτιστεί μέσα στο ρέμα αποθήκες, κατοικίες, αμαξοστάσια, βενζινάδικα και κέντρα διασκέδασης, ούτε θα είχε φτιαχτεί γήπεδο. Θαρρείς και δεν ήξερε κανείς τι νερά κατεβάζει το όρος Πατέρας.
Το ξέρουμε. «Νόμος είναι το δίκιο του πελάτη». Αρκεί ο πελάτης να έχει και κάποιο χρήμα να ξοδέψει, για να αποσπάσει τα ποικίλα γρηγορόσημα, που θα του επιτρέψουν να δει μια ώρα αρχύτερα το όνειρό του να παίρνει σάρκα και οστά, δηλαδή τούβλα, μπετόν και σίδερα. Αν το χρήμα αυτό είναι βγαλμένο με τίμιο κόπο ή με λαμογιά, δεν τον πολυνοιάζει τον υπάλληλο που κρατάει τη βαριά σφραγίδα. Και οι υποψήφιοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν πολυνοιάζονται αν η ψήφος που θα τους δοθεί είναι για τις ωραίες ιδέες τους ή για τις ακόμα πιο ωραίες μικροεξυπηρετήσεις τους – μια κουβέντα στην Πολεοδομία, ένα σινιάλο στο Δασαρχείο, ένα τηλεφώνημα στα κεντρικά του κόμματος…
Πλημμυρικά φαινόμενα. Ναι. Αλλά υπάρχει δεινότερο πλημμυρικό φαινόμενο από τη διαφθορά, που θέτει σε κίνδυνο και των αθώων τη ζωή, όχι μόνο των έκνομων «πελατών»;