Πριν από μερικές εβδομάδες, ο Γκάντι Ορόν, γενικός διευθυντής του διεθνούς οργανισμού CISAC, συμμετείχε σε ένα συνέδριο στο Νάσβιλ. Παρακολούθησε την επίδειξη ενός νέου προγράμματος ΑΙ, με ιδιαίτερες μουσικές ικανότητες. Πόσο ιδιαίτερες; Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να διαλέξουν ένα θέμα για τραγούδι και όταν κάποιος πρότεινε τον «πρωινό καφέ», ο παρουσιαστής έδωσε την εντολή και το πρόγραμμα έγραψε στίχους σε ένα λεπτό. Στη συνέχεια το κοινό ρωτήθηκε ποιο μουσικό στυλ και ποιον ερμηνευτή θα ήθελε, και αφού επιλέχθηκε ένας διάσημος τραγουδιστής το όνομα του οποίου δεν μας αποκάλυψε ο κ. Ορόν, το πρόγραμμα ολοκλήρωσε την «ηχογράφηση» σε άλλο ένα λεπτό.
«Δεν ξέρω αν ο ερμηνευτής είχε συμφωνήσει, όμως τραγουδούσε τους στίχους που είχαν γραφτεί λίγο πριν», αφηγείται στην «Κ» ο Γκάντι Ορόν και συνεχίζει: «Δίπλα μου καθόταν ένας άλλος διάσημος καλλιτέχνης. Κοιταχτήκαμε και συμφωνήσαμε ότι το μόνο ανακουφιστικό ήταν πως δεν θα ακούγαμε το τραγούδι σπίτι μας. Νομίζω όμως ότι η νέα γενιά δεν θα καταλαβαίνει τη διαφορά. Βρισκόμαστε στην αρχή μιας επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης».
Νομικός με ειδίκευση στην πνευματική ιδιοκτησία, ο Γκάντι Ορόν ήρθε πρόσφατα στην Αθήνα. Την εβδομάδα που μας πέρασε πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η ετήσια ευρωπαϊκή συνάντηση της CISAC, της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης Δημιουργών και Συνθετών, δηλαδή εκείνων που προστατεύουν τα μουσικά πνευματικά δικαιώματα. Η ατζέντα της περιλάμβανε την τρέχουσα κατάσταση στην αγορά πνευματικών δικαιωμάτων, ζητήματα ανταγωνισμού κ.ά., ωστόσο, βασικό θέμα ήταν οι προκλήσεις που θέτει η τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, θα πρέπει άραγε να εντάσσονται τα έργα που αυτή έχει παραγάγει στο ίδιο ρεπερτόριο με τα αμιγώς ανθρώπινα; Πώς θα αδειοδοτείται η χρήση τους και πώς θα αμείβονται οι δημιουργοί των οποίων τα τραγούδια «εκπαίδευσαν» τα προγράμματα;
«Οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να είναι διαφανείς ως το προς τα έργα που αξιοποιούν», λέει ο κ. Ορόν. «Οταν πάντως είχε εμφανιστεί η πειρατεία, η μουσική βιομηχανία πάσχιζε να τη σταματήσει με δικαστικές διαμάχες, να ελέγξει την αγορά. Σήμερα, όλοι αναζητούν έναν τρόπο να αδειοδοτηθούν τα έργα τεχνητής νοημοσύνης, να εξασφαλιστεί ότι λειτουργεί προς όφελος όλων. Είναι πολύ ενθαρρυντικό, γιατί δείχνει ότι η αγορά είναι νηφάλια και αντιλαμβάνεται ότι για να δουλέψει όλο αυτό, πρέπει να υπάρχει ένα ρυθμισμένο περιβάλλον και οι δημιουργοί να αμείβονται».
«Σήμερα, όλοι αναζητούν έναν τρόπο να αδειοδοτηθούν τα έργα ΑΙ. Αυτό δείχνει ότι η αγορά είναι νηφάλια· πρέπει να υπάρχει ένα ρυθμισμένο περιβάλλον και οι δημιουργοί να αμείβονται».
Την ευρωπαϊκή συνάντηση της CISAC συνδιοργάνωσε η «Αυτοδιαχείριση», που αποτελεί πλήρες μέλος της Συνομοσπονδίας (από τα εκατοντάδες που αριθμεί σε συνολικά 116 χώρες) και η οποία προστατεύει τα δικαιώματα Ελλήνων –και ξένων– συνθετών και στιχουργών. Ο Γκάντι Ορόν μιλάει με μεγάλη ικανοποίηση για την υποστήριξη, την τεχνογνωσία, τη διεθνή δικτύωση και τις χρηματοδοτικές επιλογές που παρείχε στην «Αυτοδιαχείριση» μετά την κατάρρευση της ΑΕΠΙ, προκειμένου η Ελλάδα να ξαναμπεί στον χάρτη των μουσικών δικαιωμάτων.
«Ηταν δέκα φορές πιο δύσκολο από όσο νόμιζα», λέει σήμερα, πιστεύει όμως ότι άξιζε τον κόπο και είναι σίγουρος ότι η ελληνική αγορά δικαιωμάτων μπορεί να φτάσει πάνω από το διπλάσιο των 25 εκατ. ευρώ που η «Αυτοδιαχείριση» κατέγραψε ως μεικτά έσοδα το 2023. Και η ΕΔΕΜ, ο έτερος οργανισμός συλλογικής διαχείρισης μουσικών δικαιωμάτων; «Δεν είμαι κατά του ανταγωνισμού, υπάρχουν και άλλες αγορές με πάνω από έναν οργανισμό», εξηγεί. «Στις μικρές χώρες, βέβαια, όταν συμβαίνει αυτό, ενίοτε προκαλείται σύγχυση και εντάσεις στην αγορά. Επειδή λοιπόν η Ελλάδα προέρχεται από μια περίοδο αστάθειας και η ανεπτυγμένη “Αυτοδιαχείριση” λειτουργεί αποτελεσματικά, το λογικό είναι η ΕΔΕΜ να συγχωνευτεί σε αυτήν. Αλλά, φυσικά, δεν είναι δική μου απόφαση».
Ποσοστώσεις
Μένοντας στην Ελλάδα, πώς σχολιάζει άραγε τον πρόσφατο νόμο για τις ποσοστώσεις στο ελληνόφωνο τραγούδι; Είναι περίπλοκο, σημειώνει. Εξ όσων γνωρίζει, κάποιες χώρες εφαρμόζουν ανάλογες ποσοστώσεις, δεν είναι όμως οι περισσότερες. «Δεν είμαι μεγάλος υποστηρικτής του μέτρου, για τον απλό λόγο ότι πρέπει να αφήνεις την αγορά να κρίνει και να βλέπεις τι ευχαριστιέται να ακούει το κοινό», καταλήγει. «Οι μουσικές ποσοστώσεις μού φαίνονται σαν μια λίγο παρατραβηγμένη παρέμβαση στα ακούσματα που εκτίθενται οι άνθρωποι. Aγαπώ την ελληνική μουσική, όμως το ίδιο θα έλεγα και σε μια άλλη χώρα. Υπάρχουν αποτελεσματικότεροι τρόποι προκειμένου να υποστηρίξει μια κυβέρνηση τον εγχώριο πολιτισμό και τους δημιουργούς: δράσεις ενίσχυσης, κονδύλια, προγράμματα εκμάθησης της λειτουργίας της αγοράς σε νέους ή σε όσους μεγαλύτερους αισθάνονται ότι κινδυνεύουν κ.ά. Δεν μου αρέσει οι κυβερνήσεις να επιβάλλουν μέτρα που ελέγχουν τι ακούει ο κόσμος. Οι Ελληνες επινοήσατε τη δημοκρατία».