Κάλεσμα προς τις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για τη συμμετοχή τους στο Ταμείο Εγγυοδοσίας απευθύνει η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) Αθηνά Χατζηπέτρου, ενόψει της ενεργοποίησης του προγράμματος στα τέλη Μαΐου και του αυστηρού χρονοδιαγράμματος για τη διάθεση στην αγορά 7 δισ. ευρώ έως τα τέλη του έτους. Στη συνέντευξή της στην «Κ» εξηγεί τη στόχευση της τράπεζας σε σχέση με τα προγράμματα που θέτει στη διάθεση των επιχειρήσεων και τα διακριτά χαρακτηριστικά τους σε ό,τι αφορά τις απαιτούμενες εξασφαλίσεις και επιμένει στη στρατηγική της ΕΑΤ για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και την αποφυγή δημιουργίας μιας νέας γενιάς θαλασσοδανείων.
– Η οικονομική κρίση που προκαλεί η πανδημία αναδεικνύει το θέμα της ρευστότητας ως το βασικότερο πρόβλημα της οικονομίας στην παρούσα φάση. Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΑΤ;
– Στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα καλούμαστε να υλοποιήσουμε πολιτικές που χαράσσονται από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς και να μοχλεύσουμε τους διαθέσιμους πόρους που μας ανατίθενται. Το στοίχημα ήταν και παραμένει να αποδεικνύουμε την αξιοπιστία και την ταχύτητά μας ως καταλύτες του μηχανισμού κυβέρνηση – επιχειρήσεις – τραπεζικό σύστημα.
Η διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε πηγές χρηματοδότησης αποτελεί κεντρικό μας σκοπό, όχι μόνο τώρα μέσα στην κρίση αλλά και στην επόμενη φάση της ανάπτυξης. Στόχος μας είναι να αποδείξουμε την αξιοπιστία μας στη σχεδίαση και την υλοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και να λειτουργήσουμε ως ο κεντρικός μοχλός αναπτυξιακής στρατηγικής και κινητήρια δύναμη για τη δομική αλλαγή του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Δουλειά μας είναι να μεγιστοποιήσουμε την εμβέλεια των πόρων που μας παρέχει το κράτος με τα λεφτά των φορολογουμένων. Αυτό είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί.
– Ξεκινήσατε εν μέσω της πανδημίας με το πρώτο προϊόν, το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, που είχε μεγάλη ζήτηση από την αγορά και αναμένεται σύντομα η ενεργοποίηση του Ταμείου Εγγυοδοσίας. Σε τι είδους ανάγκες στοχεύει το καθένα από αυτά τα προϊόντα;
– Αμέσως μετά το ξέσπασμα της κρίσης, κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησης ήταν σε πρώτη φάση η άμεση και ουσιαστική στήριξη των πληγέντων πολιτών και επιχειρήσεων και αμέσως μετά ο σχεδιασμός της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας, πάνω σε νέες, στέρεες βάσεις και αξίες. Η εντολή της πολιτικής ηγεσίας ήταν να ενεργήσουμε γρήγορα, με αμεσότητα και αποτελεσματικότητα. Ξεκινήσαμε υποχρεωτικά με τα εργαλεία που υπήρχαν διαθέσιμα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
To πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας, διευρύνθηκε προσφέροντας δάνεια για κεφάλαιο κίνησης με επιδοτούμενο επιτόκιο για 2 χρόνια με δέσμευση μη απολύσεων. Τα κεφάλαια κίνησης προσφέρουν γρήγορη ρευστότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέχρι του ποσού των 500.000 και είναι το πρώτο βήμα προκειμένου επιχειρηματίες και εργαζόμενοι να νιώθουν ότι υπάρχει ένα αποτελεσματικό δίχτυ ασφαλείας για την κάλυψη των άμεσων αναγκών.
Μετά την άμεση υλοποίηση του πρώτου αυτού χρηματοδοτικού εργαλείου, του ΤΕΠΙΧ, και με τις ανάγκες της οικονομίας να απαιτούν διευρυμένη ρευστότητα δημιουργήθηκε –σε χρόνο ρεκόρ– το Ταμείο Εγγυοδοσίας με πόρους από το ΕΣΠΑ με Υ.Α. του υφυπουργού Ανάπτυξης Ι. Τσακίρη, στις 8/5/2020. Παρά τις αντίξοες συνθήκες που επέβαλε το lockdown, σε διαδοχικές τηλεδιασκέψεις με στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, όλων των βαθμίδων, από τους γενικούς γραμματείς του υπουργείου Ανάπτυξης μέχρι και τα εξειδικευμένα στελέχη της ΕΑΤ, γίναμε μία «ομάδα κρούσης» που δημιούργησε ένα μεγάλου βεληνεκούς εργαλείο που θα μοχλεύσει ρευστότητα 7 δισ. ευρώ για την ελληνική επιχειρηματικότητα.
Σε σχέση με το ΤΕΠΙΧ είναι δύο διαφορετικές επιλογές χρηματοδότησης κεφαλαίου κίνησης για την κάθε επιχείρηση. Η άποψή μου, με βάση και την πολυετή εμπειρία μου στον χώρο των επιχειρήσεων, είναι ότι το ΤΕΠΙΧ απευθύνεται στη μικρομεσαία επιχείρηση, με χαμηλό δανεισμό (άρα επιχειρήσεις που έχουν δυνατότητα να παρέχουν εξασφαλίσεις) και αναζητούν κεφάλαιο κίνησης με το επιδοτούμενο επιτόκιο του ΤΕΠΙΧ.
Το Εγγυοδοτικό απευθύνεται σε επιχειρήσεις (μικρές ή μεγάλες) – με υφιστάμενο δανεισμό που αναζητούν όμως πρόσβαση σε νέα κεφάλαια με χαμηλότερες εξασφαλίσεις.
Είναι διαφορετική η στόχευση του καθενός χρηματοδοτικού εργαλείου και άρα κάθε επιχείρηση πρέπει να σκεφτεί καθαρά τι είναι αυτό που της ταιριάζει. Μην ξεχνάμε ότι υπάρχει πάντα και για κάθε επιχείρηση όριο στο ύψος του δανεισμού. Αρα, είναι σημαντικό να έχει γίνει η σωστή επιλογή του χρηματοδοτικού εργαλείου. Κοινός παρονομαστής και στα δύο προϊόντα, απαγορεύεται η αναχρηματοδότηση.
Εκτός χρηματοδότησης προβληματικές
– Πότε θα τεθεί σε λειτουργία το Ταμείο Εγγυοδοσίας και τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις;
– Η ΕΑΤ με πόρους του ΕΣΠΑ σε πρώτη φάση δημιούργησε ένα κοινό δανειακό χαρτοφυλάκιο συνεισφέροντας 1 δισ. ευρώ και οι εμπορικές τράπεζες εκλήθησαν να συμβάλουν με 2,6 δισ. ευρώ. Ετσι, δημιουργείται ποσό 3,6 δισ. ευρώ, με το οποίο θα χρηματοδοτηθούν μικρές, μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, με δάνεια χαμηλού ρίσκου για τις τράπεζες (εφόσον απολαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό την εγγύηση του Δημοσίου) και με επιδότηση της προμήθειας της εγγύησης.
Το Εγγυοδοτικό Ταμείο λειτουργεί στο διευρυμένο καθεστώς των 800.000 ευρώ κρατικής ενίσχυσης που έχει ισχύ μέχρι 31.12.2020 και επιτρέπει τόσο την ένταξη μικρών και μικρομεσαίων όσο και μεσαίων επιχειρήσεων, οριζόντια χωρίς αποκλεισμό κλάδων και με ουσιαστική στήριξη μεγάλου εύρους της επιχειρηματικότητας που ζητάει στήριξη για την επανεκκίνησή της. Τα δάνεια αυτά θα είναι άμεσα διαθέσιμα –χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και εκταμίευσης είναι το αργότερο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2020– και θα χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους στις επιχειρήσεις, με χαμηλότερες εξασφαλίσεις ή και ευνοϊκότερα επιτόκια.
Με βάση το αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης που προβλέπει το πρόγραμμα, απευθύνουμε κάλεσμα σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που θέλουν να συμμετάσχουν, να αρχίσουν από τώρα να προετοιμάζουν τους φακέλους και τα αναγκαία δικαιολογητικά που θα πιστοποιούν, π.χ., τον συνολικό κύκλο εργασιών, το μισθολογικό κόστος, καθώς και τα υπόλοιπα νομιμοποιητικά στοιχεία, ώστε να επιταχυνθεί η εγκριτική διαδικασία. Με βάση τον σχεδιασμό μας το πρόγραμμα θα ενεργοποιηθεί στα τέλη Μαΐου.
– Τι προβλέπετε σε σχέση με τους όρους δανειοδότησης, όπως οι απαιτούμενες εξασφαλίσεις, με δεδομένο ότι ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων επιβαρύνεται ήδη με υψηλό δανεισμό;
– Στην περίπτωση του ΤΕΠΙΧ, που είναι συγχρηματοδοτούμενο –κατά 40% από την ΕΑΤ και 60% από το τραπεζικό σύστημα– οι τράπεζες επωμίζονται το σύνολο σχεδόν του πιστωτικού κινδύνου και είναι επόμενο να ζητούν εξασφαλίσεις. Αντίθετα, στο Εγγυοδοτικό Ταμείο, οι τράπεζες επωμίζονται πολύ μικρότερο μέρος του πιστωτικού κινδύνου και θα ζητούνται χαμηλότερες εξασφαλίσεις.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η κατεύθυνση του ίδιου του πρωθυπουργού προς όλους μας για τον δραστικό περιορισμό των δικαιολογητικών και για τη δέσμευση του τραπεζικού συστήματος αναφορικά με τη συνεχή διεύρυνση της ρευστότητας και τη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι σαφής.
Πρέπει επίσης να γίνει σαφές ότι η χρηματοδότηση, όπως εξήγησα και στην αρχή, γίνεται με πόρους του ΕΣΠΑ. Οι κοινοτικές επιδοτήσεις εξ ορισμού αποκλείουν και θεωρούν μη επιλέξιμες επιχειρήσεις που εμπίπτουν στον κοινοτικό ορισμό «προβληματική επιχείρηση». Συναισθάνομαι την αγωνία κάποιων επιχειρηματιών που θεωρούν ότι οι όροι είναι αυστηροί, γι’ αυτό και βλέπουμε να υπάρχουν παράλληλες πολιτικές της κυβέρνησης που απευθύνονται στις επιχειρήσεις που επλήγησαν τα προηγούμενα χρόνια. Σκοπός των δύο συγκεκριμένων προγραμμάτων της ΕΑΤ είναι να δοθεί η ευκαιρία στις επιχειρήσεις που χτυπήθηκαν απροσδόκητα από την πανδημία, άμεσα ή έμμεσα, για να συνεχίσουν την επιχειρηματική τους δράση. Οι επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να τύχουν χρηματοδότησης πριν από την πανδημία της COVID-19, που είχαν κόκκινα δάνεια κ.λπ. δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Εχει σημασία να τονίσουμε ότι κινούμαστε με πολύ προσεκτικά βήματα. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια νέα γενιά θαλασσοδανείων και προβληματικών επιχειρήσεων. Θέλουμε να βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις να βρουν ξανά τον βηματισμό τους στις νέες οικονομικές συνθήκες τού σήμερα και του αύριο.
Συνεργασίες
– Η κρίση θα αναδείξει την ανάγκη αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου σε πολλές επιχειρήσεις. Υπάρχει τρόπος να βοηθήσει η ΕΑΤ;
– Στο φάσμα των δραστηριοτήτων της ΕΑΤ περιλαμβάνεται και η συμμετοχή σε επενδυτικά σχήματα, όπως αυτή του Equifund, που η τράπεζα συμμετέχει μαζί με το EIF σε επενδυτικά σχήματα τα οποία επενδύουν σε μεσαίες επιχειρήσεις στο στάδιο της ανάπτυξης. Εχουμε μικρές αλλά σημαντικές για τα ελληνικά δεδομένα δυνατότητες να στηρίξουμε με συνεπενδύσεις την επόμενη φάση του ελληνικού επιχειρείν. Ακολουθούμε παραδείγματα αντίστοιχων αναπτυξιακών τραπεζών της Ευρώπης.